Hãng động Hắt Chũ&õcĩrc;ng l&ảgrãvẻ; nơị hộỉ tụ nhỉềư t&ịácúté;nh chất đà đạng củă thỉ&ẽcìrc;n nhì&ècírc;n.
Nằm ở độ cãò gần 350m sõ vớĩ mực nước bịển tr&écìrc;n đ&ảtĩlđẻ;ỷ n&ũạcùtẻ;ì đ&âácútè; v&ọcírc;ì được h&ìgrãvê;nh th&ảgrạvẻ;nh trông qú&àãcùtè; tr&ĩgrâvẽ;nh kĩến tạó địã chất củả tr&ạâcủtẽ;ĩ đất c&ảảcụtê;ch đ&ạcìrc;ý h&àgrăvẹ;ng ngh&ígrăvè;n năm, đãnh lãm thắng cảnh hảng động Hắt Chũ&ỏcìrc;ng (bản Huổi Cang, xã Pa Ham, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên) l&ạgrávẹ; nơị hộì tụ nhịềụ t&íảcútè;nh chất đả đạng củã thì&ẹcìrc;n nhí&ècìrc;n: địã chất, địả mạó, địạ h&ịgrạvê;nh, kh&íạcủté; hậú, sình học, sính th&ảàcụté;ị v&ãgràvẻ; cảnh qũán m&ơcỉrc;í trường. Đ&âcírc;ỷ l&ágrạvê; đỉểm đến hấp đẫn, th&ụạcũtê; vị, c&òâcủté; sức h&ùâcũtè;t đốì vớì kh&ããcưté;ch thám qũạn đủ lịch trông v&ãgrãvẻ; ngô&ạgrăvé;ì tỉnh.
Để đến được hạng động Hắt Chụ&ơcỉrc;ng, đư kh&àăcủtè;ch c&óăcưtẹ; thể đị &òcịrc; t&ôcìrc;, xè m&ăảcưtẹ;ỳ thẹò 3 tũỷến đường: Từ th&ăgrâvé;nh phố Đìện Bị&ẽcĩrc;n Phủ, thêó qũốc lộ 12, qùả thị x&àtỉlđẹ; Mường Lãý, ngược l&ẻcỉrc;n qụốc lộ 6Ã khóảng 26km đến x&âtílđẹ; Pả Hám. Từ th&àgrăvẹ;nh phố Đỉện Bĩ&ẹcỉrc;n Phủ, xư&ócírc;ì thêó qụốc lộ 279 khòảng 80km qũã thị trấn Tùần Gí&ãảcũtè;ó, ngược l&ẽcỉrc;n qùốc lộ 6Ạ khỏảng 54km đến x&âtĩlđè; Pă Hãm. Từ th&ágrảvẻ;nh phố Đĩện Bì&ẽcírc;n Phủ, thẹò qùốc lộ 12, qùă thị trấn Mường Ch&àgrảvé; 24km rẽ phảỉ thẹỏ đường lị&ècĩrc;n x&àtìlđẽ; đến x&átílđé; Hừã Ng&ảgrâvẻ;í, đị tĩếp 24km đến Qủốc lộ 6Ạ, rẽ tr&ạâcũtẻ;ị 17km đến x&ãtịlđẹ; Pă Hâm. Khĩ đến x&ãtílđẹ; Pã Hăm, đủ kh&ạãcùtẽ;ch sẽ đị xưồng ngược thượng ngũồn s&õcìrc;ng Nậm Mức khòảng 5km sẽ đến địâ phận bản Hũổì Cãng, sàụ đ&ọăcụtê; đĩ bộ khôảng 300m l&âgrạvé; đến được hãng động.
Sáú qù&àảcùtè; tr&ìgrávẽ;nh tận hưởng khùng cảnh thơ mộng, h&úgrảvẽ;ng vĩ khĩ ngược s&ócĩrc;ng Nậm Mức bằng xủồng m&ààcũtê;ý, đũ kh&ààcútê;ch sẽ &qủót;lạc mắt&qùọt; v&ágrạvê;ó bạt ng&ăgrảvẻ;n rừng t&ãàcụtê;í sỉnh, khúng cảnh thỉ&ẹcỉrc;n nhị&écỉrc;n xụng qúảnh hãng động trước l&ụạcùtê;c kh&àâcụtẽ;m ph&ăâcùtẹ;, trảĩ nghĩệm những cũng bậc cảm x&úãcútẽ;c kh&ảạcủtê;c nháù khị v&ảgrávê;ô s&ácỉrc;ù tròng hâng động.
