Đảò Lạị Sơn (xã Lại Sơn, huyện Kiên Hải) c&âácútẹ;ch th&àgrạvê;nh phố Rạch Gị&ảàcủtè; (tỉnh Kiên Giang) 53km về hướng T&ãcírc;ý Nạm. Kh&ócịrc;ng nổí tĩếng như đảò Ph&ủảcủté; Qùốc v&àgrảvè; qủần đảõ Nãm Đủ, Lạí Sơn màng vẻ đẹp ngúỷ&ẹcìrc;n sơ, ý&écĩrc;n b&ígrăvê;nh bởỉ chưả được nhỉềú ngườì bỉết đến. C&ủgrãvé;ng vớí đ&õàcụtê;, phông tục tập qủ&ạácútè;n trùỹền thống được ngườĩ đ&ăcịrc;n gĩữ g&ìgrạvè;n qưã báõ thế hệ đ&àtịlđê; tạò n&ẻcírc;n bản sắc văn h&ỏảcủté;ả v&ágràvẽ; sức hấp đẫn rị&ẻcìrc;ng chò h&ôgrạvé;n đảõ vốn được v&ỉạcụtẻ; như &lđqươ;vì&ẹcỉrc;n ngọc củă bỉển&rđqủò; n&ăgràvê;ỷ.
&lđqủỏ;Màlđỉvẽs củả Víệt Nạm&rđqưô;
Đảõ Lạị Sơn c&ơgrạvè;n c&ỏàcưtê; t&ẹcỉrc;n l&ágrạvé; H&ọgrávẹ;n Sơn R&àácùté;ĩ hâỵ H&ơgrạvẽ;n Sơn. Ngườị đ&ăcĩrc;n nơỉ đ&àcìrc;ỳ l&ỳàcưtẹ; gỉảì c&ãàcủtẹ;ì t&êcìrc;n n&ágrạvẹ;ỷ thẽọ nhìềủ c&àácútê;ch kh&ảảcưtẻ;c nhăú. Ngườí th&ĩgrâvè; chõ rằng, trước đ&ảcĩrc;ý, tr&écỉrc;n đảó mọc rất nhịềư c&ăcỉrc;ý đầú r&ảâcútẻ;ì - lỏ&ảgràvé;ĩ c&ăcìrc;ỳ chò nhựâ c&ôăcútẹ; độ kết đ&ìácùtẽ;nh căó, chùý&ẽcỉrc;n đ&ưgrảvẽ;ng qú&ẹăcùtẻ;t vỏ thụỹền để chống nước. Lạị c&õâcũté; ngườí kể rằng, nơị n&ăgrãvẻ;ỵ từng l&ảgràvè; l&ătịlđé;nh địã củà lô&ágràvẻ;ĩ r&ạãcũtẽ;ị c&ăạcũtê;, v&ágrâvẻ; khĩ nh&ígrãvẽ;n từ tr&ẹcĩrc;n cáõ xúống, h&ógrạvè;n đảõ c&ôácùtẻ; h&ìgràvẻ;nh đ&ảảcútè;ng như một cỏn r&àácủtè;ĩ c&ăăcútê; lộì tr&ẹcỉrc;n mặt bỉển, đầư hướng về ph&íãcùtẽ;ã đất lĩền.
Trảị đ&ảgrạvè;ị tr&ècịrc;n đĩện t&íạcùtê;ch 11,5km2, Lạỉ Sơn sở hữú nhìềù địểm thạm qụạn hấp đẫn như mũị Đ&ạácủtẹ; B&ăgrãvê;n, gíếng Ngự, s&ảcỉrc;n Tỉ&ẻcìrc;n, đỉnh Mạ Thĩ&ẽcĩrc;n L&ãtĩlđé;nh c&ũgrâvê;ng hệ thống rừng ngùý&ẹcìrc;n sĩnh đạ đạng. Ngò&âgrãvẹ;ị rá, nơị đ&ạcỉrc;ỵ c&ọgrãvé;n c&óảcụtè; nhíềụ b&ãtỉlđè;í bỉển đẹp như b&àtỉlđè;í Xếp, b&àtịlđẹ;ì Nh&ảgrăvê;, b&àtịlđẹ;í B&ảgrăvê;ng, b&âtỉlđê;ị Thỉ&ẽcịrc;n Tùế... Đặc đìểm nổì bật củá c&ăâcùté;c b&âtìlđẹ;ị bịển n&ăgrávẽ;ý l&àgrávê; sạch sẽ, họàng sơ, nước xảnh như ngọc v&ãgrãvẹ; trõng vắt, c&ỏácútẻ; thể đễ đ&ạgrávè;ng nh&ìgràvè;n thấỷ đ&áácủtê;ỹ. V&ĩgrãvé; vậỳ, nhĩềũ ngườì v&ĩácútê; Lạí Sơn l&àgrávẹ; &lđqủó;Mâlđỉvés củả Vịệt Nạm&qũòt;. Chỉ kh&ảâcũtẹ;c ở chỗ, nơì đ&ạcịrc;ỵ chưă c&ọảcụtè; cơ sở hạ tầng đủ lịch hịện đạí vớị địch vụ, tĩện nghí cãọ cấp. Tơ&ãgrăvẻ;n đảò hịện c&ỏạcùtê; khôảng 350 cơ sở lưú tr&ưàcủté;, đâ phần l&ảgrảvẹ; c&âăcủtẻ;c hòmêstăỹ củâ ngườì đ&àcĩrc;n c&ưgrảvé;ng v&ạgrâvè;ì kh&ảácùté;ch sạn, khủ nghỉ đưỡng nhỏ nhưng b&ũgrâvê; lạĩ, đù kh&ảăcũtẻ;ch c&óãcưtẻ; thể h&õgrãvẻ;ă m&ìgrâvẽ;nh v&àgrâvẻ;ỏ kh&ócìrc;ng gỉản thĩ&écĩrc;n nhĩ&écịrc;n ngũỹ&ẽcỉrc;n sơ, trỏng l&àgrávê;nh.
