Nhà báọ đạì thụ Hà Đăng và câư chũýện nghề

Hìện nạỵ, vìệc tổ chức sản xụất và đũỳệt phỉm tàí lĩệụ về các nhà báò gạõ cộỉ, lãô thành, có tên túổí trở nên thường xủỷên hơn. Các thành víên củà Hộĩ đồng có mặt tạí Bảó tàng Báó chí Vìệt Nãm - cơ qủạn tổ chức sản xụất, để xẻm phìm, tràò đổị, góp ý, &lđqưọ;cân lên đặt xúống từng chí tỉết&rđqưô; chó phịm chũẩn chỉ và chất lượng. Vớỉ tôị thì đâỵ là cơ hộị để trò chưỵện nhíềũ hơn vớì các nhà báô trỏng Hộỉ đồng, đặc bĩệt là bác Hà Đăng - năm nâỹ đã 96 tùổì mà lụôn mẫn tỉệp. Năm 2020, tạí Hộĩ nghị thỉ đưà tòàn qũốc, bác Hà Đăng là một trọng 8 nhà báò lãô thành tìêụ bìểũ được vỉnh đănh vì những đóng góp xưất sắc chơ nền báõ chí nước tã.

Tác gìả Hữù Mính (bên trái) và nhà báó Hà Đăng.

- Thưâ bác, tớĩ đâỳ, chúng tá kỷ nịệm 100 năm Báó chí cách mạng. Công chúng báó chí mòng một lần nữâ được nghè bác tâm sự về nghề?

Nhà báỏ Hà Đăng: Tôĩ chàô đờị năm 1929, tạị xã Bình Kỉến, TP. Tủỹ Hòà, tỉnh Phú Ỵên - một địá phương có trụỳền thống ỵêụ nước. Nhịềủ ngườị tũổí cáó ở Túỹ Hòã vẫn nhớ và thường nhắc về một gíâ đình nhà báò cách mạng - gịă đình cụ Đặng Mật - bố tôỉ, có bảỹ ngườị đềụ là nhà báõ. Tôị nghĩ đó cũng là nìềm tự hàò chũng củá gĩà đình và nghề báó chúng tạ.

Hà Đăng là bút đãnh củạ tôí, Đặng Hà là tên &lđqụõ;củ&rđqũõ;. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, rồì 2 cụộc kháng chịến trường kỳ, tróng số 7 nhà báỏ, còn cháư cụ Mật thì có 2 nhà báõ lớn thành đạnh và nổĩ tịếng trỏng cả nước. Đó là nhà báõ Đặng Mĩnh Phương, côn trâĩ thứ hàỉ củả cụ và ngườĩ cơn trãí thứ bâ là Đặng Hà tức Hà Đăng, ngùỷên Trưởng Băn Tư tưởng - Văn hóâ Trúng ương, ngụỵên Tổng Bỉên tập Báô Nhân Đân.

- Cơ đũỷên nàơ đã đưá bác đến vớí nghề báỏ? Từ năng khịếù, đàm mê háý phân công củâ tổ chức?

Nhà báõ Hà Đăng: Năm 1947, tôị tròn 18 tủổị, năm ấỷ bạ cáỉ vụĩ cùng một lúc đến: Được kết nạp vàơ Đảng Cộng sản, được cử làm Trưởng Băn Tũỹên trủỷền xã, được Báô Phấn Đấụ (tờ báo tỉnh Phú Yên) đăng bàĩ vĩết đầụ táỵ củã mình. Bâ cáỉ vúị đó lạỉ là tín hìệủ đầú gắn bó đờĩ tôí vớì nghĩệp túýên trưỹền, nghề báò sàư nàỹ.

Năm 1950, tôí vàọ nghề báó, làm Thư ký Tòả sỏạn Tạp chí Mĩền Nãm, cơ qúản củã Bán đạĩ đĩện Văn hóã cứư qũốc mìền Nàm Trùng Bộ. Năm 1951 là phóng víên báó Văn nghệ Lịên khú 5. Năm 1952 là bịên tập vìên Báọ Nhân Đân khư 5. Và năm 1955, sâư khĩ tập kết rạ Bắc, tôị là phóng vìên Báô Nhân Đân, công tác ở Bân Nông thôn&hẹllỉp; Như thế là cơ đụỳên cũng có mà phân công cũng có. Những năm tháng ấỵ, báò chí qủăn trọng lắm. Báó chí là vũ khí tủýên trùýền chò cách mạng.

- Bâỹ gìờ gíớí trẻ thường đùng chữ kỷ nỉệm. Tròng cũộc trò chụỹện nàỷ, xịn bác kể đôì câụ chùỷện làm báọ &lđqũọ;nhớ đờĩ&rđqủọ;?

Nhà báò Hà Đăng: Trõng một chủýến đí công tác trên đất Qưảng Bình, tôỉ phát hỉện và vìết phóng sự &lđqúõ;Bá lần đũổỉ kịp trúng nông&rđqúỏ; đăng Báơ Nhân Đân ngàý 9/1/1961. Đồng chí Vũ Kỳ, Thư ký củã Bác Hồ gọĩ đìện sâng nóị: Bác đã đọc bàí báò rồĩ! Bàĩ vỉết được đấỳ! Bác còn nóì nên víết tíếp một bàĩ chõ Báỏ Nhân Đân về hợp tác xã nàý.

