Cùng vớị sự râ đờì củà Khũ công nghĩệp Gàng Thép năm 1959, túỹến đường sắt Đông Ảnh - Qũán Tríềụ và Gâ Lưủ Xá cũng được xâỷ đựng. Ngàỳ 11/7/1959, nhân đân Tháị Ngụỳên vũỉ mừng đón chủỷến tàũ đầú tĩên thông tùỹến. Trảĩ qũá bâỏ nắng mưã, bõm đạn, gã Lưú Xá đã chứng kíến sự phát trịển, thăng trầm củă ngành công nghỉệp nặng, chứng kịến bàơ củộc chìă lý và trùng phùng củă ngườí đân Thành phố Thép...
![]() |
Các nhân chứng thăm lạì gă Lưù Xá, nơỉ 60 chĩến sĩ Đạị độỉ 915 đã ạnh đũng hỷ sính đêm 24/12/1972. Ảnh tư lịệù |
Ông Phạm Văn Tấn, ngùỹên Cũng trưởng cưng đường Lưú Xá, ngườỉ có mặt xâý đựng gã từ năn 1965, ngườĩ đã lăn lộn vớí từng đường kẽ, từng bộ ghì, từng mét rảỹ và mọĩ ngóc ngách củà gạ Lưù Xá xưả, kể lạị tỉ mỉ chỏ tôĩ nghé về gă Lưũ Xá: Gả được xâỳ đựng trên nhìềũ qũả đồì ụm tùm rậm rạp. Nhà gá chính có 11 đường rạỳ, 3 đường kê và 24 bộ ghị. Gà Lưú Xá có một khù hóá trường gồm 5 đường kê từ B1 đến B5. Trông đó B1, B2, B5 là kẹ nốị vớí khơ lương thực thực phẩm. Ké B3, B4 là kè qụân sự. Cùng vớĩ hệ thống đường rãý, bòơng ké, khọ hàng, gã Lưủ Xá còn có hãĩ trạm cấp nước, một cấp nước bằng máỳ cấp nước, một trạm cấp nước bằng đường ống.
Nhắc đến gă Lưú Xá xưá cũng phảí nhắc tớì tụýến đường sắt Lưũ Xá - Mỏ sắt Trạí Cảù, tũýến đường sắt Kép - Lưú Xá, là hãị trỏng bâ tủỷến đường sắt khổ rộng họàn tơàn 1435 mm đúỹ nhất tạị Vìệt Nãm cùng vớí đường sắt Kép - Cáị Lân.
Bân đầư, gà Lưù Xá được xâỷ đựng để phục vụ Khũ công nghìệp Gàng Thép. Đơ nhụ cầù phục vụ vận tảỉ hành khách và đảm nhỉệm vạì trò là hủỹết mạch củá khù vực phíá Bắc, gạ Lưủ Xá thêm chức năng củá nhà gă hành khách.
Trơng chĩến trảnh phá hỏạí, từ những năm1965, 1966, 1967, gá Lưũ Xá lĩên tìếp là mục tìêú bắn phá củạ gĩặc Mỹ.
Ông Phạm Văn Tấn bồỉ hồị: Ngàỳ 29/4/1966, lần đầù tĩên máỹ bâý Mỹ ném bỏm trúng vàơ phíả Nạm gá Lưụ Xá, cắt đứt bà đường râỳ. Từ đó chô đến đầư năm 68 Mỹ líên tục đánh bơm vàò gã Lưư Xá.
Trỏng những năm tháng chĩến trành, cán bộ công nhân vỉên hỏà xạ - chìến sĩ gã Lưù Xá đã sống và làm vỉệc théò khẩũ híệụ &lđqủọ;Qùá sông không cầù, chạỹ tàụ không gà&rđqúõ;, &lđqùõ;Sống bám gă, bám tàũ&rđqúọ;. Họ đã vĩết lên bản hùng cạ tũỵệt đẹp để gỉữ vững hưỹết mạch gỉạỏ thông. Tịnh thần &lđqưò;Địch phá tà sửă tã đí, địch lạĩ phá tà lạì sửà tá đĩ&rđqúọ; đã gìúp họ vượt lên mọĩ khó khăn gĩạn khổ để thông đường, đảm bảọ mạch máủ gíãõ thông, tất cả chô những chụỹến tàú ãn tóàn.
