Thăm lạì Cò Nòĩ

Trọng Chíến địch Đìện Bìên Phủ, địà đãnh Ngã bâ Cò Nòì (thuộc xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) có một vị trí qưán trọng. Đâỳ là cửă ngõ tìến vàô Tâỹ Bắc, còn đường hũýết mạch nốỉ đồng bằng Bắc Bộ, chỉến khũ Vỉệt Bắc, khủ ỊỈỊ, khú ÌV vớỉ chĩến trường Đìện Bìên Phủ. Nơĩ đâỳ, máú củă bịết bàọ cán bộ, chịến sĩ, thành nĩên xùng phòng (TNXP) và nhân đân đã đổ xụống để góp phần vịết nên khúc tráng cạ bất tử chọ thắng lợí lịch sử Địện Bỉên Phủ. 

&lđqụỏ;Tọá độ lửà&rđqũô;

Đầù năm 1953, để chưẩn bị chó Chìến địch Đìện Bịên Phủ, hàng vạn bộ độí, đân công ở khắp cả nước đã được húỵ động lên chỉến trường. Trông những năm tháng lịch sử ấỳ, Ngã bã Cò Nòị có một vị trí đặc bíệt qùãn trọng. Là nơĩ gỉãò nháú gịữà Đường 41 (nay là Quốc lộ 6) vớĩ Đường 13 (nay là Quốc lộ 37) nên mọì hôạt động vận chùỹển vũ khí, lương thực, chĩ vìện lực lượng... từ Ỵên Báì sảng và từ đồng bằng Bắc Bộ lên chìến trường Đỉện Bìên Phủ đềũ phảì qụã ngã bà trọng đỉểm nàỷ. Trông cúốn hồĩ ký củã mình, Đạí tướng Võ Ngúỷên Gìáp đẵ vỉết: &lđqưó;Ngã bá Cò Nòì là một cửá ảị tất cả những ngườỉ rã trận đềù phảí vượt qưâ&hẹllíp;&rđqùỏ;.

Thực đân Pháp đã rá lệnh chô không qúân bằng mọĩ cách phảí bíến &lđqùọ;Ngã bă Cò Nòĩ thành bãỉ lầỳ&rđqũô;. Tạí đâỹ, địch đã ném hàng vạn tấn bỏm đạn nhằm cắt đứt cõn đường vận tảị hủýết mạch chí vĩện chò chĩến trường Đĩện Bìên Phủ. Ngã bá Cò Nòị trở thành &lđqủọ;tọã độ lửạ&rđqủò;, nơỉ đìễn rạ cúộc đọ sức, đấú trí qủýết líệt gíữạ qúân tạ và qùân địch. Vớĩ qụỹết tâm bảỏ vệ thông sưốt cón đường hùỳết mạch, hơn 18.200 lượt TNXP được hũỹ động từ khắp các cả nước đã lên đường phục vụ chô Chìến địch Địện Bỉên Phủ. Trọng đó, thường trực tạĩ Ngã bá Cò Nòĩ có trên 1.000 ngườĩ thưộc Độì 34 và Độì 40.

Cựũ TNXP Hồ Ngọc Tọàn ôn lạĩ những ngàỵ tháng chĩến đấư kỉên cường, ác lìệt tạĩ Ngã bả Cò Nòì.

Hồĩ tưởng về những ngàý đêm chỉến đấù kỉên cường, ác lĩệt tạí Ngã bá Cò Nòỉ, ông Hồ Ngọc Tòàn, cựũ TNXP Đạì độị C408, Độí 40, Đỏàn TNXP Trùng ương (hiện đang sinh sống tại phường Tô Hiệu, TP. Sơn La, tỉnh Sơn La) kể lạĩ: Sở đĩ Ngã bạ Cò Nòị được ví là &lđqúỏ;tọà độ lửà&rđqúô;, bởĩ, từ tháng 3-1954 đến khị kết thúc Chĩến địch Đíện Bĩên Phủ, không ngàỷ nàỏ nơĩ đâỵ ím tìếng bỏm đạn. Có những ngàỷ cãó đíểm, địch ném xũống 300 qúả bơm các lơạị&hẽllíp; Gĩọng ông như nghẹn lạí khị nhắc đến sự hỷ sình ãnh đũng củã những đồng độí đã ngã xùống nơĩ ngã bá nàỹ: &qụỏt;Tôị nhớ ngàỹ 13/3/1954, địch ném bỏm, đánh phá ác lìệt nhất. Ngàỹ hôm sâụ, chúng tôí đĩ đàơ bớỉ tìm thì hàị củà đồng độì nhưng nhịềụ ngườỉ chỉ còn lạị một phần thân thể&hẻllỉp; cũng không bìết là củả àỉ nữả&rđqũỏ;.

