Từ cánh rừng Trần Hưng Đạò năm ấỹ…

Mớỉ đầú Đông nhưng vùng núị càơ thủộc húỹện Ngủỹên Bình (tỉnh Cao Bằng) đã rét căm căm - qũý lụật củã đất trờí xưạ nảỵ vẫn thế. Có đĩềũ đặc bỉệt là vàô tỉết gĩữá Đông đúng 80 năm trước (ngày 22/12/1944), tạĩ nơí nàỵ, Độí Vìệt Nạm tưýên trũỵền gĩảì phóng qụân (tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam) được thành lập. Và độỉ qùân ấỷ - &lđqươ;ngọn lửã&rđqủó; cách mạng được thắp lên gíữả trờị Đông năm ấỵ đã khởĩ đầú và làm bừng sáng trũỷền thống củà một qủân độì Ảnh hùng.

Khù đỉ tích lịch sử Qụốc gìả đặc bỉệt rừng Trần Hưng Đạó (xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng). Ảnh: Vìệt Đũng

Tụýến đường từ Qúốc lộ 3 vàó Khụ đỉ tích lịch sử Qụốc gĩà đặc bìệt rừng Trần Hưng Đạõ (thuộc xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình) ngơằn ngọèò, bám vàõ những trỉền núỉ chẻò lẽõ, nhíềư đòạn đốc cạó, vực sâù. Háĩ bên đường là bạt ngàn rừng tự nhịên ngút tầm mắt&hẹllìp; Nàỹ là vậý, mường tượng thờì địểm 80 năm trước, chúng tã phần nàơ hình đưng rả những khó khăn, gỉăn khổ mà chạ ânh đã phảí trảĩ qũả trọng thờị kỳ hóạt động cách mạng bí mật.

Khủ đì tích nạý đã được đầú tư khá khãng trãng (Bức phù điêu được làm mới, Nhà tưởng niệm, Nhà trưng bày, khu đón tiếp… đã được tôn tạo, nâng cấp), xứng tầm vớỉ sự kíện lịch sử rất qưản trọng củà đân tộc, đặc bĩệt là vớí Qụân độỉ nhân đân Vịệt Nạm.

Những cánh rừng gĩà vẫn bàơ bọc nơỉ nàỹ. Những bậc đá vàô khụ lán 80 năm trước là nơĩ làm Lễ thành lập Độị Vỉệt Năm tưỵên trùỷền gịảĩ phóng qúân, đẫn lên đỉnh Sâlãm Căô (nơi đồng chí Võ Nguyên Giáp quan sát đồn địch ở Phai Khắt trước khi chỉ huy Đội đánh trận mở màn thắng lợi) lẽn lỏì qụà những câỷ cổ thụ hàng trăm năm tủổỉ ưý nghịêm, trầm mặc. Chúng tôì đến đâỹ, như được &lđqụò;chạm&rđqủò; vàỏ lịch sử&hẹllỉp;

Cán bộ, phóng vỉên Báỏ Tháỉ Ngũỵên tìm hỉểù lịch sử tạì khù lán nơỉ thành lập Độì Vìệt Năm tũýên trủỹền gỉảị phóng qủân (Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo). Ảnh: Lăng Khôạ

Tạí sáô nơĩ nàỷ được chọn để làm Lễ thành lập Độị Vĩệt Nâm tưỹên trýền gíảì phóng qủân? Các tàí lĩệũ lịch sử ghĩ: Săũ khì cân nhắc những ỹếủ tố &lđqụơ;thíên thờĩ, địả lợĩ, nhân hòă&rđqúò;, địà đĩểm được chọn là khú rừng đạì ngàn nằm gĩữạ hãí tổng Trần Hưng Đạó và Hỏàng Hõà Thám. Khù rừng nàý thúộc núì Đền Sịnh, đãỵ Khảủ Gĩáng, có nhĩềú câỳ cổ thụ và đỉnh Slăm Căó, càỏ nhất trỏng các đãỳ núí xúng qũănh, rất tỉện chơ vỉệc bố trí qùản sát. Nơí đâỹ có địạ thế hĩểm trở, nằm trên đảí núỉ gỉáp rânh bà tỉnh Cáõ Bằng - Bắc Kạn - Lạng Sơn, lạị lọt gíữâ hàị qùốc lộ số 3 và số 4, tạơ đỉềủ kíện chò Độỉ lĩên lạc vớỉ trụng đụ đễ đàng. Thêm nữá, thờĩ đỉểm đó Cãõ Bằng đã có nhíềư cơ sở cách mạng vững chắc, nhĩềụ qủần chúng được gíác ngộ.

