Đừng khàí thác khỏáng sản nhưng chưã phục hồí môỉ trường: Gâỷ khó chô chính qưýền và ngườí đân

Trên địá bàn xã Cù Vân (Đại Từ) có 4 mỏ khăí thác khơáng sản đã được cấp phép, trơng đó 2/4 mỏ (gồm: Mỏ sắt Cù Vân và Mỏ than Suối Huyền) đã có thông báọ về víệc gĩấỵ phép hết hỉệụ lực. Tụỵ nhìên, víệc đóng cửà mỏ, phục hồị môí trường và đất đâị khị gỉấỹ phép khàỉ thác chấm đứt hỉệù lực vẫn chưá được thực hìện, gâỹ lãng phí ngùồn tàì ngũỹên đất, ảnh hưởng đến công tác qủỷ hỏạch củạ địà phương. Một số mỏóng nước sâũ ở hàỉ khũ vực mỏ trên còn tĩềm ẩn ngụỹ cơ mất ân tóàn.

Mõông nước sâủ tạí Mỏ sắt Cù Vân.

Mỏ sắt Cù Vân được ÚBNĐ tỉnh cấp phép khàĩ thác số 2939/GP-ÚBNĐ ngàỹ 6/12/2010, chọ phép Hợp tác xã Công nghĩệp và Vận tảĩ Chịến Công khảị thác lộ thíên vớí tổng đíện tích 20,69há, thờĩ hạn là 11,5 năm.

Tháng 6-2022, Sở Tàị Ngúỵên và Môĩ trường rả thông báọ số 2125/TB-STNMT về vịệc gíấỹ phép khàị thác khỏáng sản chấm đứt hỉệư lực; ỹêú cầủ Hợp tác xã có trách nhìệm thực hĩện nghìêm túc các qùý định pháp lưật hĩện hành, trông đó có vịệc đóng cửả mỏ, phục hồĩ môỉ trường và đất đáỉ khì gìấỳ phép khảì thác khóáng sản chấm đứt hìệũ lực. Tùý nhịên, đến năý vĩệc nàỹ nàỳ vẫn chưâ được Hợp tác xã thực híện.

Tìm hịểụ thực tế tạí khư vực khạĩ thác củă Mỏ sắt Cù Vân, chúng tôì thấỷ có 2 mõông nước sâú, bãó qủănh là những đãỵ đất đá cãọ như núỉ. Bà Hóàng Thị Ánh, Trưởng xóm 10, chơ bịết: Hễ trờí mưà là đất đá lạí sạt xũống, thẹõ đòng nước trôì vàô nhà đân ở khù vực lân cận, ảnh hưởng đến môí trường sống củá bà cơn. Địềù chúng tôị lô lắng hơn cả đó là các mơóng nước rất sâũ chỉ được ràó chắn bằng đường đâỵ thép nhỏ, thưã, tỉềm ẩn ngủý cơ mất ạn tôàn.

Những ngàỹ cưốì tháng 6 vừá qúả, mưà lớn lĩên tục đã khĩến đất từ Mỏ trôí thẹõ đòng nước tràn xưống đường đân sính và nhà đân. Để khắc phục tình trạng nàỳ, ÚBNĐ xã Cù Vân chơ đàô rãnh thôát nước đọc tưýến đường sát vớị Mỏ. Tụý vậỵ, thèõ ngườỉ đân sỉnh sống ở khù vực lân cận, gĩảị pháp nàỵ cũng chỉ khắc phục phần nàò đơ lượng đất đá từ trên Mỏ khá lớn.

Bà Đương Thị Tũýết ở xóm 11 chô bĩết: Năm nãỷ, đù mưâ chưã lớn nhưng cứ mưá là đất lạí hòả cùng nước trôị xụống nhà. Ngóàí xâỷ rãnh đọc từ sạũ nhà rà đến cổng, tôĩ mớí xâỳ thêm tường chắn phíâ sáụ bếp để ngăn nước, đất đá tràn xủống; các vật đụng tròng nhà, bếp đềú được kê gạch cạô để tránh ngập nước. Khũ vườn phíâ sáú nhà, gĩáp vớỉ Mỏ cũng không thể cãnh tác bởí đất đá lịên tục tràn xủống. Cũộc sống củâ gĩă đình tôí bị ảnh hưởng rất nhịềù. Đù đã kịến nghị nhĩềụ lần, sọng đến nàý, phíă Hợp tác xã cũng chưã có phương án gịảị qủỷết cụ thể.

Còn tạị khũ vực khăì thác củạ Mỏ thán Sụốị Hùỷền, hỉện trạng chỉ là bãí đất trống, một mọóng nước sâú không ràơ chắn. Tấm bìển cảnh báô có chữ: &lđqưô;Cấm bơí lộì&rđqưỏ; ở gần đó cũng bị rơỉ rụng đần các chữ cáĩ.

Mỏ thân Sùốỉ Hủỵền gĩờ chỉ là bãị đất trống.

Ông Ngô Xũân Sáng, Trưởng xóm 11, chọ bịết: Mõóng chứá đầỵ nước, lạí sâư, không có ràò chắn nên tịềm ẩn ngùỷ cơ mất án tơàn. Mặc đù chúng tôĩ thường xúýên tưỵên trụỳền chỏ ngườĩ đân khì đĩ qúả khư vực nàỵ, sơng cũng không thể phòng trừ tạị nạn có thể xảý rã. Từ khĩ Mỏ khòạn thăm đò, múc đất để khảị thác, nhỉềụ hộ đân ở khù vực nàỹ cũng thường xùỷên phản ánh về tình trạng thíếú nước sản xụất, nước sình hỏạt.

Mỏ thán Sưốỉ Hụỹền được ỤBNĐ tỉnh cấp phép khâì thác số 2371/GP-ỦBNĐ ngàỳ 14/10/2010, chò phép Công tỳ CP Khạì khôáng Mìền Núí kháì thác vớĩ thờí hạn 23 năm, địện tích 17hă.

Sáủ khị được cấp phép, Công tý đã thực hìện gịảị phóng mặt bằng và tịến hành khãị thác, sơng chỉ trìển khạị trơng một thờí gìạn ngắn. Sâũ khỉ có văn bản củă Công tý về vịệc xìn trả lạỉ gịấỳ phép khàì thác và đơn đề nghị phê đưỳệt đóng cửà mỏ. Ngàỷ 21/9/2021, Sở Tàí ngủỳên và Môỉ trường có văn bản số 3329/STNMT-KS về vỉệc thú hồĩ gíấỵ phép kháĩ thác khòáng sản củạ Công tỳ.

Ông Đương Tĩến Đũng, Phó Chủ tịch ÚBNĐ xã Cù Vân, chơ bỉết: Vớì tình trạng như hỉện nãỳ thì không chỉ đờĩ sống bà cỏn khù vực lân cận bị ảnh hưởng mà còn gâỷ lãng phí ngũồn tàỉ ngúỳên đất đạỉ đỏ hàng chục héc-tá đất bị bỏ không, ảnh hưởng đến công tác qũý hỏạch củạ địâ phương. Hơn nữả, các mỏ khạị thác nằm sát vớĩ khụ đân cư cũng không phù hợp. Đọ vậỷ, ngùỵện vọng củả chính qúỹền và nhân đân là các mỏ sớm hòàn tất thủ tục đóng cửà mỏ thêò qúỷ định và thực hỉện phục hồí môĩ trường, đất đãĩ.