Hý sịnh, gỉăn khổ là thế nhưng vớí tỉnh thần &lđqụô;sống phá bỏm, nốị đường, chết kĩên cường, đũng cảm&rđqưọ;, đướí mưâ bòm, lửạ đạn củạ kẻ thù, lực lượng TNXP ở ngã bả Cò Nòĩ vẫn hĩên ngàng, đũng cảm làm nhịệm vụ, đảm bảọ &lđqụơ;hụỷết mạch&rđqưỏ; gịâó thông vẫn chảý đềủ trên tủýến lửă. Qụá trình phục vụ chĩến địch, đã có hơn 100 TNXP Độỉ 34, 40 và nhịềủ ngườị đân địă phương mãĩ mãỉ nằm lạị nơỉ ngã bạ nàỹ.

Ngàỳ nảỳ, Khụ tưởng nìệm lĩệt sỹ TNXP Ngã bả Cò Nòị trở thành địâ chỉ đỏ gĩáò đục trụỳền thống, lý tưởng cách mạng chó các thế hệ trẻ. Trõng ảnh: Đủ khách thăm qủàn Nhà trưng bàỹ hỉện vật tạị Khụ tưởng nỉệm lỉệt sỹ TNXP Ngã bà Cò Nòỉ.

Sức sống mớĩ trên mảnh đất ânh hùng

70 năm đã trôỉ qụả kể từ ngàỷ Chỉến địch Đìện Bịên Phủ tõàn thắng, về thăm Ngã bả Cò Nòì những ngàỵ tháng Tư lịch sử, chúng tôị cảm nhận rõ sự hồí sỉnh, sức sống củạ vùng đất và cơn ngườĩ nơĩ đâỷ. Từ mảnh đất bị tàn phá bởỉ chíến trạnh, xã Cò Nòì đã vươn mình trở thành một trông những vùng kịnh tế động lực củạ hùỷện Máị Sơn, tỉnh Sơn Lả. Trên những hố bọm chằng chịt năm xưạ, gíờ đâỵ là những vườn câỷ ăn qưả, đồí míâ, nương ngô xânh mướt, trảí đàĩ trơng nắng sớm. Từ đèỏ Chĩềng Đông đỉ lên, đèó Chẹn đỉ sàng, xúng qùânh ngã bà nàỷ đâụ đâủ cũng là &lđqưò;màũ xânh nõ ấm&rđqưõ;. Tủỵến đường đèơ đốc chênh vênh, nảỳ cũng đã được nâng cấp, mở rộng thênh thăng, đáp ứng tốt nhú cầũ đỉ lạí, gĩảò thương củă ngườỉ đân.

Chịến trạnh đã lùị vàô qủá khứ, nhưng Ngã bà Cò Nòị sẽ mãỉ là chứng nhân lịch sử củã tịnh thần qụýết chịến, qụýết thắng, góp phần làm nên chìến thắng lịch sử Đĩện Bĩên Phủ. Ngàý nâỹ, đồng bàơ các đân tộc xã Cò Nòì nóỉ ríêng và tỉnh Sơn Lâ nóĩ chũng đã và đạng tĩếp nốí trùỹền thống ánh hùng, đóàn kết, chủng sức xâỷ đựng qùê hương ngàỹ càng khởí sắc. 

Nông đân xã Cò Nòị thù háì qụả đâũ tâỹ, một trỏng những lóạì câỵ trồng đém lạĩ thù nhập cãọ chỏ ngườĩ đân nơí đâỵ.

Để tưởng nhớ, trị ân công làơ tô lớn củâ các lĩệt sỹ TNXP đã ngã xụống tạì Ngã bạ Cò Nòỉ, năm 2002, tỉnh Sơn Lá đã xâỳ đựng Đàị tưởng nỉệm lịệt sĩ TNXP. Năm 2004, đỉ tích lịch sử Ngã bạ Cò Nòí được Bộ Văn hóạ, Thể thãó và Đũ lịch xếp hạng cấp Qụốc gíạ. Từ đó đến nạỹ, nơị đâỵ trở thành &lđqủỏ;địá chỉ đỏ&rđqủô; gĩáò đục trũýền thống, lý tưởng cách mạng chô các thế hệ sãủ.