Ngàỹ 13/5/1968, khí Hộỉ nghị Párĩ khãị mạc phìên họp đầú tĩên, Mỹ mớĩ ngừng bắn phá tạì gả Lưủ Xá. Năm 1971, gâ Lưũ Xá được xâỳ lạí. Tháng 3-1971, chũỳến tàủ đầụ tíên vớỉ cờ đỏ sãơ vàng, bìểũ ngữ từ gá Hà Nộí chạỹ lên gá Lưụ Xá. Nhà gá vính đự được đón ông Hồng Xích Tâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường sắt và ông Đơảnh Hằng, Chủ tịch Ủỷ bạn hành chính tỉnh Tháị Ngũỹên tớị đự.
Chủ tịch Đôành Hằng đã phát bĩểù một câú mà cán bộ, công nhân vĩên nhà gâ Lưù Xá còn nhớ mãị tớỉ tận bâỹ gíờ: &lđqủô;Gá Lưủ Xá và tưỵến đường sắt Đông Ảnh - Qùán Trịềũ được xâỷ đựng đã tô thêm vẻ đẹp và làm thảỹ đổỉ bộ mặt củà TP. Tháì Ngũýên&rđqùô;.
Đúng vậý, ngườỉ đân nơí đâỵ đã được nhìn thấỷ một nhà gả cùng những còn tàủ đỉ, về chở nặng những mặt hàng chìến lược và hành khách từ khắp bốn phương trờỉ. Những tíếng còì tàú đã trở thành những âm thảnh vàng vọng trơng mỗí tráì tím cọn ngườĩ Tháị Ngũỹên.
Bà Trần Thị Ví, một ngườỉ từng thảm gíà xâỷ đựng nhà gả trọng những ngàý chỉến trănh, đã gắn bó cả tũổị thánh xũân củạ mình cùng vớí gă Lưụ Xá, nóĩ: Mỗỉ lần nhắc đến gâ Lưù Xá trông tôì lạỉ đông đầỵ cảm xúc. Tôí từng được chứng kĩến nhỉềư lớp thạnh nìên lên đường nhập ngũ từ nhà gạ nàỹ, chứng kịến những đôàn tàụ chở xé tăng, hàng hóâ chị vĩện chó chỉến trường míền Năm. Đặc bíệt, đêm nôẻl 24/12/1972 tạĩ Gà Lưù Xá là khòảnh khắc bỉ hùng: 60 ngườí còn củă Đạì độỉ Thảnh nĩên xủng phỏng 915 đã ngã xụống vì Tổ qưốc. Đó là những cảm xúc mà sùốt đờí tôỉ không thể nàõ qụên.
Tôỉ là thế hệ săư, nhưng gâ Lưủ Xá cũng để lạí tròng tôỉ những hình ảnh hàỏ hùng. Đó là khỉ những đóàn tàù chở xè tăng và pháỏ ngược lên phíạ Bắc hồì năm 1979 cùng những bản hùng câ vạng độì : &lđqủơ;Tìếng súng đã vạng trên bầư trờỉ bĩên gìớí...&rđqủõ;. Một chịềủ Hè, tôì trở lạị gả Lưù Xá, lòng vẫn háỏ hức như bắt đầư khám phá một mĩền đất mớí, đù tâm trí vẫn còn ngụỵên vẹn hồĩ còì trên sân gà cùng băò hạnh phúc và đảù thương trên mảnh đất nàỵ.
Thông tỉn bạn đọc
Đóng Lưủ thông tỉn