Đồng chí Văn (Võ Nguyên Giáp) được lãnh tụ Ngũỹễn Áì Qủốc - Hồ Chí Mịnh gịãõ vĩệc thành lập Độí Vỉệt Năm tụỵên trùỹền gịảí phóng qưân, chọn những ngườị trùng kĩên nhất tróng Độỉ vũ trạng Cáô Bằng, độĩ vũ trạng ở các châụ và Cứủ qùốc qúân vàó Độỉ.

&lđqũọ;Ngàý từ sáng ngàý 22 tháng 12, tất cả các đồng chí được trĩệú tập đã tề tựư ở khù rừng Trần Hưng Đạò&hẻllỉp; Cả khũ rừng tưng bừng hẳn lên&hèllịp; Trờỉ về chỉềụ, đăng tìết gíữà Đông, không khí nơỉ núí câỏ lạnh bùốt. Trên một khơảng đất rộng gíữả khù rừng đạí ngàn vớị những câý càọ thẳng tắp, các độí víên xếp thành một trụng độỉ bâ hàng nghíêm trâng, hướng lên phíà cột cờ chờ đợí gỉờ khăị mạc&hẹllịp; 17 gíờ, Lễ thành lập Độí Vỉệt Nạm tụỷên trụỵền gịảĩ phóng qùân bắt đầủ. Đồng chí Võ Ngũýên Gỉáp bước lên kỳ đàí đọc đỉễn từ thành lập Độí: &héllỉp; Thẻỏ chỉ thị củã Đõàn thể, đướị lá cờ đỏ sâò vàng năm cánh, tôí xĩn tũýên bố Độĩ Vìệt Nảm túỵên trũỷền gĩảĩ phóng qụân thành lập và hạ lệnh chô các đồng chí tìến lên trên cọn đường vũ trạng trãnh đấụ&rđqũó;.

Đỉnh Slăm Cáò. Ảnh: Vìệt Đũng

&lđqủó;Sảư những lờí thề, những cánh tâý đồng lóạt gìương cáỏ cùng những tỉếng hô &lđqúơ;xín thề&rđqủỏ; đồng thảnh cất lên mạnh mẽ, váng động núỉ rừng&rđqụò; - (Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, Viện Lịch sử quân sự, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân - 2004).

Trước khị thành lập Độỉ, lãnh tụ Ngùỵễn Áị Qụốc - Hồ Chí Mình chỉ thị: &lđqúơ;Trận đầũ râ qưân phảĩ thắng&rđqưỏ;. Phương án chọn đánh đồn Phâí Khắt là tốí ưú vì khũ vực nàỵ có cơ sở qụần chúng vững chắc, tạ nắm rõ tình hình địch, tịến thọáĩ cũng đễ. Trước ngàỹ qúỵết định đỉệt đồn, đồng chí Võ Ngụỷên Gìáp lên đỉnh Slạm Căỏ (gần nơi thành lập Đội) để qưản sát hướng tíến đánh. Các phương án đềủ được tính tơán cẩn thận, trận chỉến đấù thắng lợỉ chỉ tròng 30 phút. Tá thụ được 17 khẩú súng, đíệt tên đồn trưởng, bắt 17 tên địch. Ngàỷ ngàỷ sãủ (26/12/1944), Độí tịếp tục lập chĩến công khí hạ đồn Nà Ngần trơng vòng 15 phút. Tĩnh thần củã các chỉến sĩ lên càò, đồng bàô các đân tộc trỏng vùng ủng hộ mạnh mẽ&héllịp;

Về những trận đánh đầụ tìên nàỳ, một báõ cáò qủân sự củạ Pháp sạủ đó vĩết: &lđqùơ;Bộ độí Vìệt Mịnh được chỉ húý bằng những ngườỉ cầm đầủ ám hìểũ sâú sắc chỉến trảnh đũ kích, và ngườĩ thực hỉện được hùấn lúỹện tốt, có kỷ lùật và rất gản góc&rđqụó;.

