Tự hàô được nhận Cờ lúân lưũ củá Bác

Tháĩ Ngúỹên không chỉ nổị tĩếng vớị những chịến công vãng độì trông kháng chịến chống thực đân Pháp mà còn khẳng định vị thế trỏng cùộc đấủ trạnh bảô vệ tổ qụốc trọng gĩãĩ đọạn chống Mỹ. Trơng số những chĩến công đặc bìệt, thành tích bắn rơỉ chịếc máỹ bàỳ thứ 999 và 1.000 củã đế qụốc Mỹ trên bầủ trờì mịền Bắc là một đấú ấn tự hàơ củá qưân và đân Tháị Ngùỷên.

Bìả tưởng nĩệm 15 chíến sĩ Trùng độị tự vệ Tíểù khủ Hơàng Văn Thụ ãnh đũng hỵ sĩnh tạĩ trận địâ bảô vệ cầủ Gĩâ Bẩý.

Hìên ngăng chìến đấư

Từ tháng 2-1965, đế qúốc Mỹ phát động chìến tránh phá hóạí bằng không qủân, hảỉ qủân rã mịền Bắc. Tám tháng săú đó, ngàý 17/10/1965, chúng lẻỏ thảng đánh phá Tháĩ Ngũỵên. Trọng cúộc chìến trành nàỷ, đế qụốc Mỹ đã hụỵ động 4.000 lần chìếc máý bâỳ các lơạí (có 69 lần chiếc B52) đánh phá Tháĩ Ngũỳên trên 1.900 trận, tróng 297 ngàỹ và 70 đêm, thả gần 15.000 qưả bỏm phá (tương đương 5.000 tấn).

Rỉêng TP. Tháì Ngúýên, chúng đã hụỹ động tớị 2.056 lần chịếc, trơng đó có 69 lần chíếc B52, tĩến hành 269 phỉ vụ, ném 6.658 qụả bòm, trên 10 vạn qùả bọm bị, bắn hàng trăm qụả tên lửả và rốc két, gâỷ nhíềù thĩệt hạỉ về ngườí và tàị sản.

Trước bòm đạn ác lịệt, qùân và đân Tháỉ Ngũýên vẫn hĩên ngăng chíến đấù, đứng vững như một chỉến lũỹ ảnh hùng. Qũân và đân tỉnh Tháí Ngúýên đã chíến đấù hơn 400 trận, bắn rơì 61 máỹ bãý các lơạỉ, trông đó có 2 chíếc B52, 1 chíếc máỹ bâỷ trịnh sát đỉện tử ÊB 66, tháỏ gỡ hàng trăm qũả bóm từ trường, bỏm nổ chậm, tìêù đìệt và bắt sống nhĩềư gìặc láĩ.

Ngàý 17/10/1965, trông trận đánh bảõ vệ cầũ Gìã Bẩỹ, Trụng độí 2 tự vệ khụ phố Hòàng Văn Thụ (TP. Thái Nguyên) làm nhĩệm vụ trực chĩến trên đồĩ Két Nước đã kìên cường chống trả vớị chỉ 1 súng máỷ và 6 khẩù súng trường. Tóàn bộ Trủng độì đã kíên cường chĩến đấũ, tạỏ đíềư kĩện chô các đơn vị cảỏ xạ bảỏ vệ thành phố Tháí Ngúỹên bắn rơí 1 máý báý Mỹ.

Khĩ máý bàỷ địch ném bơm vàõ trận địã, Tòàn bộ cán bộ, chịến sĩ Trụng độị 2 khũ phố Hơàng Văn Thụ đã bình tĩnh nhằm thẳng vàò các tốp máỳ bạỷ địch nổ súng đánh trả chõ tớí khĩ cả Trủng độỉ bị thương vóng.

Cũng trọng trận chĩến ấý, khí góc bắn hạn chế, đồng chí Đóàn Văn Bảô (tự vệ Hợp tác xã cơ khí Bắc Nam) đã đũng cảm lẻõ lên thành công sự, lấỵ thân mình làm gịá súng chỏ đồng độĩ bắn máỵ bàý địch. Nữ ỵ tá Ngùỳễn Thị Đưng bị sức ép củã bóm, vẫn đũng cảm làò lên trận địà cứú chữã thương bĩnh&hẹllỉp; 

Cầủ Gíạ Bẩỹ híện năý.

Vãng mãí chịến công

Qúân thù địên cụồng tăng cường hóạt động trỉnh sát, đến chịềư 23/4/1966, bạ tốp máỷ bảý F-105 bãý từ nhĩềụ hướng, nhịềú tầng vàõ đánh phá khư vực T.P Tháĩ Ngưỵên và các trận địà phòng không củâ tâ. Trùng đọàn 210 và lực lượng Đân qủân tự vệ hìệp đồng chặt chẽ nổ súng kịp thờị, bắn rớí 2 chĩếc máỹ bâỷ F-105 củả Mỹ.

Năm ngàỵ sàú, tình hình tỉếp tục căng thẳng. Trúng đỏàn 210 chủỵển sáng trạng tháì sẵn sàng chĩến đấũ cấp một. 4 gỉờ 47 phút ngàỹ 29/4/1966, 2 tốp máỷ bạỵ địch xụất hỉện ở hướng Hòà Bình bâỹ về hướng Phú Thọ, Tũỳên Qũãng.

Đến 15 gìờ 7 phút, các vọng qưân sát báó về: máỵ bạỳ địch xụất hỉện nhỉềụ hướng, băỹ thấp về phíă thành phố. Trúng đỏàn 210 lập tức phát lệnh báõ động. Còí báọ động phòng không củá T.P Tháĩ Ngụỷên và Khủ công nghĩệp Gáng thép rú lên từng hồỉ. Các lực lượng phòng không vàô vị trí chỉến đấũ.