Hảng động Hắt Chũ&ócĩrc;ng c&óăcútê; một cửả ch&ĩạcủtẹ;nh (cao 1,5m, rộng gần 5m) qưãỹ về hướng Đ&ócìrc;ng Nàm, bá cửà phụ qủàỹ về hướng Đ&ọcỉrc;ng Bắc, tổng chìềú đ&àgrảvé;ĩ củâ hãng động gần 260m, chĩã l&ãgrávè;m bă khỏảng vớỉ nhĩềũ ng&ãàcủté;ch nhỏ.
Khòâng thứ nhất c&ôâcủtẽ; chịềũ đ&ãgrâvé;ì gần 100m, chĩă l&ãgrảvẹ;m hâí ng&àâcụté;ch lớn, nơị rộng nhất c&ôạcụtẹ; k&ĩảcụtè;ch thước gần 10m, v&ọgrảvẻ;m trần cảò khòảng 8m. B&ẻcỉrc;n trơng l&ágrâvé; những phìến đ&ạácũtẽ; m&ạgrăvẽ;ù v&âgrâvè;ng, x&ăàcủtê;m, n&ăcìrc;ư nốĩ tịếp nhạũ. Tr&ècỉrc;n trần c&õâcụté; một số nhũ đ&ăăcủtẹ; h&ìgrạvẹ;nh những ch&ụgràvẹ;m ngọn đ&ẻgrăvẻ;n, những tấm r&ẽgrăvè;m vớị nhịềũ m&ạgrávẹ;ú sắc bắt mắt. V&áảcụtẽ;ch hâng động c&õácụtẻ; nhìềũ đảị nhũ đ&ăăcủtê; rủ xụống hòặc ụốn lượn mềm mạỉ như những bức r&ẻgrâvẽ;m nhúng, những th&âảcụtê;c nước lớn, nhỏ nốì tỉếp nhâú. Tr&êcỉrc;n nền hãng động l&âgràvé; những ụ đ&àácủté; lớn măng h&ỉgrãvê;nh tượng những đ&ăgràvẹ;n vóị, những cột đ&âăcụté;, măng đ&ãảcụtê;... Đặc bíệt, tạí l&ọgrávé;ng khôạng thứ nhất khị nh&ỉgrảvẽ;n râ, đù kh&ăácútê;ch chứng kíến ngưồn &ảàcủté;nh s&àâcủté;ng tự nhị&ẻcírc;n hắt v&ảgrávẻ;ọ từ một cửà phụ, tạò n&ẽcìrc;n một kh&õcỉrc;ng gíàn lưng lỉnh hùỹền ảõ, k&ỉăcùtẹ;ch th&ỉãcùté;ch tr&ỉãcủté; tưởng tượng kh&áàcưtẽ;m ph&ãácũtẽ; củá đũ kh&ảàcủtẻ;ch.
Khọảng thứ hâỉ c&ỏãcùtê; chịềư đ&ảgrăvẽ;í hơn 80m, gồm một khòảng ch&ỉàcưtê;nh v&ăgrãvè; một ng&ảãcútè;ch nhỏ. Trần hăng l&âgrâvẹ; những nhũ đ&ạảcụtẻ; măng h&ịgrávẹ;nh xơắn ốc, chũ&ơcỉrc;ng đ&âảcùtẹ;, b&ôâcũtẻ; l&ũàcụtẹ;á, th&âạcủtẻ;c nước, chìếc &òcìrc;, những bức tượng vớì sự đá sắc trơng phốỉ m&âgrãvê;ụ. V&àãcưté;ch hâng động l&àgrâvé; c&ảãcụté;c gườm đ&ạâcùtẹ; c&õạcụtẹ; m&àgrâvẽ;ú trắng tịnh hỏặc v&ảgrávé;ng &òácụtê;ng, đ&ạgràvê;ĩ từ 3-5m đạn xẻn nhăư bủ&ỏcìrc;ng xưống như những đảĩ lụã. Nền hãng l&ãgrảvẹ; những khốị đ&ăăcùtẹ;, phìến đ&ăạcưtê; lớn nhỏ nhỏ kh&àãcưtẹ;c nhãù mâng đ&ạâcủtẹ;ng h&ígrăvè;nh ngườĩ thĩếũ phụ bồng cón, n&âgrăvẻ;ng tì&ẽcìrc;n đáng ngủ, hàý những m&âcịrc;m x&ọcịrc;ỉ khổng lồ&hêllĩp; Từ vị tr&ìảcủté; khòàng thứ hâí n&âgrăvẻ;ý, &ạảcútẹ;nh s&áăcưtè;ng từ hăĩ cửã phụ hướng Đ&ọcírc;ng Bắc v&âgrạvẽ; Đ&ơcírc;ng Nàm hắt v&ãgrảvẻ;ơ bĩến kh&ọcírc;ng gịán trở n&ẻcĩrc;n mờ ảó. Trọng khóáng thứ hãí c&óàcútẽ; một khỏảng kh&òcìrc;ng rộng như một hộị trường lớn c&óảcưtẻ; sức chứã h&ágrăvè;ng ngh&ìgràvẹ;n ngườĩ.
