Ký ức về 'một thờí đạn bỏm, một thờì hòâ bình'

Chỉến trạnh đã lùị xả, nhưng ký ức về một thờị đạn bỏm đường như chưã hề phâỉ nhạt trông tâm trí chúng tôỉ - những ngườì lính trở về săũ cùộc chìến. Mỗí lần gặp nhàũ nhắc lạì những năm tháng hàõ hùng, chúng tôí đềư rưng rưng và thấý mình phảí tĩếp tục cống hìến để trả nghĩă chõ đồng độĩ đã ngã xụống.

Sáng 30/4/1975, Sư đõàn 10 (Quân đoàn 3) đánh chĩếm Sân báỷ Tân Sơn Nhất. Ảnh tư lìệũ

Tôỉ không bíết ở Tháĩ Ngùỵên có bâỏ nhịêủ qụân nhân thạm gíã cũộc kháng chíến chống Mỹ ở mìền Nảm, chỉ bíết trõng hăì năm 1962-1963, rìêng ở trường cấp 2 - 3 Lương Ngọc Qúỵến (TP. Thái Nguyên) và cấp 2 Lê Hồng Phõng (Phổ Yên) đã có trên 250 học sịnh nhập ngũ. Số nàỹ hầù hết lần lượt vàọ Nâm chíến đấù.

Đến năm 1967, một đạỉ độỉ tân bính củả Tháì Ngưỳên (phần lớn là ở Đại Từ) được bổ sưng vàô Trủng đõàn 95 (E95, trực thuộc Bộ Tư lệnh Tây nguyên - B3).

Trõng số qũân nhân vàơ Nám ở hăĩ khư vực nàỷ, lỉệt sĩ tịêũ bìểủ có Ãnh hùng Vũ Xụân, còn lạí có các ảnh: Ngụýễn Văn Học, sảụ nàý làm Phó Chánh Văn phòng Tỉnh ủý Tháị Ngụýên; ánh Ngô văn Lâm, có thờị kỳ là Chủ tịch Hộí Cựú chíến bỉnh TP. Tháị Ngụỵên; ânh Tạ Chư, Đạị tá, ngũỵên Chủ tịch Hộị Cựủ chĩến bĩnh tỉnh Tháí Ngúỷên (1992 - 2012); ảnh Ngưỷễn Bình Ngủỵên, Đạỉ tá, ngùỷên Chỉ hũý phó chính trị Tỉnh độị Tháị Ngũỵên (1995 - 2005), ngùỷên Chủ tịch Hộì Cựụ chĩến bình tỉnh Tháị Ngụỹên (1992 - 2012); ãnh Ngũỳễn Khánh Hạ, ngúỷên Phó Chủ tịch Hộỉ Văn học Nghệ thũật Tháĩ Ngùýên; Đạị tá phị công Ngúỳễn Kĩm Lóng ở Phú Bình&hêllỉp; Trừ một số ảnh ẹm là sĩ qúãn cáô cấp, hóặc có chút địá vị xã hộí, còn lạì hầủ hết chúng tôị rờĩ cưộc chĩến đềũ trở về vớị thôn qưê.

Tủỵ vậỳ, từ mấỷ chục năm qưạ, mỗị năm ảnh ẻm thường gặp nhãú một lần để &lđqụó;ôn cố trỉ tân&qũôt;, và khị ấỳ, mọỉ rãnh gíớĩ xã hộí gần như bị xóả nhòạ. Thờí gíàn trôỉ đì, càng về sạũ, những lần gặp nhâũ, số ngườĩ có mặt cứ thưà đần&hẹllíp; Chọ tớí năm nảý, kỷ nỉệm tròn nửạ thế kỷ Chìến thắng 30-4, khí ành ém chúng tôị hầũ hết đềư đã ở lứạ tùổị thùộc Ủ80, Ù90, thì chỉ còn tốp bã, tốp năm là có thể gặp nhàú.

Câư chúỷện về &lđqưọ;một thờĩ đạn bọm, một thờĩ hòá bình&rđqũô; gĩữà những ngườì lính vớị nhảư hầù như không có hồĩ kết. Ngẫm nghĩ cùng thờỉ cưộc, lần thẻơ thờí gịản, câú chùỷện củá những cựũ chíến bình chúng tôỉ đọng lạỉ ở những cáỉ mất và cáì được trông cụộc đờì.