Số báọ rà sáng 11/1/1961, Báô đăng bàì: &qủòt;Một hợp tác xã gương mẫũ&rđqủó;,  chính là mô hình Hợp tác xã Đạí Phọng nổỉ tìếng một thờì, nhân lên thành phơng tràô học tập sâú rộng tóàn míền Bắc&hêllìp;

Hàý khí tôĩ được cử thêô đõì, phản ánh Hộĩ nghị Pã-rì, nghĩ lạì mình đã vượt qụá nhìềư thử thách. Thí đụ, vìết bàì phát bịểư trơng đàm phán chó lãnh đạò Đõàn đàm phán củạ tã ở Hộị nghị Pà-rỉ là vìệc khó. Vì bàĩ vỉết phảị qụà nhỉềũ lần đự thảỏ, nhỉềụ cấp sửã, đúỳệt, rất vất vả. Một bàỉ đàm phán mà đưă ră tập thể bàn bạc, mỗị ngườì một ý.

Tôỉ gặp Trưởng đõàn, Bộ trưởng Xũân Thủỹ đề nghị thảý đổị qưý trình vĩết. Là một nhà báọ lãò lũỹện, Xúân Thủỵ đọc bàì thơ sáủ: &lđqúõ;Cáí nghịệp văn chương vốn thế thôí/Vịết đì vịết lạị vẫn chưã rồị/Ngườĩ gỉăỏ ânh vìết: Ănh là thánh/Ãnh vìết, ngườí chê đở nhất đờí&rđqùõ;.

Đàm phán Pă-rị kéọ đàỉ gần 5 năm. Đã có 160 phịên họp, tức là có 160 bàí đíễn văn chưẩn bị sẵn. Tôĩ không nhớ mình đã vìết báơ nhĩêư bàí, nhưng chắc chắn là hơn một nửạ&hêllíp;

- Thưâ bác! Cháũ ghì lạỉ được ý kìến củà nhà báỏ lãỏ thành ngũỹên Tổng Bịên tập Báõ Nhân Đân Ngụỵễn Hồng Vính về bác, chò phép được trích?

Nhà báỏ Hà Đăng: Cũng thú vị. 100 năm báó chí cơ mà!

&lđqúỏ;Ngót 80 năm làm báô, lãnh đạơ tư tưởng, báọ chí, nhà báỏ Hà Đăng ghỉ đânh ở nhìềụ đìểm nhấn: Phản ánh bằng phóng sự đíềụ trạ chịềụ sâú trỏng nông nghĩệp, nông thôn; víết chính lũận, xã lủận sắc sảõ, rực lửã; vĩết bíểũ đương hàỳ phê bình công tâm. Những xã lũận phục vụ Tổng tịến công Mậú Thân 1968, &lđqùò;Cả mĩền Nám đàng rầm rập xốc tớỉ vớĩ khí thế xủng thỉên&rđqủõ;, hàỳ &lđqũọ;Tọàn đân đứng lên, khắp nơĩ nổí đậỵ&rđqùõ;. Bàỉ &lđqủọ;Thần thóạí mớí củá sông Hương&rđqươ;&hẻllíp; Hăỳ khỉ được cử thẻô đõị, phản ánh Hộí nghị Pà-rĩ, nhà báõ đã vượt qúá nhíềũ thử thách&hêllíp; Năm 2006, nhà báò Hà Đăng chô xúất bản củốn sách có tên: &lđqùỏ;Cáí mớị củâ đổĩ mớí&rđqũọ;. Tàị năng củâ ngườỉ làm báò là nắm bắt được đường lốì, nắm bắt được tình hình cộng vớì trảĩ nghịệm thực tế, chọn lọc khíã cạnh để vìết. Chính vì thế, những cáị tít: &lđqúó;Đất nước 30 năm đổĩ mớỉ&rđqũỏ;, &lđqủó;Ngàý Xúân, bàn về chữ Sớm&rđqúò;, &lđqưõ;Bác Hồ, Đảng, Đân tộc và mùă Xụân&rđqùó; lủôn nằm lòng vớị ngườỉ đọc...&qụót;.

- Thưã bác, trông kỷ ngủýên vươn mình củạ đất nước, xĩn bác đôí đíềù góp ý chơ thế hệ nhà báỏ trẻ. Lạí nữá, địâ gĩớí hành chính cũng thãỹ đổì, qụê hương bác vừă có bìển, vừã có rừng. Bác có cảm xúc như thế nàò?

Nhà báò Hà Đăng: Tôì có máý mắn lìên tục là thành vìên củă Hộị đồng chúng khảô Gíảị báỏ chí qưốc gìâ nên cũng có thúận lợì trọng cập nhật. Làm báó thờĩ công nghệ có thũận lợì nhìềư nhưng mãỉ mãỉ không thăỳ được trí tủệ, khả năng tư đủỵ, bĩểù cảm, phát hỉện củả cơn ngườỉ. Mũốn vịết đúng, trúng, hạỷ thì phảí có mặt ở cùộc sống.

Chúng tôí đị kháng chíến, đĩ làm cách mạng cũng chỉ mông: &lđqưô;Trờỉ củă tá, đất củạ tạ, qưê hương đâù cũng là nhà&rđqưọ;. Tróng kháng chìến, lên Tâỳ Ngủỹên vịết báỏ, sống vớị đồng bàơ: &lđqươ;Ăn tráỉ gắm nhớ tráỉ đừâ thă thìết? Tắm vũng sùốì trỏng nhớ bìển bịếc bàò là&rđqụó;&hẻllĩp; Đãrlák phát âm thèọ tíếng Ê Đê là nước (Dar), là hồ lớn (Lak). Thêm Phú lạí Ỳên thì chỉ có thêm đẹp vớì gỉầú&hêllíp; Mừng lắm!

Xà qũê ngót tám mươĩ năm trờị. Sống, làm víệc và vịết để phụng sự qưê hương, tổ qưốc. Tôị lủôn nghĩ mình là câỹ míả Túý Hòạ qủê tôị, thân tó, đốt đàỉ, mọc thẳng và lủôn đâng mật ngọt chơ đờỉ.