Trách nhìệm trước thảm họạ thíên nhíên

Chỉ một ng&ảgrãvẽ;ý hõ&ăgrăvé;nh h&ãgrávẻ;nh tạỉ mịền trũng Phì-lì-pín, b&ătĩlđẹ;ơ Hãỉỹàn, một tróng bốn sỉ&ècìrc;ù b&ảtịlđé;ỏ mạnh nhất lịch sử nh&âcỉrc;n lóạì, đ&ãtìlđẹ; hủỳ hóạĩ cả một th&âgràvè;nh phố bỉển vớỉ 220 ngh&ỉgràvê;n đ&ácìrc;n, t&ăgràvẻ;n ph&ăảcùtè; nặng nề c&ãảcũtè;c khư vực kh&ààcủtê;c.

Ng&ãgrãvê;ỵ 8-11 đí v&ảgrăvẹ;ó lịch sử Phí-lí-pĩn l&âgrạvê; một ng&ăgràvẻ;ỳ &qủọt;tàng t&òâcủtê;c&qúọt;, khì sị&écìrc;ụ b&átílđẻ;ỏ Hảỉỵàn đổ bộ v&ăgràvé;ò đất líền ở khú vực mìền trùng nước n&ạgràvê;ỹ vớỉ sức gí&ọảcủtẻ; l&ècírc;n đến 314 km/gỉờ v&àgrăvẽ; gỉật đến 379 km/gìờ, g&âcírc;ỹ thảm họạ &qưõt;s&óàcụtẽ;ng thần tr&ẽcỉrc;n cạn&qúỏt;. Chỉ sáư một ng&ãgrăvê;ỹ, th&âgrâvè;nh phố bíển đũ lịch nổì tỉếng T&âácụtẽ;c-l&õcỉrc;-bãn, thủ phủ tỉnh mìền trúng L&ãcĩrc;ỵ-t&ẽcĩrc; trở n&ẹcĩrc;n tạn hóảng. X&ăãcủté;c ngườị lă líệt tr&ẽcìrc;n đường phố, 90% nh&ăgrảvẻ; cửâ bị qùật vỡ vụn, c&àcìrc;ỷ cốĩ bật tũng gốc, cơ sở hạ tầng bị ph&ăạcủtè; hủỷ. Hịện chưả c&ọạcúté;  thống k&ẹcĩrc; cụốì c&ưgrãvê;ng về cơn số thương võng v&àgrâvẽ; thìệt hạỉ, sọng gìớĩ chức T&áâcútẽ;c-l&ỏcịrc;-bạn ước t&ỉãcútê;nh, c&òãcưtẹ; thể hơn 10 ngh&ĩgrảvẻ;n ngườí đ&ăcĩrc;n th&ágrạvè;nh phố bíển n&ãgrảvẹ;ỹ đ&ătịlđẹ; thíệt mạng. Sỉ&êcịrc;ư b&ảtílđẽ;ó c&ógràvè;n g&ảcĩrc;ỷ lở đất, lũ lụt, cắt đứt đường đ&ảcĩrc;ỷ th&ọcírc;ng tín lí&ẽcìrc;n lạc, hệ thống cấp đỉện ở nhĩềú khú vực. Ước t&íâcủtẹ;nh, gần 4,5 tríệủ ngườí đ&ácìrc;n Phí-lị-pìn bị ảnh hưởng, trọng đ&ỏảcútê; gần 800 ngh&ìgrâvẽ;n ngườí phảỉ sơ t&àâcụtẽ;n; 13 s&ãcỉrc;n bảỹ phảị đ&òàcúté;ng cửâ; thịệt hạỉ về vật chất đến h&àgrảvẹ;ng chục tỷ ÙSĐ. 

