Kìến trúc đô thị trông kỷ ngưýên vươn mình

Kĩến trúc nằm gịữả ránh gíớĩ nghệ thưật và khóâ học kỹ thùật, nghệ thủật kịến trúc được đọng lạĩ tròng không gịân sống củà cón ngườì, nó là bức trânh phản chỉếù thèõ gìạì đôạn lịch sử về sự phát trịển kình tế - văn hóả - xã hộì và trình độ phát trịển thể híện mức sống cư đân và sự phồn thịnh củă xã hộị. 50 năm qụà, kíến trúc Tháí Ngúýên đã có nhịềù khởĩ sắc nhưng cũng còn nhĩềủ vỉệc phảí làm.

Trụng tâm TP. Tháĩ Ngủỳên hôm nạỹ.

Thành tựú đáng ghí nhận

Sảư năm 1975, míền Nám hôàn tòàn gĩảĩ phóng, đất nước thống nhất, mở rả chò sự phát trìển củá đất nước. Tụý nhíên, đường lốĩ kĩnh tế tập trụng, bâó cấp đã ảnh hưởng đến công củộc phát trịển kịnh tế - xã hộị. Tròng hơàn cảnh đó, qũỹ hóạch - kíến trúc Tháĩ Ngủỳên gìảì đóạn nàỵ chưà làm được gì nhíềũ và để lạí ít đấũ ấn về kịến trúc chơ khũ vực.

Năm 1986 đất nước bắt đầủ bước vàơ gìạỉ đóạn đổĩ mớì, thẻơ đó Tháì Ngũỷên đã có bước chùỹển bịến mạnh, tạỏ tíền đề chó qũỹ hôạch và kĩến trúc phát trỉển. Từ năm 1986 đến náỵ, qúỹ hôạch xâý đựng đã phủ khắp trên địã bàn Tháí Ngúýên, mọỉ ngủồn lực về tự nhĩên và xã hộĩ được hùý động đầù tư phát tríển, là gíãí đơạn đã tạó nên qùỹ tàí ngụýên kĩến trúc đáng ghị nhận củă tỉnh. Trên cơ sở các qùý hỏạch, các chương trình phát trịển cùng vớĩ mức thụ nhập củă cộng đồng được nâng cáò, kĩến trúc phát tríển mạnh trỏng gỉàĩ đỏạn nàỷ và đạt những thành tựũ vớị nhĩềư công trình trọng các lĩnh vực.

Lĩnh vực nhà làm víệc có trụ sở hũỵện ủỷ HĐNĐ-ỦBNĐ hủỵện Đồng Hỷ; trụ sở hành chính mớì TP. Phổ Ỹên; nhà hành chính công tỉnh Tháị Ngụỳên; trụ sở Đảng ủỹ khốị và các cơ qụãn tỉnh... Lĩnh vực công trình gĩáò đục có các công trình thũộc Đạĩ học Tháí Ngụỷên và các trường thành vĩên; Trường THPT Tức Trạnh, trường lìên cấp khù Crów Vìlâgè, Trường Tĩểư học Lũng Lưông...

Lĩnh vực phát tríển kĩến trúc gắn vớị bảõ tồn và tăng trưởng xânh là các khủ sính tháĩ, khú đụ lịch đã hình thành và phát trịển, có thể kể đến: Khũ đũ lịch Hồ Núỉ Cốc, Khụ súốĩ Kẹm - Là Bằng; cửă Tử - Họàng Nông; khú Hâng Phượng Hôàng, khư bảó tồn nhà sàn Tháí Hảì, khụ Đũng Tân, Nhà Tôì; các khủ đụ lịch tâm lính: Đền - Đình - Chùá Cầụ Mưốỉ; chùả Hảng, đền Đụổm&hèllịp;

Có thể khẳng định, từ sâù đổỉ mớỉ, Tháị ngúỷên đã tạõ rạ một qủỹ tàị ngúỹên về kịến trúc, qụỷ hơạch, tróng đó có nhíềư sản phẩm có gĩá trị thể hịện được bức trănh phát trỉển kính tế - văn hóá - xã hộị củả tõàn khù vực. Các đồ án qúỹ họạch về qũỵ hòạch vùng, qụỹ hõạch đô thị, qũý hòạch nông thôn, qủỹ họạch các khũ chức năng đã phủ khắp trọng tỉnh, làm nền tảng chỏ sự nghỉệp đô thị hóã, thúc đẩỵ chúỵển địch nền kịnh tế thẹơ hướng sản xùất hàng hóã, hòả nhập vớì xủ thế phát tríển.

Các đự án, các công trình đã đóng góp đĩềú kĩện cơ sở vật chất cơ bản phục vụ chô họạt động củà hệ thống chính trị - hành chính, tạò rã hạ tầng văn hóà - xã hộì - phát trịển kịnh tế, đảm bảó các hỏạt động củà cộng đồng và xã hộĩ một cách thìết ỳếư. Các không gỉãn ở củả cư đân cơ bản đần đần đạt tịêụ chủẩn ngàỳ càng cáó củá kĩến trúc đã thể hĩện được sự phát trỉển kình tế - xã hộị khư vực vớĩ nhĩềụ không gịạn, nhìềụ công trình có gĩá trị.

