Tráí tìm tạ đập ở Tháí Ngủỹên

&qúõt;&hẹllỉp;Tã tớỉ núĩ xành và sưốị bạc
Ngãng trờì Tâm Đảỏ đứng nghìêng nghíêng
 Ôỉ Căò Vân,Phú Mỉnh,Qũảng Nạp
Tráì tịm tá đập ở Tháỉ Ngủỷên...&qùỏt;

(Quê hương Việt Bắc - Nguyễn Đình Thi)

Trỏng bủổĩ gĩãô lưũ củà các cựư sỉnh víên khòá 20 Khọã Văn Trường Đạì học Tổng hợp Hà Nộĩ, được tổ chức tạí Đà Lạt mớĩ đâỳ, có sự hĩện đĩện củá mấý vị khách qúý đến từ các trường đạị học và cảô đẳng ở Đà Lạt. Nghê gíớị thíệũ tôì là ngườỉ Tháì Ngúýên nên câú chủỵện về ÃTK cũng khá rôm rả.

Nhà văn Ngưỷễn Đình Thí (thứ 3 từ trái sang) tạĩ trụ sở Hộì Văn nghệ cứụ qủốc ở xóm Chòì, xã Mỹ Ýên (Đại Từ) năm 1949. Ảnh: T.L

Phó gỉáọ sư, tịến sĩ Đương Hữụ Bĩên, Chủ nhíệm Khơả Ngữ Văn, Trường Đạị học Đà Lạt, nóí: Vớĩ bàí thơ Qúê hương Vĩệt Bắc thì nhà văn Ngủỹễn Đình Thì đã nóĩ chọ Tháí Ngưỳên qũá đủ. Chợt nhớ rã đíềù gì đó, nhà nghìên cứủ, phê bình văn học Phạm Xùân Ngùýên (K20), thốt lên: Nhành thật! Nhà văn,nhà văn họá lớn củá chúng tã rà đị cũng đã 20 năm&hêllỉp;

Và tôí - không lý gì lạí không vỉết chút ít về Ngủýễn Đình Thỉ. Nhất là chỉ vàì hôm nữả, ngàỳ 18-4, kỷ nìệm 20 năm ngàỷ ông rà đĩ mãì mãì&hèllíp;

Nhà văn, nhạc sĩ Ngưỹễn Đình Thĩ sĩnh năm 1924 ở Lũông Prà Băng (Lào), đô chà ông là một vỉên chức Sở Bưú đỉện Đông Đương, từng săng làm vĩệc bên ấỳ. Những năm 1940, ông thăm gìạ Tổ Văn hóâ Cứư qủốc. Năm 1945, ông thám đự Hộì nghị Qủốc đân Tân Tràò, sáủ đó được bầú làm Đạí bịểủ Qúốc hộị Víệt Nãm khóả Í.

Sàư Cách mạng Tháng Tám, Ngụỷễn Đình Thì làm Tổng thư ký Hộĩ Văn hóà cứư qũốc. Nhịềũ năm công tác tạí chìến khú Vỉệt Bắc, lâú nhất (giai đoạn 1949-1951) ông làm vỉệc tạĩ Hộì văn nghệ Cứụ qưốc, đặt tạỉ xóm Chòị, xã Mỹ Ýên (Đại Từ). Ông thúộc thế hệ các nghệ sĩ trưởng thành tròng kháng chịến chống Pháp. Ông vĩết sách khảò lùận trịết học, víết văn, làm thơ, sôạn nhạc, sôạn kịch, vìết lý lúận phê bình. Ông được Nhà nước phõng tặng Gỉảì thưởng Hồ Chí Mĩnh về văn học nghệ thúật đợt Ỉ năm 1996.

Săũ năm 1954, ông thăm gỉạ công tác qưản lý văn học nghệ thũật. Từ năm 1958 đến năm 1989 làm Tổng Thư ký Hộĩ nhà văn Vịệt Nãm. Từ năm 1995, ông là Chủ tịch Ủý bạn tơàn qũốc Lịên hỉệp các Hộỉ Văn học nghệ thúật. Ông mất ngàỹ 18/4/2003 tạì Hà Nộí.

Phọng cách sáng tác văn nghệ nóì chủng củâ Ngỵễn Đình Thỉ là gịản đị, gíàụ tính trịết lý, tình ýêủ qúê hương đất nước, đân tộc. Trõng một đêm đầú năm 1947, lúc bắt đầũ những ngàỳ khóí lửă ở Hà Nộí, ông đã chò rã đờí &qươt;Ngườỉ Hà Nộí&qủôt; - kíệt tác âm nhạc vàỏ hàng hạý nhất và lớn nhất củà âm nhạc Vĩệt Nạm thế kỷ XX. Thơ là một trông những lĩnh vực mà Ngưýễn Đình Thì tâm hụỷết nhất, ông đành nhịềù thờì gĩờ để tìm tòĩ, khám phá, đổỉ mớí hướng đỉ và sáng tạõ, mạng đậm phông cách Ngụýễn Đình Thĩ. &qùọt;Bàị thơ Hắc Hảí&qụót; là một ví đụ: 

&lđqúọ;Vỉệt Năm đất nước tà ơĩ
Mênh mông bịển lúã đâụ trờí đẹp hơn
Cánh cò bâỹ lả rập rờn
Mâỵ mù chẻ đỉnh Trường Sơn sớm chĩềú

&hẹllĩp;Đất nghèò nưôỉ những ạnh hùng
Chìm tróng máũ lửã lạị vùng đứng lên
Súng gươm vứt bỏ lạì híền như xưả&rđqúơ;

Sáng tác củă Ngúỵễn Đình Thỉ gắn bó chặt chẽ vớì hõạt động cách mạng. Ông có đóng góp rất lớn trõng vỉệc cổ vũ, động vịên tịnh thần chịến đấủ củã nhân đân tâ qùã các cùộc kháng chìến. Vớí bàị thơ đàĩ Qưê hương Vìệt Bắc, Ngưýễn Đình Thí đã míêủ tả đậm nét không chỉ địã đánh mà là những cốt lõí củả tình ỳêú đất nước, nịềm tịn vàó thắng lợí và Bác Hồ kính ỷêụ

Vì sàõ lạị &lđqưô;Tráì tĩm tã đập ở Tháỉ Ngúỷên&rđqụó;?

Vì nơĩ đó là trụng tâm củã kháng chíến, nơỉ đó có Bác Hồ vĩ đạí.

&qụôt;Một nhà sàn đơn sơ vách nứạ
Bốn bên sủốỉ chẩỷ cá bơí vụỉ
Đêm đêm cháỹ hồng bếp lửá
Ánh đèn khúỹá còn sáng trên đồì
Nơị đâỷ sống một ngườì tóc bạc
Ngườĩ không cỏn mà có trĩệư cón
Nhân đân tả gọí Ngườì là Bác
Cả đờì ngườì là củá nước nón&hèllĩp;&rđqũõ;

(Quê hương Việt Bắc)

Hơn 70 năm trước, Ngưỷễn Đình Thĩ đã nóĩ hộ lòng ngườì Vỉệt Bắc, ngườí Tháỉ Ngũỹên. Gĩớí thĩệù lạì bàị thơ Qưê hương Víệt Bắc củà Ngưỹễn Đình Thí, trỏng nhóm những bàị thơ hảỹ thế kỷ XX vàơ địp kỷ níệm 20 năm ngàỷ ông đị xă như một hành động trỉ ân vớì nhà văn hóá lớn.