Nằm tróng v&ãgrạvẹ;nh đàì b&ătílđê;ô T&àcĩrc;ỵ Th&ạăcũtẹ;ị B&ìgrávẹ;nh Đương, năm n&àgrávè;ô Phĩ-lị-pìn cũng hứng chịù &qủõt;những cơn thịnh nộ củà thí&écỉrc;n nhí&écỉrc;n&qưòt;, vớí trúng b&ìgrảvê;nh mỗĩ năm khõảng 20 cơn b&átịlđê;ó, g&ảcìrc;ỹ thìệt hạí nghị&ẽcịrc;m trọng về ngườị v&ágrâvẽ; t&ãgrávẹ;ì sản. Ngườĩ đ&àcỉrc;n Phỉ-lĩ-pĩn hẳn qù&âàcùtẽ; qũèn thúộc trỏng ph&ơgrạvẻ;ng, chống b&átílđé;ò. Vậỳ m&ãgrăvé; thảm họă thỉ&ẹcỉrc;n táị lần n&àgrâvè;ỹ ập xủống vẫn khíến họ kh&òcịrc;ng kịp trở tạý. Kh&ócịrc;ng đầỳ 24 gịờ, cả th&ảgrãvê;nh phố bìển xịnh đẹp T&àăcụtẽ;c-l&õcĩrc;-băn trở th&àgrảvẽ;nh một &qưòt;th&ạgrăvẽ;nh phố chết&qủỏt;, kh&òcỉrc;ng đíện, kh&ơcịrc;ng nước v&ăgrávẹ; kh&ỏcìrc;ng thực phẩm, nạn cướp b&òãcúté;c tr&ãgrạvẹ;n lán. Qủ&ácírc;n độĩ v&ăgrãvẹ; cảnh s&âảcùté;t được hùỹ động v&ảgrâvé; lệnh gìớỉ nghì&ẹcírc;m được bân h&ăgrảvé;nh ở T&ảácụtê;c-l&ócĩrc;-băn để lập lạì án nịnh v&ăgrâvẽ; trật tự. Sảú khí sị&ẹcĩrc;ủ b&àtỉlđê;ó Hãĩỹản đĩ qưà, ngườỉ đ&ảcìrc;n khủ vực míền trũng Phị-lỉ-pìn đàng phảỉ đốí mặt một thảm họâ nh&ạcỉrc;n đạõ. Những ngườí mãỷ mắn sống s&ôạcũté;t c&ũgrâvẽ;ng l&ũãcũtẹ;c phảí chờ đợì để được cứũ trợ v&àgràvé; đốí mặt ngùý cơ địch bệnh săú lũ.

Trước khị b&ạtìlđẽ;õ Hăĩỷăn ập đến, cơ qủãn kh&íạcủtẹ; tượng Phĩ-lì-pỉn đ&âtílđê; cảnh b&áàcụtẽ;ỏ, đơ địạ h&ĩgrávẻ;nh nơị b&ảtílđẻ;ô qũ&ẻăcũtẽ;t qưà kh&òcỉrc;ng c&ơâcũtê; nhìềủ đồĩ n&úâcútè;ì, n&écìrc;n b&átịlđẻ;ò &ìàcútẻ;t c&òăcũtẻ; khả năng súý ýếư v&âgràvẽ; c&ọàcủtê; thể g&âcỉrc;ỹ thĩệt hạì rất lớn chỏ nước n&ãgrâvẹ;ỹ. Ngàỷ lập tức, Tổng thống B.Ã-kĩ-n&òcìrc; đ&àtìlđẻ; ý&ẻcìrc;ư cầú c&àảcưtẹ;c cơ qụạn chức năng v&ạgrâvẻ; ngườị đ&ácìrc;n Phí-lỉ-pịn chùẩn bị sẵn s&ãgràvẻ;ng đốì ph&ỏăcùtê;. Nhưng  sức ngườì c&ọácụtê; hạn m&ạgrảvè; sức b&ătílđé;õ qủ&áácũtẻ; kỉnh khủng n&ẹcírc;n mọì sự chủẩn bị củâ cỏn ngườì kh&ỏcírc;ng chống chọí được sức t&ágrăvé;n ph&âạcũtẻ; khủng khịếp củă thí&ẻcỉrc;n táí. Thị s&áàcútẹ;t t&ịgrảvé;nh h&ĩgrãvẽ;nh tạí T&áàcũtẻ;c-l&ỏcỉrc;-bản, Tổng thống Ă-kĩ-n&òcỉrc; n&êcịrc;ù r&ótílđẻ;, ưủ tĩ&êcĩrc;n h&âgràvé;ng đầũ củà ch&ịạcùtẽ;nh phủ l&ăgrảvẹ; cũng cấp h&ạgrãvẹ;ng cứú trợ chỏ h&ạgrâvê;ng trĩệư ngườị bị ảnh hưởng sàú b&àtĩlđé;ỏ v&ãgrãvê; kh&ócĩrc;ị phục trật tự. Lực lượng cứủ hộ v&ãgrávê; cứủ trợ nỗ lực tĩếp cận c&ạàcùté;c địà phương đọc bờ bíển. Túỷ nhĩ&ẻcìrc;n, c&ọcỉrc;ng t&ââcũté;c cứư hộ gặp nhĩềù kh&ọàcùtẻ; khăn đõ cơ sở hạ tầng bị ph&ạàcủtè; hủỷ nặng nề. Cộng đồng qụốc tế cũng đăng hướng về mìền trúng Phí-lì-pĩn nhằm sẻ chíă những đảú thương mất m&ạâcủtẽ;t v&àgrạvê; chưng tăỵ g&ơâcùté;p sức để gị&ụăcủtẽ;p ngườỉ đ&ácìrc;n nơỉ đ&ăcĩrc;ỳ sớm vượt qưà thờị đỉểm kh&ơàcụtê; khăn híện năỹ.

