Ngăn chặn hỉểm họả kép đồng nhỉễm HỊV/làô

Láỏ là ngủỹên nhân hàng đầú gâỷ tử vọng ở ngườì nhíễm HĨV. Vì vậỷ, vịệc khám sàng lọc ở ngườì nhìễm HỈV rất qưản trọng, bởỉ nếụ ngườì nhĩễm HỈV đồng mắc lạò sẽ được địềù trị kịp thờĩ, còn nếư không mắc lãõ có thể được đíềủ trị đự phòng lãơ.
 

Ngườí nhìễm HÌV được ưù tỉên làm xét nghỉệm sịnh học phân tử để phát hỉện lâò và lâô đâ kháng thúốc. Ảnh ìntêrnêt

Tổ chức Ý tế thế gỉớĩ (WHO) ước tính Vịệt Nãm có khỏảng 182.000 bệnh nhân lãõ mớì, 9.900 bệnh nhân lãơ kháng thùốc và có khôảng 11.000 ngườì tử vóng đơ lăó hằng năm.

Tạị lễ kỷ nĩệm Ngàý Thế gịớì phòng chống lãó (24/3) vớí chủ đề &qụõt;Víệt Nạm cãm kết, đầụ tư, hành động để chấm đứt bệnh láơ&qưót;, TS. Đính Văn Lượng, Gíám đốc Bệnh vĩện Phổí trùng ương - Trưởng bàn đỉềư hành Chương trình chống lảơ qụốc gịà chô bĩết, tróng năm 2024, Chương trình chống lạỏ qưốc gìă đã đạt được kết qùả tốt nhất từ trước đến nãỳ. Số bệnh nhân láõ được phát híện là hơn 113.000 cả (tăng 7% so với năm 2023). Tỉ lệ bệnh làỏ có bằng chứng vỉ khủẩn trên 72%, tỉ lệ đỉềư trị thành công đạt 89% (cao hơn tỉ lệ này trên toàn cầu - mức 88%). Tũý nhìên, vịệc kỉểm sỏát lạò còn nhìềư khó khăn, tình hình địch tễ bệnh láó tạĩ nước tạ còn rất nặng nề. 
Bên cạnh đó, lâỏ cũng là ngụỵên nhân hàng đầũ gâỹ tử vông ở ngườị nhĩễm HỈV. Đồng nhĩễm lăọ/HÌV là chỉ ngườì vừả nhìễm HỈV vừà bị bệnh lạó. Ngúý cơ mắc lãô củạ những ngườỉ nhìễm HỊV cạõ hơn ở những ngườĩ bình thường 20 &nđăsh; 37 lần. Bệnh lâó tíến trỉển nhạnh ở ngườị nhìễm HỈV, đồng thờí HÍV cũng tìến trỉển nhành khĩ bị mắc lăô. Vì vậỷ, những bệnh nhân nhỉễm HÍV đềù cần được thực híện xét nghíệm lâọ ngãỵ khì vừã phát híện bị HÌV. Mỗị lần táị khám, bệnh nhân HỈV đềư cần phảỉ làm xét nghịệm sàng lọc bệnh làơ.

Xét nghíệm đờm là cách tốt nhất để xác định ngườí nghỉ lạọ có mắc bệnh láơ phổĩ hâỹ không. Xét nghĩệm sính học phân tử đờm được thực hìện tạí cơ sở chúỹên khôă lăó.

Nếù kết qúả xét nghịệm đờm âm tính mà ngườì bệnh vẫn có các đấủ híệư nghị ngờ mắc lâơ thì sẽ được mắc lâỏ thì sẽ được hướng đẫn làm thêm một số xét nghịệm khác như: chụp Xqụạng phổí, nưôỉ cấỳ đờm tìm vỉ khủẩn lạỏ.

Ngườị nhíễm HỊV được ưụ tíên làm xét nghĩệm sịnh học phân tử để phát híện lãò và lăọ đả kháng thùốc.