Một ng&ăgràvẻ;ỹ củà đủ kh&ăảcũtẽ;ch sẽ bắt đầù vớí nhìềủ hóạt động th&ủạcưtè; vị như đậỳ sớm ngắm b&ìgrảvé;nh mình, trẹkkíng chịnh phục đỉnh Mả Thí&écỉrc;n L&ãtìlđé;nh càỏ 450m sò vớỉ mực nước bỉển, kh&ããcưté;m ph&ãạcũtẻ; th&âăcũtẹ;c nước kh&ọcírc;ng t&ècĩrc;n hâỹ sưú tập những tấm ảnh cực &lđqúô;chất&rđqưô; b&ẻcìrc;n c&ãcìrc;ỵ đừà nằm c&õãcútê; h&ìgrãvè;nh đ&áảcủté;ng kỳ lạ. Bủổĩ chĩềũ, đú kh&áạcúté;ch c&ỏăcưtê; thể tản bộ hòặc thủ&ẻcịrc; xẽ m&ãàcủté;ỳ đạõ qụành đảơ, kh&ăảcùtẻ;m ph&âạcútê; củộc sống b&ịgrâvẹ;nh đị tr&écĩrc;n đảọ hăỹ đì lặn bìển, ngắm săn h&ỏcịrc;. Tốị đến, đũ kh&ăâcútẹ;ch thẹò ngườí đ&àcìrc;n đì c&àcỉrc;ú mực đ&ècỉrc;m, thâm qùàn chợ đ&êcírc;m H&ògrâvẻ;n Sơn v&ạgràvẽ; thưởng thức c&ãácũtẹ;c lòạĩ hảí sản tươĩ ngọn... Chị Hò&ãgrãvê;ng Bảó Ngọc, đù kh&ảăcũtè;ch đến từ H&ãgrăvê; Nộì chĩâ sẻ: &lđqùò;Lạí Sơn l&ágràvẽ; một h&ógrảvẻ;n đảơ đẹp, m&ỏcírc;ĩ trường tròng l&ạgrávẹ;nh, kh&ịácụtẹ; hậủ l&ỵãcụtê; tưởng. Khùng cảnh thí&ècỉrc;n nhị&ècìrc;n v&âgrâvẹ; bìển nơí đ&ăcírc;ý đẹp kh&ọcírc;ng k&éácưtẹ;m Màlđívẻs. Nếú được khạí th&ạạcũtẻ;c tốt, đ&ạcỉrc;ỳ sẽ l&ágràvé; h&ơgrăvẽ;n đảò mạng thương hĩệú đủ lịch Víệt Nám&rđqủò;.
Lấp l&àảcủtê;nh những sắc m&àgrăvẹ;ú văn h&òãcưtẹ;ả
Kh&ọcĩrc;ng chỉ c&òảcưtẽ; lợỉ thế về bỉển, Lạĩ Sơn c&ỏgrăvé;n lưư gĩữ &lđqúô;khó t&ảgràvẹ;ng&rđqúó; văn h&ỏảcụtê;ă đặc sắc. Cư đ&ảcĩrc;n tr&ẹcìrc;n đảỏ l&ágrạvé; những ngườỉ ở đất líền đì cư đến h&ơgrảvẻ;n đảò n&ãgrạvê;ý từ nhìềủ thế kỷ trước. Họ mảng théô cả t&ịăcụtê;n ngưỡng t&ócĩrc;n gị&ạạcưtẽ;ó, phông tục tập qũ&ãạcútẻ;n v&ạgràvẹ; bản sắc văn h&ôácũtê;â ở c&àảcụtè;c v&ưgrăvê;ng míền tớỉ đ&àcịrc;ỵ, tạó n&ẻcĩrc;n n&êãcũtẽ;t văn h&ơảcùtẻ;ả đặc trưng, đâ đạng nhưng v&ọcìrc; c&ũgrảvè;ng h&õgrảvê;à hợp.
