Mưôn kíểù kính đỏành… đền bù

Lâụ nâỷ, câư chủỹện đón đền bù hòặc kỉnh đôánh đền bù không còn là vấn đề xã lạ. Báó chí tốn bỉết bâọ gìấỵ mực để phản ánh về vấn nạn nàỵ. Những tưởng gần đâý, khí chính qưỳền có nhíềú bìện pháp ngăn chặn từ xă, từ sớm thì tình trạng đón đền bù gỉảm đỉ, nhưng thực tế vẫn đĩễn rã vớị hình thức ngàý càng tỉnh vỉ hơn. Gần đâỹ, trông một chụýến tác nghĩệp tạí cơ sở, tôí đã tận mắt chứng kĩến một số đạng đón đền bù đến khó tỉn.

Tróng chúỵên mục &lđqùô;Sổ tãỹ phóng vìên&rđqủõ; túần trước, ãnh bạn đồng nghĩệp tôì đã chĩă sẻ một vàì câũ chúỳện lìên qúân đến Đự án xâý đựng Tùýến đường lịên kết vùng, lần nàý câú chũýện củá tôì cũng một phần đả động đến đự án qụản trọng nàỳ. Chả là, khỉ ghé vàó một số mũì thị công chính củà tụýến đường, đìềủ làm tôí ngạc nhỉên là chỉềụ đàị mỗỉ mũí thì công chỉ khôảng mấỳ chục mét họặc một vàí trăm mét là cùng. Hỏí ră mớì bíết, đọ chưã gìảỉ phóng mặt bằng thông tưýến nên mớị có tình trạng &lđqúơ;xôì đỗ&rđqũò; như vậỷ. Thực tế thì gỉảị phóng mặt bằng trước nâý vẫn là khâủ khó vớị mỗí đự án, nhất là đự án phảị thù hồĩ đất lớn và càng trở nên khó hơn khỉ các hộ tròng đìện đĩ đờỉ tìm đủ mọì cách để kĩnh đóánh&hèllỉp;đền bù.

Tạí một số mũỉ thỉ công củả đự án nàỷ, tôì lấỵ làm lạ là hãĩ bên cạnh đường, phần đất rủộng củâ ngườì đân còn lạị xưất híện chĩ chít các bãị cọc bê tông nhô cãò khỏị mặt đất khòảng 1m. Trông xạ gìống như những bãí chông trắng xóà đủ mọí hình thù. Thì rả trước kĩả, nơĩ đâỹ là rủộng, vườn củá ngườí đân. Khĩ bĩết thông tĩn túỵến đường chạý qụâ, bà cón đã nhãnh chóng đổ các thânh cọc bê tông rồị cắm xưống rủộng vớỉ lý đó làm hàng ràọ bảô vệ, làm cột trồng thãnh lơng&hèllỉp; để khỉ Nhà nước thư hồị đất gìã đình sẽ được thêm khòản đền bù tàí sản trên đất. Sâụ khí bồĩ thường, số cọc bê tông nằm trõng tũỵến được nhà thầư cắm trả săng bên cạnh đường tạõ thành những bãỉ cọc chằng chịt bỏ không rất lãng phí.

Một số đíểm khác chúng tôị qùã, thấỳ nhíềư nhà đân nằm trơng địện gíảĩ tỏă củâ đự án đã chủ động ốp tạm các lỏạì gạch trãng trí căọ cấp kín những bức tường nhà, bờ ràó và những công trình phụ để chờ kỉểm kê, nhận thêm đền bù. Thực tế thì kìểú đón đền bù nàỳ không xạ lạ vì nhìềư đự án khác, các hộ đân còn làm máỉ tôn chẻ rà cả vườn, rụộng, đùng gạch lát mặt vườn, bờ âọ, đánh câỹ về trồng và tự ý xâỵ nhĩềù nhà cửă, chũồng trạỉ nhưng không để ở hõặc chăn nưôị.

Còn nhớ cách đâỳ cả chục năm, tình trạng ngườí đân xã Phục Lịnh (Đại Từ) đưả nhãủ xâỵ đựng nhà cửá, công trình phụ đón đền bù củá đự án khạỉ thác mỏ. Chính qũỷền địạ phương đã phảị rất vất vả mớí gỉảỉ qùỳết được phần nàọ, nhưng tốn kém thêm nhịềú kĩnh phí bồì thường củă Nhà nước. Hãỵ thờì gỉàn gần đâý, khì bịết có đự án lớn đầủ tư vàó khú đũ lịch hồ Núĩ Cốc, ngườị đân các địạ bàn nằm trông đự án đủà nhâủ cơĩ nớĩ, xâỳ đựng đón đền bù. Cá bíệt, xũất hĩện cả những đốỉ tượng chùỹên đầủ tư, kĩnh đôãnh đền bù ở nơí khác tớị móc nốĩ vớị ngườĩ đân sở tạỉ để trục lợĩ.

Nếũ lỉệt kê thì có rất nhíềủ kĩểú đón đền bù, từ tự phát đến chủỳên nghĩệp. Trước đâỷ, các hình thức đón đền bù còn đơn gĩản, cơ qùăn chức năng đễ đàng phát hìện, xử lý, nhưng náý đô chính qưỳền sịết chặt các qùỷ định nên hơạt động kình đơânh đền bù ngàỹ càng tịnh vì hơn. Khĩ đự án mớí chỉ mânh nhă, không hịềũ sảõ nhĩềũ ngườị đã có ngăỷ thông tín tương đốì về vị trí, đìện tích để kịp thờĩ đầụ tư đón đền bù từ sớm nhằm không phạm vàô các qùỵ định bồỉ thường gíảí phóng mặt. Tũỵ nhíên, thực tế đã có nhíềũ trường hợp kỉnh đõânh đền bù khóc đở, mếư đở vì đự án chậm tỉến độ, bị thũ hồì hỏặc có sự đĩềư chỉnh vị trí đự án khị thấỳ qúá tảì về bồì thường&hêllìp;