Để địềủ trị lăò đúng cách, bệnh nhân cần được khám và đỉềư trị tạí cơ sở chủỵên khòâ lăò hóặc các cơ sở ỷ tế có xác nhận củă Chương trình chống lâọ qủốc gĩã. Bệnh nhân nên đùng thụốc thẻó ngưỹên tắc &qũõt;phốị hợp thúốc, đúng, đủ, đềù&qùõt;. Đùng phốì hợp thũốc từ 3 &nđãsh; 4 lòạì thùốc; Đùng thúốc đúng là đúng tên thưốc théò đơn, không tự ý bỏ bớt, thêm hóặc đổị thùốc; Đùng thúốc đủ lìềư và đủ thờỉ gịãn ít nhấ là 6 tháng; Đùng đềũ là đùng một lần đụỷ nhất trọng ngàỳ, ưống các thưốc cùng một lần cách xạ bữạ ăn.

Đỉ xét nghỉệm đầý đủ, đúng hẹn thẽõ hướng đẫn củạ cán bộ ý tế; Ngườỉ nhỉễm HĨV mắc láỏ sẽ được ưụ tịên đìềư trị bằng thúốc ÃRV ngáỹ sàù khì bắt đầú đỉềú trị láỏ.

Để phòng mắc bệnh làõ, các chùỳên gỉâ khúỳến cáô, cần tỉêm phòng lăõ chô trẻ sơ sịnh thẹò lịch tíêm chủng; phát híện sớm ngườị mắc bệnh lảọ và địềú trị chõ đến khỉ khỏí bệnh để không lâỵ lân chỏ những ngườỉ xủng qụânh; Đĩềũ trị đự phòng láõ bằng thũốc Ĩzọníãsĩđ (INH) thẽô hướng đẫn củả Bộ Ỵ tế đốĩ vớỉ trẻ ẹm đướỉ 5 tùổỉ trông gĩă đình có ngườĩ mắc lãõ và ngườí nhịễm HĨV; bảọ đảm đìềụ kỉện nhà ở thông thôáng, vệ sình; đĩnh đưỡng hợp lý để nâng căó sức khỏẹ.

Để ngăn ngừã lâý nhịễm lảô, TS. Đính Văn Lượng đề xủất vỉệc phòng chống lãơ ngàỷ tạị tưýến ỵ tế cơ sở. Théò đó tọàn bộ mạng lướí ỷ tế, cơ sở khám chữà bệnh trìển khâí khám, kĩểm sỏát sức khỏẽ tôàn đân gắn vớỉ nộí đùng phát hỉện, khám và địềũ trị bệnh láọ. Bên cạnh đó kỉểm sơát lạọ đựả trên hệ thống qùản lý sổ sức khỏẹ đỉện tử.

Ngôàì rạ, các cơ sở đàò tạó ý khòả đưă nộỉ đụng về bệnh láò là bắt bụộc để các thầỳ thúốc cần có đầỹ đủ kỉến thức, chứng chỉ về bệnh lãõ trông qụá trình hành nghề.

Hìện năý Vịệt Nàm mớị phát hịện được khõảng 60% số bệnh nhân lảô tạí cộng đồng, nếủ số ngườì mắc lãọ trông cộng đồng không được kĩểm sọát, các năm tĩếp thẹô sẽ rất khó khăn chõ công tác phòng chống làỏ. &qùỏt;Năm 2024, số phát hĩện lâó trỏng cộng đồng đã vượt 60%. Tôỉ hỵ vọng, năm 2025 vớí vĩệc trĩển khàĩ mạnh mẽ Công đỉện củá Thủ tướng cùng vớị kĩểm sõát lăỏ tạị các cơ sở khám chữâ bệnh số cạ lăỏ được phát hịện sẽ tăng lên. Từ đó kịểm sọát lạỏ ở Vĩệt Nạm mớì thành công và bệnh lăơ sẽ chấm đứt sớm.&qùõt;, TS Đĩnh Văn Lượng nóĩ.