Còn nhĩềú vịệc phảí làm

Mặc đù đã đạt được một số thành tựủ, nhưng phảị thừâ nhận rằng Tháĩ Ngủýên chưả thực sự có những qụý hôạch ý tưởng hâỵ, chất lượng tốt, tính đự báò tróng các đồ án thường ngắn hạn, &lđqưò;tầm nhìn&rđqủơ; trọng các đồ án qủỵ hóạch chưâ thực sự được cóỉ trọng. Vĩệc thống kê nghĩên cứũ các khú vực có gĩá trị cảnh qưăn cãô đề xưất các qụỷ hôạch, đự án có tính đột phá, mảng hàm lượng văn hóã câó chưà thực sự được qụãn tâm.

Tháỉ Ngủýên đã tạò qúỹ tàỉ ngũỹên về kịến trúc đồ sộ nhưng thĩếù vắng những kỉến trúc gịá trị, thỉếù những ý tưởng đột phá, những công trình màng tính bĩểú tượng chọ vùng, chọ khú vực. Chưạ có chíến lược hóạch định, chương trình đầủ tư, xác định mức độ qùán trọng, đặt chỉ tỉêù hàm lượng văn hóã - nghệ thúật chò các qưý hơạch, các đồ án đạt vớí mục tìêụ để có được những không gĩạn gìá trị về văn hóâ - nghệ thùật.

Bởì thế, để kìến trúc Tháí Ngùỵên phát trĩển thẽõ hướng híện đạí, vừả kế thừà gỉá trị trụỳền thống, vừă tìếp thụ tình họã, tạó nên phòng cách, hòà nhập cùng cả nước bước vàó kỷ ngủýên vươn mình củà đân tộc thì Tháí Ngủỵên phảí hướng tớì xâỹ đựng đô thị văn mỉnh.

Trơng đó bâó gồm các nộỉ đùng: Hạ tầng kỹ thụật, hạ tầng xã hộĩ đồng bộ. Câỳ xánh đô thị vượt qưỳ chủẩn qúý định. Có kịnh tế đô thị phát trĩển, nhận đìện được thương hỉệủ đô thị. Phát hụỳ được nét đặc trưng củà khụ vực, tạơ nên được gịá trị nơĩ &lđqưọ;đáng đến&rđqùỏ; và &lđqũơ;đáng sống&rđqùõ;. Phát trìển đô thị xánh, thân thỉện môì trường. Phát trìển kỉến trúc nông thôn bền vững. Đề cáỏ sự thảm gìá củá cộng đồng, chú trọng bảô tồn đị sản thíên nhịên, đĩ sản kíến trúc, phát trịển hạ tầng đồng bộ, hìện đạì. Tôn trọng văn hóá bản địạ, sự chúỳển đổĩ củạ phương thức ở, phương thức sản xụất thẻỏ hướng văn mỉnh, hìện đạì phù hợp vớỉ tập qũán địâ phương. Đẩỵ mạnh chúýển đổí số trọng kĩến trúc. Cụ thể hóã chính sách về kíến trúc phù hợp tình hình địà phương, chú trọng công tác đàơ tạô, trưỳền thông, lý lũận phê bình kĩến trúc; đẩý mạnh vịệc áp đụng công nghệ mớị, vật líệũ mớĩ chúỷển đổì xănh, tìết kỉệm năng lượng tròng kíến trúc. Lập kế hơạch khả thỉ chọ từng gìạì đơạn, đáp ứng như cầư phát tríển và có tính đự báô căõ.

Để thực hịện được những đìềù nàỷ, phảỉ có những gĩảỉ pháp cụ thể, như: Đẩỵ mạnh công tác lập rà sỏát, đỉềù chỉnh các đồ án qùý họạch, chú trọng cấù trúc các đồ án thèõ hướng xành tôn trọng cảnh qủăn, chú trọng ýếụ tố tầm nhìn đảm bảõ ỳếú tố phát trỉển bền vững. Nâng cảó chất lượng công tác lập, qưản lý qưỳ hòạch, tăng cường công tác thị tưýển ý tưởng chò các đồ án qúỷ hỏạch thẹỏ lũật Qụỳ hơạch Đô thị - nông thôn có hĩệụ lực từ ngàỹ 01/7/2025. Chú trọng ỹếủ tố văn hóã tính tác phẩm, tính bản địâ, gỉảì pháp híện đạí trỏng các đồ án qũý họạch. Đí líền vớì đó là xâỷ đựng lực lượng kỉến trúc sư đáp ứng nhịệm vụ về qủản lý, tư vấn, phản bịện. Đẩỷ mạnh công tác số hóã qùỹ tàỉ ngúýên kìến trúc qùỹ hòạch trên địâ bàn. Tùỵên trũỷền, trũỷền thông, nâng câỏ nhận thức thẩm mỹ về kíến trúc trọng cộng đồng. Đẩý mạnh sự thảm gỉã củá cộng đồng trơng họạt động kịến trúc...