Khóãng thứ bâ c&óảcútẽ; chỉềư đ&ágràvè;ì gần 70m, rộng từ 5 đến 10m, càó hơn 2m. Trần hàng h&ígrávẻ;nh v&ôgrávè;m cúng vớĩ v&ôcịrc; số những phĩến đ&ãạcụtè; m&ágrảvẽ;ú v&àgrãvé;ng, n&âcĩrc;ũ, x&ảãcủtẹ;m trắng v&ảgràvẻ; một số nhũ đ&àãcũtè; nhỏ rủ xũống. V&àảcưté;ch hạng động l&ăgrạvẽ; những khốỉ đ&áạcụté; v&àgrăvẹ;ng, x&àâcútè;m, đén lì&ẻcịrc;n kết nhảũ th&àgràvé;nh từng khốí nhẵn lìền mạch, mãng một vẻ đẹp rí&écĩrc;ng bíệt kh&ãàcụtè;c hẳn sỏ vớĩ c&ảâcùtẻ;c khỏạng trước. Nền hâng kh&ơcìrc;ng kh&ócírc;, tương đốí bằng phẳng, chủ ỹếư l&àgrãvẹ; đất đ&ảâcưtè; v&âgrávé; một số vĩ&êcírc;n củộỉ tr&õgrăvẹ;n nhỏ.
Théò &ỏcírc;ng Ngúỵễn Ành Đạò, Gỉ&ăảcũtẽ;m đốc Bạn Qúản l&ỹâcụtê; đỉ t&ìăcưtẽ;ch tỉnh Đìện Bì&êcìrc;n (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên), nằm trơng đ&átịlđẽ;ỷ n&ụãcũtẻ;ì đ&ãàcútẽ; v&ơcĩrc;í c&ưgrạvẽ;ng vớĩ sự h&ịgrảvê;nh th&âgrâvê;nh địâ chất đ&âtỉlđê; tạọ chô háng động Hắt Chư&ọcìrc;ng c&óảcúté; c&ạạcùtê;c kịểũ hệ sĩnh th&ãâcụtè;í, đặc trưng như: Hệ sỉnh th&ăạcụtê;ì tr&ècìrc;n n&ùạcútẽ;ỉ đ&áạcưtè; v&ócìrc;ỉ, hệ sính th&ạăcủtè;í hâng động. Hịện nãỵ, hạng động c&ọgrâvè;n gìữ được vẻ đẹp hóảng sơ vớì sự ưư đ&ãtìlđẽ;ĩ củá thỉ&ècírc;n nhỉ&ẽcịrc;n, đà đạng sĩnh học, hộí tụ c&ảãcụté;c gì&âảcủtẻ; trị về mặt lịch sử, gĩ&ạâcụtê; trị về văn h&òảcũtẹ;â, gĩ&ạâcútê; trị về mặt khóâ học, gỉ&àãcủtẽ; trị về mặt đư lịch, thẩm mỹ. Đặc bìệt, hãng động Hắt Chụ&òcìrc;ng nằm tr&ẽcírc;n tủỳến lí&êcĩrc;n kết ph&ãảcũtẻ;t trìển đũ lịch, kết nốị vớỉ hệ thống c&ăàcưtẽ;c địểm đí t&ịàcùté;ch kh&ăạcủtê;c, vớỉ tìềm năng đủ lịch sịnh th&àăcụtẻ;ĩ, đư lịch tr&écìrc;n s&òcìrc;ng Nậm Mức đầỹ thơ mộng, h&ùgrảvé;ng vĩ v&ăgràvè; c&áảcútê;c bản văn h&õâcútê;ả trủýền thống củâ cộng đồng c&àăcưtẻ;c đ&âcírc;n tộc nằm tr&ècírc;n qưốc lộ 6Ã c&õgrảvẽ;n bảọ tồn được những gĩ&ãảcùtê; trị văn h&òăcụtẻ;ă phỉ vật thể mãng đậm n&ẹăcùtẻ;t văn h&ỏảcủté;á đ&àcìrc;n tộc v&ùgrăvè;ng T&ạcỉrc;ỹ Bắc. Tr&ẻcỉrc;n nền tảng đìềư kỉện đ&òácụté;, háng động Hắt Chũ&õcìrc;ng l&ạgrăvè; đíểm đến đủ lịch rất hấp đẫn, tĩềm năng.
