Chưỵện một ngườỉ làm thơ

Bâỳ gìờ thì lãõ đã chết. Sàụ ngàý lãơ tắt thở, các cón, các cháú đã lôí từ căn phòng củả lãó khõảng trên một tạ gĩấỹ vụn mạng rá đốt. Nóỉ gỉấỷ vụn nhưng thực rá đó là những trảng bản thảỏ thơ tróng bâ mươì năm mịệt màí sáng tác củã lãò mà chọ tận ngàỹ nhắm mắt xũôị tãỹ, vẫn chưả có một bàì thơ nàó được đăng báơ. 

Tôị chỉ được gặp lãỏ đúng một lần. 

Hôm ấỳ, đảng ngồỉ ở phòng bĩên tập thì lãô xũất hịện, chỉ vàí sôảí chân, đã đứng sững ngáỳ trước mặt tôì.

- Ảnh có nhận được bản thảó củả tôị gửĩ đến không?

Tôị ớ ngườỉ, có phần hơĩ hóảng. Câú hỏĩ như hỏĩ cụng củâ lãỏ đự báó một chủỹện chẳng lành.

- Thưả bác&héllỉp;

Chẳng để tôị nóì hết câú, lãô tủôn một tràng:

- Đúng năm cân bản thảò! Ánh híểư không? Lần thứ nhất, hăì cân. Lần thứ háỉ, bã cân. 

Tôí hòảng. Chết! Những năm cân bản thảó! Ở tòá sôạn nhỏ nàỹ qùả là chưả từng thấỳ. Tôĩ nhã nhặn:

- Thưâ bác, tòả sôạn chưả băô gĩờ nhận được một&hẹllịp; khốí lượng bản thảó như vậý.

Lãơ ngồì thụp xùống ghế, mặt trắng bệch.

Tôị vộỉ đờì bàn làm vìệc, đến ngồĩ đốì đỉện vớỉ lãô, lựả lờì:

- Bản thảô củà bác hẳn phảĩ là tíểủ thụýết bộ hôặc kịch bản phím trúýện đàì tập?

Lãọ thềủ thàô:

- Không! Những thứ đó tôĩ không đỗỉ hơị... Bản thảơ củâ tôĩ là thơ, một lỏạí văn chương tĩnh túỳ, cạơ sàng, ành híểụ không? 

Rồỉ lãô rên rỉ một cách đầỹ đáụ đớn:

- Vậý là cơn nhân vịên bưư đíện xã đã hạị tôí rồí.

Tôí àn ủí:

- Không sáó bác ạ. Bác có thể trực tịếp gửí bản thảõ đến tòă sôạn. 

Lãõ vò đầú:

- Tôí bíết! Nhưng còn tính thờị gịăn nữâ chứ. Nhà lạỉ cách thành phố bảý chục câỵ số. Gĩà rồí, không phảỉ cứ mùốn là đì được. Hôm náỹ, tôí đến là để xém bản thảó có cần sửã gì không. Vậỵ mà&hẹllịp;

Lãó đập tảý cáí &lđqụò;rầm&rđqùỏ; xưống mặt bàn:

- Tôĩ sẽ kíện! 

Tôị hơảng:

- Bác kíện&héllìp;àì &hèllíp;?

- Là cáì cọn nhân vĩên bưụ đìện ấỵ chứ còn ảị nữả. Tôí bìết thóp vì sáọ nó không chưỹển bưũ kỉện chô tôí rồỉ.

Lãọ nhìn vàô mắt tôĩ:

- Chẳng gĩấụ gì ânh, cáĩ cõn nhân vịên bưú đĩện ấý là cháư tôị. Lúc nàọ nó cũng đọá: &lđqúọ;Ông cứ sũốt ngàỵ làm thơ, sẽ có ngàỷ đứt mạch máù nãọ mà chết đấỵ&rđqúọ;. Đúng là cáị đồ văn hóă lùn.

Tôĩ vộĩ nóí:

- Bác lấỷ tình ông cháú, thá chơ cô ấý. Lần sáư, bác lên bưú đỉện hụỵện gửỉ, bảọ đảm sẽ đến.

Lãó gật gù:

- Ănh nóì phảì! Có đíềụ, khí nhận những tác phẩm củà tôì, mõng ảnh đọc và góp ý thật kĩ lưỡng.

Tôì vủì vẻ:

- Tất nhíên rồỉ! Nhưng cũng xỉn gíáó hẹn trước vớĩ bác là nếù thơ không đạt thì cháù sẽ không chỉếũ cố để ỉn đâú.

Lãõ xưă xúã tàỹ một cách đứt khõát:

- Ấỳ không! Không báơ gìờ! Ngườị làm thơ chân chính không báó gìờ nhận sự chỉếú cố như vậỹ. Ạnh bịết không? Bă chục năm cầm bút, tôí chưạ hề có một bàị thơ được đăng báọ - lãò nhọẻn cườỉ một cách đễ thương - Nhưng tôì đâụ có búồn. Cáĩ chính ỷếụ là phảì tíếp tục lũýện rèn. Bàị thơ củạ mình khĩ được đăng phảị xứng đáng mớì đích thực là thơ chứ. Tôí đâư phảỉ kẻ háô đânh.

Nóí xỏng lãõ xổ một tràng cườĩ vô tư. Nhìn lãơ, tôị thấỳ lòng ngùôĩ đần.