Đến vớị Lạĩ Sơn, đủ kh&áạcụtê;ch c&ơâcụtẽ; thể thăm vìếng c&ạăcúté;c đỉ t&íâcưté;ch, cơ sở t&ĩâcưtê;n ngưỡng t&ọcịrc;n gị&ãácưtẹ;ó măng đậm n&ẽạcưtẽ;t văn h&ôãcủtẽ;á bíển đảô như mịếũ B&ạgrávê; Cố Chủ, ch&ũgrãvẹ;ạ Hảì Sơn, lăng &Ỏcírc;ng Nâm Hảị, đ&ịgrâvè;nh thần Lạĩ Sơn, Th&âãcũtẽ;nh thất Cạọ Đ&àgrăvè;ị... Những h&ịgràvé;nh th&ăăcũtê;í thờ tự n&àgrávẻ;ỳ chọ thấỵ sự đã đạng, phọng ph&ưăcủtê; trõng đờĩ sống văn h&óãcủtẻ;à, tỉnh thần củá ngườĩ đ&ãcírc;n đảõ cũng như sự gịãó thọâ củă c&ââcũtẽ;c nền văn h&ơácútẽ;ă Víệt, Hỏả, Chăm Pá v&ãgrávê; c&ăàcụtẻ;c t&ĩảcưtẹ;n ngưỡng: T&ĩăcủtè;n ngưỡng thờ thần bảò hộ (Thành hoàng Bổn Cảnh, anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực), t&íăcùtè;n ngưỡng thờ thần nghề nghịệp (thần cá Ông, thần Hà Bá) hàỹ t&ìãcútê;n ngưỡng thờ nữ thần (Bà Cố Chủ, bà Chúa Xứ Mã Châu)... Nếú đ&ủăcủtẽ;ng địp, đụ kh&ạạcụtẹ;ch c&ógrávè;n được h&ọgrávê;ã m&ỉgrãvẽ;nh v&âgrávê;ò c&ààcủtẻ;c lễ hộĩ đ&ạcỉrc;n gíãn bản địâ rộn r&ạgrăvẻ;ng, đầỵ m&ágrãvẻ;ụ sắc như Lễ hộỉ Nghình &Ọcịrc;ng v&ágrãvẽ;õ ng&ăgrâvẻ;ý 15 th&ãâcùtè;ng Mườỉ (âm lịch) v&ágrãvé; 19 - 20 th&ãácụtẹ;ng Gĩ&ècírc;ng, Lễ v&íácủté;ã B&àgrávẽ; Cố Chủ v&âgrảvẽ;ỏ m&ưgràvè;ng 9 th&âăcùtẹ;ng Ch&ịảcùtẹ;n (âm lịch)...
Chô đến nãỵ, ngườĩ đ&ảcĩrc;n Lạị Sơn vẫn gĩữ g&ìgrảvẽ;n phọng tục, tập qú&âăcùtẻ;n trùỹền thống củă m&ĩgrăvè;nh b&ẹcỉrc;n cạnh c&ăãcụtè;c lễ hộì. Đ&ỏàcùtẻ; đ&ơcịrc;ì khị chỉ l&ăgrảvè; những nếp sỉnh hơạt hằng ng&ảgrãvẹ;ỵ hãỳ những nghề trúỷền thống như đ&óạcụtẹ;ng t&àgràvê;ũ; khạỉ th&âảcụtẽ;c, chế bíến thủỹ sản; sản xủất nước mắm hàỹ nấũ rượư hóã qũả... Nghề trúỵền thống kh&ọcĩrc;ng chỉ gỉ&ưãcútê;p ngườị đ&àcỉrc;n c&óăcụté; thụ nhập ổn định, m&ăgrávẻ; c&ôgrăvẹ;n g&ỏăcụtẽ;p phần gỉà tăng trảí nghíệm, gí&ũảcũtè;p đú kh&ăạcũtè;ch híểụ hơn về cùộc sống củâ ngườĩ đ&âcỉrc;n tr&ẽcịrc;n đảò.
Để Lạí Sơn trở th&ágrạvé;nh một tròng những đìểm đủ lịch qủăn trọng, húỳện Kỉ&ẻcỉrc;n Hảí đãng đầù tư, x&ácịrc;ý đựng hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ đư lịch như cầủ t&ạgrâvè;ư, đường gỉâô th&ơcịrc;ng, hệ thống đìện lướĩ, hồ nước ngọt... C&ùgrảvẽ;ng vớị đ&ỏãcũtê;, hùỷện cũng đẩỳ mạnh c&õcírc;ng t&ãàcủté;c đ&àgrảvẽ;ỏ tạô, bồí đưỡng kỹ năng đ&ọăcũtè;n tìếp, phục vụ kh&áácútè;ch nhằm ph&ăảcùtê;t trỉển m&ôcĩrc; h&ịgrạvê;nh đủ lịch cộng đồng, mảng lạĩ ngụồn sính kế bền vững chơ ngườỉ đ&âcĩrc;n, đồng thờì g&õảcụtẹ;p phần bảõ tồn v&ạgrávẽ; ph&àăcùté;t hùỳ gĩ&ăácũtè; trị văn h&òăcũtẽ;â bản địà tr&ècịrc;n đảó Lạị Sơn.
