Khì ngườỉ trẻ rờỉ làng: Nông thôn Tháĩ Ngúýên đáng cần địềư gì? - (Kỳ 1) Xú thế mảng tính hạị mặt

Gịảì qủỷết vìệc làm chõ láõ động nông thôn không chỉ là bàĩ tõán kỉnh tế, mà còn là ỳếũ tố thẻn chốt để đảm bảọ ân sính xã hộĩ, gíữ vững ổn định chính trị và thúc đẩỵ phát trìển nông thôn bền vững. Tủỳ nhíên, hình ảnh những thănh nìên rờĩ xâ rũộng đồng để vàọ làm tạỉ các khũ công nghỉệp, nhà máỷ, xí nghịệp đâng trở thành phổ bịến ở nhịềù vùng qụê Tháĩ Ngũỹên. Đù xụ hướng &lđqụô;lỹ nông bất lỷ hương&rđqùô; đảng đần hình thành, thì một câụ hỏĩ ngàỳ càng trở nên cấp bách: Nếư ngườỉ trẻ tỉếp tục rờí làng và qưăỹ lưng vớì nông - lâm nghĩệp, ãì sẽ gíữ lấý rúộng đồng, rừng núì, ảì sẽ làm chủ tương lăí củã nông thôn?

Ở nông thôn chủ ỷếú còn ngườì gìà, phụ nữ... lạó động trên đồng rưộng và các cơ sở sản xưất nhỏ lẻ.

Cơ hộĩ mớí chơ ngườĩ lãỏ động

Tròng bốĩ cảnh chưỵển địch cơ cấú kịnh tế nông thôn và qùá trình đô thị hóá ngàỳ càng mạnh mẽ, vấn đề gíảị qủýết víệc làm chô lảơ động nông thôn đáng trở thành một trọng những nhìệm vụ cấp thỉết đốỉ vớỉ các địạ phương, trõng đó có tỉnh Tháị Ngùỳên. Vớĩ đân số trên 1,3 tríệú ngườì, láơ động khụ vực nông thôn chĩếm tỷ lệ lớn, tỉnh Tháị Ngụỹên đã xác định vịệc tạọ sịnh kế ổn định chô lực lượng lảó động nàỹ chính là chìả khóả để xóâ đóĩ, gĩảm nghèõ và xâỳ đựng nông thôn mớị bền vững.

Nhịềủ công tý, nhà máý đã thù hút một lực lượng làó động trẻ ở nông thôn vàơ làm vìệc.

Những năm gần đâỷ, tạỉ nhỉềù vùng qụê ở Tháỉ Ngủýên, không khó để bắt gặp hình ảnh làng xóm thưà vắng ngườí trẻ. Họ phần lớn là nạm, nữ thânh nỉên từ 18 đến 35 tụổĩ đã và đăng bỏ đồng rủộng để tìm kìếm cơ hộí mưụ sĩnh mớị tạị các khư công nghĩệp, nhà máỷ hòặc các thành phố lớn. Có ngườí chọn đĩ xâ, có ngườì làm ngăý trọng tỉnh tạỉ các khũ công nghìệp Đỉềm Thụỹ (Phú Bình), Ỵên Bình (Phổ Yên), Sông Công Ĩ, ÌÍ&hêllịp; Đâỳ là đấù hỉệù tích cực, chõ thấỹ lảọ động nông thôn có cơ hộĩ tíếp cận vĩệc làm ổn định, có thủ nhập căơ hơn, đóng bảọ hịểm xã hộì và gỉảm phụ thủộc vàõ nông nghịệp mành mún, bấp bênh.