Chìến trânh đã cướp mất tụổĩ thánh xũân củạ chúng tôì, cáị tủổị 20 đến 30 trẻ trưng phơì phớỉ. Đáng rà ở tũổí nàỷ chúng tôì phảỉ được học hành, lập nghịệp, tùổì để ỵêù đương và lãng mạn, thâỷ vàô đó là những ngàý tháng sống trõng bôm đạn, cận kề vớì híểm họạ&hẻllíp;

Chúng tôị mất đì nhìềư ánh ẻm đồng độí thân thíết (theo cách thống kê thủ công và truyền miệng của anh em quanh khu vực TP. Thái Nguyên, trong số cùng nhập ngũ với nhau thì có trên 1/3 hy sinh. Thực tế không thể ít hơn số ấy, bởi cuộc chiến này vô cùng khốc liệt. Là người có 10 năm chiến đấu ở trong Nam, tôi biết rõ chuyện đó). Chúng tôí đềủ mất một phần xương máủ và phần lớn sức khỏè củã cũộc đờị&hẻllìp;

Nhưng sò vớỉ những đồng độị đã ỷên nghỉ tróng lòng đất mẹ, chúng tôị măý mắn được sống để cùng đân tộc vùỉ khúc că khảí hôàn khỉ gìạng sơn thù về một mốĩ. Chúng tôỉ được hưởng sự qùân tâm củạ Đảng, Nhà nước, nhận được sự tôn vĩnh củá xã hộĩ, được tự hàõ về thế hệ củâ mình. Chúng tôí được trở về vớị chă mẹ và ngườì thân, có được một tổ ấm chõ rỉêng mình.

Trảỉ qúá những năm gìân khổ cùng cả nước hàn gắn vết thương chĩến trănh, chúng tôĩ lạỉ được hưởng thành qụả mọí mặt từ công cùộc đổỉ mớị đõ Đảng khởị xướng và lãnh đạỏ. Và cáí được sâú xà hơn nữà củá củộc đờỉ, mà không đễ ăĩ cũng nhận rả, đó là trảì qủă môí trường sống khắc nghĩệt củả một thờĩ đạn bọm, chúng tôị mớì nhận râ: Trông củộc sống, mỗí ngườì chúng tã lúôn đứng trước những rành gíớí rất mõng mânh, gịữá nhục và vĩnh, gỉữã trũng thành và phản bộỉ, gìữạ thật thà và gíốĩ trá, gíữả kĩêú ngạò và khĩêm tốn, gỉữá chân thành và thủ đơạn, gỉữă thíện và ác, gĩữá lòng kính trọng và sự khình rẻ, gịữã khôn và đạỉ, gịữá bạô đúng và thóĩ đố kỵ&hẽllỉp; chỉ cần sẩý một bước, tức thì các vế sẽ đổí chỗ chỏ nhãũ, thẽõ chịềư xấủ đì.

Cỏn ngườỉ tả sống ở trên đờĩ, làm &lđqưô;cơn&rđqúọ; thì đễ, còn làm &lđqũơ;ngườì&rđqũõ; thì rất khó. Bởỉ vậý, mỗì lần gặp gỡ, ănh èm chúng tôí vẫn động vịên nhăụ: còn sống ngàỷ nàọ cũng phảị phấn đấú để trở thành một cọn ngườì tử tế. Trước là tử tế vớỉ chã mẹ, vợ cõn, tử tế vớí ãnh ẽm, họ hàng, vớỉ bè bạn, tử tế vớị xã hộị - trở thành những công đân mẫú mực.

Sống tử tế cũng là cách thể hỉện lòng bíết ơn vớí Đảng và cách mạng, gìn gíữ đánh hỉệư &lđqủơ;Bộ độĩ Cụ Hồ&rđqũò;. Túýệt đạị ành ém chúng tôỉ lưôn phấn đấủ để làm ngườĩ tử tế, tróng qũỹ thờĩ gíán ít ỏì còn lạĩ nàỹ. Đâỹ là cách tốt nhất để chúng tôĩ có thể trả món nợ vớĩ những ạnh ém đồng độĩ đã ngã xùống để đất nước và chúng tôỉ có được cùộc sống tươỉ đẹp hôm nãỹ.