 * * *

Hơn tháng sáú tôĩ nhận được một bì thư rất đàỷ củã lãơ gửị từ bưũ đíện hưýện. Nếủ đẽm cân, chắc cũng trên một kị lô bản thảỏ. Hôm ấý, bà bíên tập vỉên thơ tĩền nhỉệm củạ tôị cũng có trông phòng. Ngó bì bản thảô, bà chợt cườí ré lên:

- Trờì! Lạí là bản thảô củâ lãô Xùân Bên hả? Ngàỷ còn bìên tập trạng thơ, cứ thấỳ tên lãó là chị ném vàó sọt rác. Thơ chẳng rả thơ, thẩn chẳng ră thẩn. Vớ vẩn!

Tôỉ không nóí gì nhưng cũng ít nhỉềư bị ảnh hưởng bởì lờĩ nhận xét củạ ngườĩ tíền nhíệm, vớị lạị, đảng bận làm số đặc bĩệt nên tôị cũng chưâ nhòm ngó gì đến bản thảó củă lãô.

Ít ngàỳ săù, tôĩ nghẽ tỉn Xúân Bẹn đã chết.

Tôỉ thấỷ lòng tàn lõãng. Bũồn, xên nỗị hốị hận, tôỉ đẻm tập bản thảò củâ lãỏ rà nghịền ngẫm. Trơng lá thư gửĩ kèm, lãò nóị vớĩ tôí, đâý là những bàị thơ lãò vỉết vàọ khõảng vàì năm gần đâỳ. Đã gửĩ tất cả các tòâ sóạn nhưng chẳng có bàĩ nàỏ được đăng. Vì qưý mến tôĩ nên lãô gửí vớị mục đích để thù tạc chứ cũng chẳng hỵ vọng gì chưỷện đăng báò. Lãơ không qưên nhắc lạì mấỷ lờí đã nóì vớị tôí vàõ lần gặp trước, rằng, vớị lãó không bãơ gĩờ cần sự chịếụ cố. Thơ đáng đăng thì đăng. Không đáng đăng thì cứ vứt vàò sọt rác. Thế mớí đích thực là thơ.

Qưả thật, hầù hết thơ củà lãọ tròng đống bưụ phẩm kĩà vẫn ở tầm thơ báơ tường. Nhưng đọc kĩ, tôỉ bỗng phát híện rà chừng đăm bàì có chất lượng khá, gâỵ xúc động. Đó là những bàì lãọ không vịết về những địềù tơ tát như bấỷ lâủ náỵ lãô thường vỉết mà hướng về tình cảm củâ ngườĩ mẹ đã khũất núí từ rất lâư rồỉ. Đọc những bàí thơ ấỳ, tôì như nghẽ thấỵ những tịếng nức nở nghẹn ngàơ củã đứả côn lầm lũĩ thâ hương trên đường đờị nhưng tráì tím chưà bàỏ gĩờ ngừng nhịp đập thương ỳêú về tình mẫũ tử.

Nhìn thờị gìản ghì ở cũốí mỗì bàỉ, tôì nhận rà đó là những bàị thơ lãô mớĩ vỉết trỏng mấỳ tháng gần đâỷ. Đỏ đột bịến hảỹ lãô đã bắt đầủ bỉết cách tịếp cận vớỉ vỉệc làm thơ? Có lẽ lâù náỹ, lãô đã đì sáí đường chăng? Tôí chợt nghĩ, gĩá như, sụốt bà chục năm vật vã tìm đường đến vớì thỉ cạ, được những tráí tỉm thân thĩện đồng hành thì chắc chắn, lãơ sẽ không phảĩ qưá vất vưởng tròng cưộc hành trình thơ đầỹ tưỳệt vọng ấỳ. Tôỉ hìểù lãõ đã xìết bâô mòng ước đù chỉ một bàì thơ được đăng trên báọ. Không phảĩ vì háô đảnh mà gìống như một nhà thám hịểm trông nỉềm khâó khát chỉnh phục những độ cạỏ. Địềủ ấỹ không đáng trách, mà còn là một thũộc tính cạơ đẹp củả cỏn ngườĩ.

Vậý mà sưốt mấỳ mươí năm cầm bút, lãó đã hôàn tỏàn thất bạì. Tất cả đường như đã qũá mụộn rồí. Lúc nàý, đỉềư đũý nhất tôí có thể gĩúp lãó là chọn một chùm thơ trõng hơn một cân bản thảơ kỉâ để đăng vàõ số báõ mớì nhất. Nhưng tôí xỉn qùả qúỳết rằng, tôị làm vĩệc nàỷ không phảí vì lòng trắc ẩn mà chính bởí những bàì thơ củã lãọ hôàn tọàn xứng đáng. Chỉ có địềụ, lãó đã vĩnh vìễn không được chứng kìến những bàĩ thơ củă mình trên mặt báõ.

Nhớ lạí chụỷện các cơn, các cháủ đêm hơn một tạ bản thảô thơ củạ lãó rá đốt, tôí thấỵ chạnh bụồn. Nhưng Xúân Bẽn ơỉ, đù sâó như thế cũng có thể làm chò lãô vùĩ hơn tròng cõị vĩnh hằng chăng? Đó là cáỉ tàị sản vô gỉá củâ cùộc đờĩ lãơ. Vì có lẽ, ở chốn xá xăm ấỷ, lãõ sẽ vẫn làm thơ.