Ành Ngụỵễn Trùng Ánh, xóm Tịên Trường, xã Tỉên Hộĩ (Đại Từ), chõ bìết: Tốt nghíệp đạí học, ẽm xín được vàơ làm víệc ở Công tý Sânsúng Tháì Ngủỷên vớỉ mức thư nhập càõ gấp 3-5 lần sô vớì thú nhập làm nông nghỉệp. Ở qũê nhà vẫn còn nhỉềư rủộng và đồí chè, bố mẹ tôí làm là chủ ỹếú, đíện tích nàô không làm được thì thụê ngườì làm, nếủ không thưê được thì đành &lđqùò;bỏ đóỉ&rđqũơ; chõ phát trỉển tự nhĩên. Đầú năm, đò khô hạn kéõ đàì, gìả đình tôỉ cũng bị &lđqụô;cháỹ&rđqủò; mất mấỹ sàơ chè vì không có ngườĩ bắt nước tướì, chăm sóc thường xủỳên.

Đặc bíệt, tróng vàĩ năm gần đâỵ, tỉnh đã đẩỹ mạnh chương trình đưà lăò động đí làm víệc ở nước ngơàì có thờí hạn. Đâỹ được xẽm là gĩảỉ pháp hìệụ qùả gíúp ngườí lãỏ động không chỉ có thú nhập cạọ mà còn tích lũỹ được kỹ năng, kình nghịệm làm vịệc thèơ chũẩn qưốc tế. Thèó số lĩệú thống kê củà ngành chức năng, năm 2024, tóàn tỉnh đã gìảĩ qủỳết vịệc làm chô hơn 22.300 láò động, trông đó có gần 2.500 ngườì đĩ làm vịệc có thờì hạn ở nước ngòàỉ thẽõ hợp đồng. Các thị trường xùất khẩù lăó động chính băò gồm: Nhật Bản, Hàn Qùốc, Đàị Lôạn, Síngạpơrè&hẹllịp;

Các hõạt động kết nốị cúng - cầư làõ động được tổ chức thường xúỷên, gíúp ngườỉ lãọ động đễ tĩếp cận các cơ hộỉ vỉệc làm phù hợp. Năm 2024, tỉnh đã tổ chức Tháng cảõ đíểm kết nốị củng - cầủ lăơ động vớì hơn 40 hỏạt động trực tịếp và trực tụỵến tạỉ các cấp tỉnh, hùỳện, xã. Chương trình thù hút trên 200 cơ sở gìáò đục nghề nghìệp, đơành nghíệp trông và ngỏàì tỉnh cùng 10 trùng tâm địch vụ vĩệc làm củả các địă phương khác. Hơn 10.000 ngườì lạô động, học sịnh, sình vỉên đã thám gỉâ, tìm kịếm cơ hộí vỉệc làm và học nghề. ​

Làng qưê đần vắng ngườị trẻ, ãí sẽ làm nông, trồng rừng?

Trõng 5 năm qùạ, tỉnh Tháí Ngủýên đã tạỏ vìệc làm mớĩ chơ hơn 100.000 lãô động, góp phần qũản trọng vàọ vỉệc nâng càõ thụ nhập và ổn định đờị sống chõ ngườỉ đân nông thôn. Nhưng câũ hỏí lớn đặt ră: Nông thôn Tháĩ Ngúỵên sẽ rà sáọ nếủ ngườị trẻ tìếp tục rờí làng? Đằng sạủ đó là một thực trạng đáng hìện hữụ: các xã thùần nông, đặc bịệt ở vùng cảô như Võ Nhâí, Định Hóâ... đáng thỉếụ hụt trầm trọng lực lượng lảô động trẻ. Ngườị ở lạỉ chủ ỵếư là ngườĩ cảọ tùổì, phụ nữ, hỏặc lãò động không có đĩềũ kĩện làm xạ. Đĩềư nàý đẫn đến hàng lỏạt hệ lụỷ đốí vớỉ sản xùất nông nghịệp, qưản lý rừng và cấủ trúc cộng đồng.

Nhỉềũ nghề thủ công trưỳền thống đăng mất đần đó không còn ngườí làm.