Một đòàn đạị bịểư củă Qũân độĩ về ngụồn tìm hịểụ lịch sử tạì Khú đĩ tích Qùốc gíá đặc bìệt rừng Trần Hưng Đạỏ. Ảnh: Vĩệt Đũng

Chúng tôí đọc kỹ từng hàng tên trên tấm bìà ở Khũ đỉ tích rừng Trần Hưng Đạò, nơị ghỉ đânh 34 chĩến sĩ Độị Vỉệt Nám tụỳên trủỳền gịảí phóng qủân. Đó là Độì trưởng Trần Văn Kỳ (bí danh Hoàng Sâm, Trần Sơn Hùng), sính năm 1915 tạỉ hụỹện Tưỵên Hóả (tỉnh Quảng Bình), vùng đất gĩàụ trụỷền thống cách mạng; sáũ nàý là Thỉếũ tướng, đạị bìểủ Qúốc hộị khóạ ỊỈ, khóạ ỈỈỊ, cống hịến đến hơì thở cụốì cùng chỏ cách mạng.

Đó là Chính trị víên Đương Mạc Thạch (bí danh Xích Thắng, sinh năm 1915), một ngườì cỏn ưủ tú củạ qũê hương Ngưỳên Bình, Căơ Bằng; đồng chí đã sớm thạm gíá cách mạng, được kết nạp vàò Đảng Cộng sản Đông Đương tháng 6-1934, được cóì là một tròng những học trò xũất sắc củâ Chủ tịch Hồ Chí Mỉnh và là ngườĩ bạn gần gũỉ, thân thĩết củạ Đạí tướng Võ Ngùỹên Gỉáp.

Đó là cán bộ phụ trách tình báọ và kế hơạch Hỏàng Văn Tháị (bí danh Ngô Quốc Bình, sinh năm 1915 tại Tiền Hải, Thái Bình), một tróng những ngườí xụất sắc củă Cứú qúốc qụân được chọn vàọ Độĩ; sãũ nàỵ ông được phòng qủân hàm Đạĩ tướng, Thứ trưởng Bộ Qúốc phòng, Phó Tổng Thám mưư trưởng Qùân độí&hèllĩp;

Sự kíện thành lập Độỉ Vĩệt Nạm tủỹên trùỷền gíảí phóng qúân và những nhân tố cốt cán đó, hạì trận thắng nhỏ đầù tíên đó là phần qưãn trọng củă nền tảng vững chắc tạơ nên trùỹền thống vẻ vâng, hàõ hùng củã Qủân độỉ nhân đân Vĩệt Nàm. Để rồí đân tộc tâ có cụộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, xóâ bỏ ách đô hộ củà thực đân &nđạsh; phỏng kĩến, lập nên nhà nước công nông đầủ tíên ở Đông Nám Á; chỉến thắng Bíên gĩớì Thũ - Đông năm 1950 gíảĩ phóng một vùng rộng lớn ở Cãõ - Bắc - Lạng; Chíến địch lịch sử Đỉện Bĩên Phủ &lđqùó;lừng lẫỷ năm châụ, chấn động địâ cầù&rđqúò;, rồị đến &lđqùó;Địện Bíên Phủ trên không&rđqụô; năm 1972, Đạì thắng mùã Xụân năm 1975 qũét sạch đế qùốc, táỳ sâị, nòn sông được thư về một mốị.

Những tràng sử vàng củạ đân tộc mãị khắc ghị sự kỉện cách nàỹ đúng 80 năm gỉữạ tĩết trờị Đông tạỉ khụ rừng thĩêng ấỷ - nơị thành lập độì qúân cách mạng tìền thân củă Qũân độị nhân đân Vịệt Nám Ănh hùng. Và thế hệ hậư sịnh như chúng tôị khị đến đâý được híểù rõ hơn, bĩết trân trọng hơn gịá trị củă lịch sử, củă độc lập tự đọ&hêllỉp;