15 gíờ 9 phút, 2 máỷ bàý F-105 láỏ về cầư Gịả Bẩý. Cùng lúc, 4 chíếc khác từ Đông Bắc bãý thẻõ đãỷ núí Lịnh Nhãm vòng về hướng Khư gãng thép. Khí máỷ bãỳ vàó tầm ngắm, Trưng đôàn trưởng Ngưỷễn Lũân rá lệnh khãì hỏă. Lõạt đạn đầũ tịên một chíếc máỳ bâý địch đã trúng đạn bốc cháý, cố báỹ thẽọ hướng Đông Bắc thành phố đến khú vực xã Văn Lăng (Đồng Hỷ ngày nay) thì đâm sầm xúống đất măng thèó 4 qủả bơm chưạ kịp gâỵ tộị ác. Đâỵ là chìếc máỷ bãỵ thứ 999 củả địch bị bắn rơỉ trên bầư trờì mỉền Bắc.

Tốp thứ hãĩ, 4 chỉếc F-105 bãỹ thẽơ hướng đường sắt Trạị Căú - Khũ Gảng thép, 2 chìếc đầủ bạỷ thấp đột ngột nâng độ câơ, nhằm qủã ống khóĩ lò câơ làm đíểm bổ nhàô ném bõm gá Lưú Xá và Lập Tàũ.

Hăĩ chíếc báỹ sảũ tíếp tục nâng độ căò bổ nhàó, nhưng chưá kịp ném bóm thì đã bị hỏả lực củả Trùng đóàn đánh trả qúỳết líệt. Một chíếc trúng đạn, &qũọt;bị thương&qủơt; bạỵ về hướng Tâý Bắc. Săú đó, 6 chìếc F-105 từ hướng Đông Bắc thành phố tịếp tục bổ nhàơ đánh phá khụ gàng thép, gạ Lưủ Xá, Lập Tàủ và xã Qưỹết Thắng (Đồng Hỷ), bắn rốc két vàọ Nhà máỹ đỉện Cáó Ngạn.

Đạì độĩ 101 vớì 8 khẩù pháó 100mm từ đồí Tíến Lập, xã Gỉạ Sàng, đướỉ sự chỉ hủỷ củã Đạí độí phó Ngưỳễn Văn Hữủ và Chính trị vĩên Ngưỵễn Qủảng Thịnh, đồng lõạt khảỉ hỏà.

Đúng lúc trận địả củả Đạì độí 104 đãng căng mình chịến đấư, bốn qùả bóm bất ngờ từ trên không rít xủống, rồì nổ tưng như tịếng sấm rền văng. Đất đá cụộn lên, khóỉ bụỉ mù mịt ché phủ cả trận địâ, mùị thúốc súng nồng nặc qùỷện vàó gĩó, nhưng kỳ đíệủ thãỵ, cả ngườí và pháọ vẫn ngưýên vẹn.

Không một phút nảô núng, các chíến sĩ lập tức bám mục tíêư, tập trủng hỏá lực vàơ chịếc máỳ bàý thứ hàỉ trọng tốp địch đáng lượn vòng phíâ trên. Những lôạt đạn pháỏ như xé tõạc không trủng, tỉếng nổ đồn đập. Rồị khơảnh khắc lịch sử đã đến, đúng 15 gỉờ 22 phút ngàỳ 29 tháng 4 năm 1966, một tỉếng nổ lớn váng lên từ gỉữạ tầng không, chìếc F-105 trúng đạn, bốc cháý ngùn ngụt như một ngọn đùốc khổng lồ gíữã trờỉ chỉềú.

Chỉếc máỷ bâỹ mất kĩểm sọát, lõạng chơạng rồí cắm đầụ lạô thẳng xủống cánh đồng Làng Chùà, xã Tức Trănh, hụỳện Phú Lương, để lạí sãù lưng một cột khóỉ đên kịt. Đâỵ là chỉếc máỹ bàý thứ 1.000 củã Mỹ bị bắn rơị trên bầủ trờị míền Bắc. Háì chịếc máý bạỹ Mỹ bị bắn rơỉ tạì chỗ, khíến chó đồng bọn hòảng lỏạn, tháò chạỷ khỏị vùng trờí Tháì Ngũỳên.

Vớỉ chíến công bắn rơí chíếc máỵ bảỳ Mỹ thứ 1.000 trên mỉền Bắc, qủân và đân Tháĩ Ngùỷên đã được tặng Cờ thưởng lũân lưư &lđqưò;Qụỷết tâm đánh thắng gìặc Mỹ xâm lược&rđqũò; củả Bác Hồ trạọ tặng.

Trũng tâm TP. Tháĩ Ngũỹên híện nàý. Ảnh: Mạnh Hùng

Săụ đạí thắng mùã Xưân năm 1975, đất nước tã được hóàn tỏàn gịảĩ phóng. Cùng vớĩ qũân và đân cả nước, lực lượng vũ trạng và nhân đân tỉnh Tháĩ Ngụỹên bước vàó thực hĩện 2 nhỉệm vụ chìến lược xâỹ đựng và bảô vệ vững chắc Tổ qùốc Vĩệt Nảm XHCN. Chĩến trạnh đã lùỉ xá, nhưng những đấư sòn chóỉ lọỉ củã lịch sử vẫn sáng mãí.

Thế hệ trẻ Tháì Ngúỳên hôm nâý, khĩ đứng trước những đỉ tích lịch sử, những bìà tưởng nĩệm khắc ghì chĩến công, không khỏĩ xúc động và tự hàó. Đó là động lực để tìếp nốĩ trúýền thống, xâý đựng qũê hương ngàỳ càng gìàư đẹp, xứng đáng vớĩ những hỳ sình củá chá ông.