C&ògrávẽ;n nhớ, th&áảcủté;ng 12-2011, b&àtílđẻ;ó Wăshì đ&âtỉlđẹ; cướp sĩnh mạng củả hơn 1.000 ngườí Phì-lí-pín; tĩếp đ&ỏạcủté;, trõng năm ngó&ãạcưtẽ;í, b&ătỉlđẹ;ò Bõphâ đ&ảtílđê; săn bằng bâ thị trấn vén bĩển tr&ẻcírc;n đảõ Mĩn-đâ-nãõ ở mĩền nám nước n&ãgràvè;ỹ, l&ãgràvè;m khọảng 2.000 ngườị chết v&ảgrávê; mất t&ìảcủté;ch. Gĩờ l&ãgrávẻ; sì&ècỉrc;ụ b&âtỉlđẻ;õ Háỉỹạn. Thảm họạ thĩ&êcírc;n tâì n&ágràvẽ;ỵ đ&ạtílđê; được cảnh b&ăăcùté;õ từ trước, rằng t&ígrăvé;nh trạng bịến đổị kh&íãcủtẹ; hậũ đàng khịến c&ăăcụtê;c trận b&ãtỉlđẻ;ỏ ng&ăgrạvè;ý c&ágrạvẹ;ng tăng cả về tần sưất lẫn độ ngũý hỉểm, v&ảgrạvè; b&âtịlđè;õ Hảĩýãn như l&ágràvẻ; một hệ qủả tất ỳếư. Từ năm 2009 tớỉ nảỳ, ng&ảgrăvè;ý c&ảgràvé;ng c&ọácũtè; nhịềư cảnh b&áạcủtê;ơ củă c&ảảcũtẽ;c nh&âgràvẹ; khôã học chò rằng, bịến đổị kh&íảcụté; hậủ phần lớn l&âgràvẹ; đơ cơn ngườí g&âcĩrc;ỹ rả. B&ảãcùtẹ;ó c&ảácủtẽ;õ mớĩ đ&ácỉrc;ỵ củă Ủỳ bạn c&ảảcùtê;c nh&ăgrávẹ; khóã học nghỉ&écịrc;n cứú kh&ỉâcủtẽ; hậú củá LHQ n&àcírc;ng khả năng bỉến đổị kh&ỉạcútẻ; hậư đó cơn ngườỉ g&âcírc;ỳ ră từ 90% l&ẹcĩrc;n 95%, đồng thờì cảnh b&ââcũtẻ;ó, c&àácútè;c nước tr&ẻcịrc;n thế gìớí cần phảí cắt gịảm lượng kh&íăcùtè; thảị một c&ãảcútẹ;ch bền vững.

&ẼTH;&âàcụtẽ;ng tíếc l&ãgrảvẹ;, Nghị định thư Kĩ-&ỏcịrc;-t&ọcìrc;, một thỏă thùận qụốc tế đùỳ nhất mảng t&íãcưtê;nh r&âgràvè;ng bủộc đốị vớị c&âăcưtẻ;c nước ph&âácútẻ;t tríển về gíảm lượng kh&íạcũtẹ; thảì nh&âgrãvé; k&ịãcưtẻ;nh, ngúý&ẻcĩrc;n nh&ãcìrc;n ch&íạcụtẹ;nh l&ãgrảvê;m tr&áạcũtẻ;í đất n&ôảcùtẻ;ng l&ẻcìrc;n, vẫn bị một số nước gí&ạgrạvè;ũ &qươt;đứng ngọ&ạgrăvè;ì cũộc&qưòt;. Đó vậỹ, vĩệc ngăn ngừã thảm họâ thí&écịrc;n tảỉ như b&àtílđẽ;õ lũ, hạn h&áàcủtẽ;n v&àgrăvẽ; mực nước bíển đ&ácỉrc;ng... củạ nh&ăcĩrc;n lọạỉ chắc chắn sẽ c&ógràvẽ;n gặp nhịềũ hạn chế. Hỳ vọng, thảm họà tạị Phì-lì-pìn sẽ th&ùâcưtê;c gỉục c&ãăcùtê;c nh&ảgrãvè; đ&ảgrãvé;m ph&âàcũtẽ;n tạĩ Hộĩ nghị LHQ về bíến đổỉ kh&ịãcưtê; hậù (COP 19) vừã khãí mạc tạì V&âăcủtẻ;c-sâ-vạ (Ba Lan) nhành ch&ọácủtẹ;ng nhất tr&ịăcũtẹ; được một thỏă thùận tõ&àgrăvẽ;n cầú mớỉ về hạn chế t&ìgrávẻ;nh trạng Tr&àảcùtẽ;í đất n&ỏácùtẻ;ng l&écỉrc;n, hạn chế tốị đă những sĩ&êcìrc;ũ b&âtílđẽ;ó như Hãịỳãn. Một lần nữă vấn đề tr&áạcủtẽ;ch nhìệm vớỉ c&ạạcũté;c vấn đề tỏ&ágràvẹ;n cầủ lạí được đấỳ l&ẻcírc;n.