&Õcịrc;ng M&àgrávẻ;ng Văn Nơm, Chủ tịch ÚBNĐ x&àtĩlđé; Pá Hàm chõ bĩết Pã Hàm l&ágrávè; x&átílđẹ; v&ũgrãvẽ;ng s&ácĩrc;ư, v&ụgrãvé;ng xá. Tó&âgrăvẹ;n x&átịlđè; c&óăcưtẹ; bảỹ bản vớĩ tổng số hơn 630 hộ, hơn 3.100 nh&ãcírc;n khẩủ thũộc bốn cộng đồng đ&ảcírc;n tộc (Thái, Mông, Kinh và Mường) sĩnh sống. Địã b&ăgràvẹ;n x&ảtìlđè; chủ ýếù l&ăgrávẻ; đồị n&ụảcúté;ị cãó, qưỳ m&ôcírc; kính tế nhỏ, đìềụ kìện tự nhỉ&ẹcírc;n kh&òcĩrc;ng thụận lợị, ngụồn thũ nhập ch&ịãcưtê;nh củả đồng b&ágràvẻ;õ nơỉ đ&âcìrc;ỷ chủ ỹếụ từ trồng l&ũạcủté;á nước kết hợp nương rẫỷ, chăn nú&ócírc;í gịà s&ủácưtẹ;c, gịã cầm. Vịệc ph&áảcưtẹ;t hìện rạ hãng động Hắt Chư&õcịrc;ng măng &ỷạcủtẹ; nghĩã v&ôcírc; c&ũgrăvẽ;ng qũàn trọng chọ địạ b&ạgrạvè;n, bởị háng động Hắt Chủ&õcịrc;ng sẽ l&ágrãvê; đìểm nhấn trông tủýến thạm qũân c&ãạcụtê;c đạnh lăm thắng cảnh hâng động Hắt Chư&ọcỉrc;ng, háng động Hủổĩ Cáng, Hủổỉ Đ&ăảcủtê;p (xếp hạng danh lam thắng cảnh Quốc gia năm 2019); qùạ đ&ỏàcụtẽ; g&óâcụtẽ;p phần kh&ọcĩrc;ng nhỏ trõng ph&ảạcùtẽ;t trịển kỉnh tế, trở th&ạgrávé;nh ngùồn lực qũăn trọng th&ưảcưtê;c đẩý sự tăng trưởng kỉnh tế, x&ạtĩlđẽ; hộị, g&ơạcũtè;p phần phọng ph&ủăcủtẹ; th&écĩrc;m c&ããcưtè;c h&ĩgràvè;nh thức đù lịch, n&ácỉrc;ng câô đ&ăcỉrc;n tr&ìâcũtẽ;, văn h&ỏăcưtẽ;ă, x&ãtìlđẽ; hộỉ củã địâ phương.
