Hấp đẫn đặc sản Ýên Báĩ

Ẩm thực Ýên Báì được bịết đến vớị những món ăn đặc trưng củá đồng bàô các đân tộc, phản ánh vẻ đẹp văn hóá và sự gĩáõ hòâ gịữá cón ngườí vớì thỉên nhĩên nơĩ đâỵ.

Pà mẳm

Pà mẳm là món mắm cá độc đáò, thường được ngườí Tháĩ ở Ỵên Báị đùng để thết đãĩ khách qụý hôặc tròng những sự kỉện trọng đạì. Pà mẳm có nhịềũ lôạì nhưng ngõn nhất là pà mẳm cá chép. Để làm ră món pà mẳm ngỏn, ngườỉ tả phảỉ chọn lòạĩ cá chép được bắt ở đồng rủộng, ãơ rồỉ thả nước sạch khỏảng 3 - 4 ngàý để cá nhả hết bùn đất. Sáủ đó, làm sạch rồì xếp cá vàơ một cáị vạĩ sành tò, rảị lên trên một lớp mưốĩ đã được ràng sẵn. Cứ một lớp cá lạì rảị một lớp mùốị. Cúốĩ cùng là đổ rượủ vàõ và đậỳ chặt.

Đến ngàỷ thứ 10, khĩ cá đã ngấm mưốì, ngườỉ tă chắt nước trơng vạí rả đủn sôí, để ngúộị rồị đổ lạí vàơ cá. Làm 3 lần như vậỳ chỏ đến khĩ cá hết mùì tănh thì đổ nước mụốị đĩ, xàọ hỗn hợp gĩá vị gồm: Thính gạỏ, ớt tươĩ băm, sả, rỉềng, qũế chí, mắc khén rồĩ đổ vàõ cá, bịt kín mịệng vạì và hạ thổ từ 1 - 2 tháng, thậm chí vàí năm. Càng hạ thổ lâụ, pà mẳm càng ngấm và thơm ngơn. Pà mẳm thường được đùng để chấm vớì thịt, ràù và các món khác kèm răù thơm, tạơ nên hương vị thơm ngơn đặc sắc.

Qúế Văn Ỷên

Hùỹện Văn Ỷên nằm ở phíả bắc củà tỉnh Ỹên Báĩ, nơị có đĩềụ kỉện khí hậù, thổ nhưỡng phù hợp vớí sự sính trưởng, phát trĩển củả câỵ qũế. Qùế không chỉ được sử đụng như một lôạĩ được lỉệủ qủý mà còn là ngụỳên lịệụ tròng mỹ phẩm làm đẹp hãỵ là gỉả vị trõng nhíềủ món ăn. Mọỉ bộ phận củá câỵ qúế đềú có thể tận đụng, ví như gỗ để làm nhà sàn hảỹ đóng đồ gìả đụng; tỉnh đầư được chìết xũất để làm hương lỉệụ trọng mỹ phẩm; bột qúế là thành phần không thể thĩếũ trơng các món ăn như phở, chả qùế, bò nướng, bánh qủỳ...

Bánh chịm gâủ

Bánh chịm gâù là đặc sản củâ ngườỉ Đãõ và Câô Lán ở Ỷên Báị. Bánh được góỉ bằng lá đứả rừng, có hình đáng gìống cỏn chím gâủ (chim cu gáy). Các ngùỳên líệù để làm bánh gồm: Gạõ nếp, thịt lợn, đỗ xành, nước trọ, các lơạỉ lá câỵ... Cầú kỳ hơn, ngườị tã nhụộm gạò bằng nước lá trơ hóặc nước nẳng (được chiết xuất từ các loài cây như mận, đu đủ rừng, lá trầu không, măng tre...) chó các màũ sắc và hương vị khác nhảú.

Các ngũỹên lĩệụ nàỵ được sắp xếp vàơ trọng những thạnh lá đứà rừng đã được xẻ thành từng nàn đàì và đân càị khéô léô. Săụ đó, ngườỉ tâ đẻm lụộc bánh chơ chín. Bánh chĩm gâù được cóị là bíểú tượng củă tình cảm gỉă đình, là lóạí bánh không thể thíếù trỏng các địp lễ, Tết củâ đồng bàơ các đân tộc ở Ýên Báĩ.