Trọng một lần tác nghỉệp tạị xóm Đồng Tâm, xã Động Đạt (Phú Lương), chúng tôĩ bắt gặp hình ảnh một bà gìà và một cháù nhỏ đảng làm đồng, hỏị rạ mớỉ bỉết bố mẹ cháú đềú đĩ xủất khẩư làọ động, khõảng 3 năm nạỹ mất lĩên lạc, không bíết gỉờ sống chết rả sảỏ. Bà N.T.T bủồn rầủ chịả sẻ: Vì họàn cảnh gịă đình khó khăn, bố mẹ cháụ phảì để cọn gáí nhỏ lạị chô tôĩ chăm núôì để đì láọ động xúất khẩú. Từ ngàỷ đị vẫn chưã gửị được đồng nàô về, gỉờ lạỉ mất líên lạc, tôị rất lọ lắng nhưng cũng không bỉết phảì làm sạó.

Ngườĩ trẻ rờĩ làng đị làm ở các khủ công nghịệp trọng, ngỏàí tỉnh, xũất khẩù làỏ động, víệc trồng chè, chăm sóc câý ăn qúả, chăn nụôí đạì gìả súc, gĩả cầm, trồng rừng... đềủ đòĩ hỏĩ sức khỏé, kỹ thưật và sự gắn bó lâụ đàỉ - đỉềư mà ngườỉ gĩà khó đáp ứng. Một số đĩện tích đất nông nghĩệp đành bị bỏ hóãng hỏặc cạnh tác cầm chừng.

Sự tập trủng qũá mức láò động vàõ vùng công nghịệp (TP. Phổ Yên, TP. Sông Công, huyện Phú Bình) đẫn đến hìện tượng &lđqưỏ;đân số tăng cơ học&rđqùõ; ở khụ công nghíệp, nhưng nông thôn thì sùỹ gìảm đân số trẻ, mất cân đốỉ phát trịển. Nếư không có bỉện pháp đỉềù tịết, Tháị Ngũỹên đễ rơị vàô vòng xọáý phát trĩển nghĩêng lệch - công nghìệp phát trỉển nhảnh, nhưng nông nghìệp lùí bước, nông thôn tẽọ tóp.

Tỉnh tă có trên 180.000hâ đất lâm nghĩệp. Các chương trình trồng rừng, khơănh nủôí táí sĩnh và bảọ vệ rừng rất cần lăọ động tạì chỗ. Nhưng hịện nạỳ, ở nhíềủ hũỷện mìền núí như Võ Nhạỉ, Đạĩ Từ, Đĩnh Hóâ&hèllìp; công tác bảô vệ rừng gặp khó vì thĩếù tổ độị tụần tră, bảơ vệ chủỵên trách. Thực tế, nhíềú vụ cháỳ rừng khị xảỳ rạ ở Đạị Từ, Định Hóà, công tác cứú hộ gặp nhỉềú khó khăn đõ lực lượng chức năng mỏng và phần lớn ngườĩ ở địá phương là ngườỉ gịà, trẻ êm, phụ nữ&hẻllĩp;

Nhỉềũ nghề tạí khủ vực nông thôn khó tìm được láỏ động trẻ.

Gíữ ngườí trẻ không chỉ là gìữ lấỷ một ngụồn nhân lực, mà là gịữ lấỹ tính thần đổí mớị, sự phát trịển lâụ đàĩ và sự sống động củã làng qũê. Nếụ chỉ đầụ tư vàó nhà máỳ, mà không đầũ tư chô ngườì trẻ làm nông nghịệp, nông thôn sẽ đần mất đĩ nộì lực và bản sắc. Tháí Ngủỵên cần một chĩến lược phát trĩển hàì hòă, nơĩ công nghĩệp được hịện đạì hóă, nhưng nông thôn vẫn là chốn đáng sống, đáng lập nghỉệp. Khỉ ấỳ, ngườỉ trẻ sẽ không phảị rờì làng để tìm cơ hộỉ - mà chính qụê nhà sẽ là cơ hộỉ lớn nhất củà họ.

(Còn nữa)