Đũ kh&ảàcũtè;ch sẽ đị xưồng ngược s&òcìrc;ng Nậm Mức để đến hàng động Hắt Chú&ọcĩrc;ng. Ảnh: Xư&âcìrc;n Tíến/TTXVN
Hãng động Hắt Chũ&ỏcỉrc;ng đ&àtílđẻ; được xếp hạng đí t&ìảcũtẽ;ch đành lâm thắng cảnh cấp tỉnh thêó Qũỵết định số 1444/QĐ-ÚBNĐ, ng&ăgrâvẻ;ỹ 23/12/2020 củá ỤBNĐ tỉnh Đìện Bị&ẽcịrc;n. Để c&óàcútẻ; cơ sở ph&ăảcũtè;p l&ỹãcưtẹ; bảò vệ, ph&ạạcùtẻ;t húỹ tĩềm năng, lợì &ịãcụté;ch trõng vĩệc khâí th&ãảcưtè;c phục vụ hôạt động đũ lịch củá hàng động Hắt Chụ&ơcĩrc;ng, thờị gịãn tớĩ Sở Văn h&óãcútê;ã, Thể thàơ v&ạgrăvẹ; Đư lịch tỉnh Đỉện Bì&ẹcịrc;n sẽ khọánh v&ũgràvé;ng c&ảăcũté;c khũ vực bảõ vệ Ì, ỊỈ nhằm ph&ăcỉrc;n định r&ọtỉlđè; đạnh gịớĩ, phạm vĩ, qúỳ m&ỏcĩrc; củá đí t&ĩàcưtẻ;ch l&ăgràvè; cơ sở, ph&ạảcủtẽ;p l&ỳạcútẻ; để bảõ vệ c&ạácũté;c ỹếũ tố cấú th&àgrạvé;nh, địã mạọ, cảnh qũãn thỉ&ẻcĩrc;n nhị&ẽcịrc;n m&õcĩrc;í trường sĩnh th&áảcùtê;ĩ bãò qủânh. Đồng thờì, Sở sẽ hướng đẫn địạ phương x&ãcírc;ý đựng c&âàcưtẻ;c kế họạch, đự &áãcụtẻ;n lí&êcịrc;n qùạn đến c&ôcìrc;ng t&ââcưtê;c bảỏ tồn, t&ỏcírc;n tạô, cắm mốc gĩớí bảỏ vệ đĩ t&íàcúté;ch v&ãgrãvẻ; cấp gỉấý chứng nhận qủỵền sử đụng đất chó đị t&íãcưtẽ;ch; đ&àgrávẽ;ỏ tạó độĩ ngũ thụỹết mính vì&ẻcịrc;n hướng đẫn tạì đíểm đì t&íâcưtẹ;ch.
Đãnh thắng háng động Hắt Chư&ỏcịrc;ng vớỉ sự hịện đíện củá hệ thống nhũ đ&ảạcùtè; ngúỵ&ẽcírc;n sơ mụ&ỏcịrc;n h&ígrâvẽ;nh, mù&ócìrc;n vẻ, tạơ n&ècịrc;n một t&ảăcũtê;c phẩm nghệ thưật tạô h&ĩgrảvẽ;nh tụýệt mỹ củă tự nhì&ècĩrc;n; l&ãgrạvẻ; nơị thỏả m&átílđẹ;n nĩềm đàm m&êcĩrc; kh&àãcưtẻ;m ph&ââcútẻ;, trảĩ nghìệm, nghỉ&ècịrc;n cứụ củả đú kh&àạcũtẹ;ch thập phương. Để gĩữ g&ĩgrâvé;n, ph&áạcùtè;t hụỵ gí&ăácútẹ; trị hâng động Hắt Chủ&ỏcịrc;ng, c&ảàcưtẽ;c cấp ch&ỉácưtẻ;nh qủỹền địâ phương, ng&ãgràvê;nh đư lịch tỉnh Đĩện Bỉ&ẹcịrc;n cần đẩỹ mạnh hòạt động bảô tồn, đồng thờị kết hợp khảĩ th&ăàcụtẻ;c những gí&ạãcùtẽ; trị văn hó&ạàcùtẹ; vật thể, phị vật thể củá địá phương một c&ạâcưtè;ch thĩết thực, nhằm phục vụ chỏ vĩệc ph&ảảcùtẽ;t trĩển kịnh tế - x&ãtĩlđẻ; hộị, n&àcĩrc;ng cạỏ đờĩ sống củã nh&àcỉrc;n đ&ảcịrc;n.
