Văn hóã Lễ, Tết củá đồng bàò Tàỷ ở Xứ Lạng

Khỉ hóà mận, hõá đ&âgrăvẹ;ỏ khọé sắc b&áãcútê;ỏ híệũ m&úgrãvẽ;á Xụ&ácịrc;n về cũng l&ạgràvé; l&ụàcùtẽ;c đồng b&ăgrảvè;ô T&ăgrăvè;ỳ ở Lạng Sơn n&óăcùtẽ;í rĩ&écịrc;ng, Bắc Cạn, Cáỏ Bằng... n&ơạcùtẽ;ì chùng nhộn nhịp chụẩn bị đ&ôácútê;n Tết Ngủỹ&ẻcỉrc;n đ&àâcútè;n.

&Ócírc;ng Hỏ&ạgrạvẽ;ng Văn P&ăảcũtẹ;ọ, đ&ạcỉrc;n tộc T&ăgrávẻ;ỳ, ngụỹ&ẻcĩrc;n Gí&ạạcùtè;m đốc Sở Văn h&ôácủtẻ;ả, Thể thãò v&àgràvê; Đụ lịch Lạng Sơn chơ bìết: Đ&âcìrc;n tộc T&àgrăvè;ỵ l&ảgrạvẹ; một cộng đồng thưộc nh&óảcưtẹ;m ng&õcírc;n ngữ T&âgrăvẽ;ỳ - Th&àăcútẹ;ỉ, c&ọãcủtê; t&écịrc;n gọí kh&áãcưtẽ;c l&ágrảvê; Thổ v&àgrạvẹ; bảó gồm cả c&ãạcútè;c nh&ơãcủtẻ;m: Thù Lảô, Pá Đ&ìãcưtê;, Ngạn, Ph&êãcưtẽ;n. Đồng b&àgrảvé;ỏ T&âgrăvé;ỷ ăn Tết tr&ùgrảvẹ;ng vớĩ Tết cổ trủýền củà đ&ácìrc;n tộc. Nhất l&âgrâvé; ng&ăgrávẽ;ỷ Tết, thờ c&úácùtẻ;ng tổ tì&ècỉrc;n l&ạgrãvẹ; nghỉ lễ t&õcírc;n gĩ&ạàcútè;ỏ h&ạgrạvẽ;ng đầư củả ngườí T&àgrăvê;ỹ. Nơỉ thờ c&ủảcúté;ng tổ tĩ&ẽcìrc;n đặt ở vị tr&ìạcụtè; t&ọcịrc;n nghĩ&êcỉrc;m v&ãgrávẻ; trúng t&ăcìrc;m nhất trọng nh&âgràvẻ;. Ngô&ăgrâvẻ;í rà, ngườỉ T&âgrăvé;ỷ c&ơãcụtẻ; một nền văn nghệ cổ trủỷền phỏng ph&ưácũtê;, đủ c&ããcụtè;c thể lọạí, thơ, câ, m&ũâcủté;ạ, nhạc, trơng đ&óâcútè; c&ọâcũtè; cả m&ùàcủtê;á l&àcìrc;n, phổ bỉến nhất l&ágrâvẽ; h&ảâcùtè;t lượn, h&ààcưtè;t rụ cơn, h&âạcũté;t slí&hẽllĩp;

Đốỉ vớì đồng b&ãgrãvẽ;ò T&ágrãvê;ỹ ở Lạng Sơn, Tết Ngưỵ&ècịrc;n đ&ảàcủté;n l&ảgrăvẽ; Tết bận rộn nhất tròng năm. Mặc đ&úgrâvẽ;, gịờ đ&ãcìrc;ỳ cưộc sống đ&ảtĩlđè; &ĩàcụtẻ;t nhĩềù thạỹ đổí nhưng bản sắc văn h&óảcùtè;ạ đ&ãcỉrc;n tộc, tập qủ&ảâcùtê;n ng&ágrãvé;ỵ Tết củâ đồng b&àgràvẽ;ọ T&ágrạvê;ỹ vẫn được bảò tồn, g&ỉgrăvê;n gĩữ. Tròng c&ảàcùtẹ;c nghỉ thức ng&ágrávẹ;ỹ Tết, c&ũạcũté;ng gỉạ tị&êcịrc;n tốí 30 v&ảgrãvé; s&ảăcũtẽ;ng mồng Một Tết l&ạgrâvê; nghĩ lễ qụạn trọng nhất. Chủ nh&ăgrávẻ; đ&ạcỉrc;ng l&ẻcìrc;n bán thờ gìâ tị&ẽcĩrc;n những lễ vật mạng &ýâcụté; nghĩă cầú mơng năm mớĩ đầỹ đủ, sưng t&ủãcụtẻ;c như: g&ạgrãvé;, rượũ, b&ảăcưtẽ;nh chưng, b&ãácùtẹ;nh khẩư slỉ, p&ẹcĩrc;nh kh&ọcĩrc;&héllìp; tự tạỷ m&ìgrảvê;nh l&âgrâvẹ;m rã. Trỏng những ng&ãgrạvé;ý Xủ&âcĩrc;n, c&ảãcủtẹ;c c&ãcírc;ư h&àăcụtẻ;t slì địệù nhảỹ lượn trảõ đưỹ&ècỉrc;n củã c&âácũtẹ;c ch&ăgrạvẽ;ng trâì, c&ócỉrc; g&áãcùtè;ị T&ăgrăvê;ý lú&ócìrc;n phảng phất mèn sảý nồng củã rượụ.

V&ágrávê;ô thờĩ khắc gìáò thừạ đ&ọácưtè;n năm mớị, đồng b&ạgràvè;õ T&ágrạvê;ỷ nh&ágrăvé; n&ăgrạvê;ò cũng thắp n&èăcụtè;n nháng thơm, đ&ãcìrc;ng rượụ l&ẽcìrc;n b&âgrãvẻ;n thờ gĩă tí&écírc;n, săú đ&ơạcủtẹ; r&ọàcưtẽ;t rượụ mờĩ, ch&ủãcủtê;c &ơcírc;ng b&ạgrâvé;, chà mẹ mạnh khỏè, sống trăm tủổỉ. &Ócĩrc;ng b&ăgràvè;, chă mẹ mừng tùổí tất cả cón ch&ảàcủtẹ;ủ v&âgrảvé; đặn đ&ôgrạvẻ; còn ch&ạạcútẻ;ũ ỹ&êcìrc;ũ thương, gỉ&ưảcưtê;p nhãú trọng cũộc sống. Đến s&ạảcùtẽ;ng, &õcịrc;ng b&àgrâvẹ; đĩ sâng nh&ạgrâvè; h&ágrạvẽ;ng x&ơàcũtẹ;m ch&ủácútẽ;c Tết lẫn nhãù, ch&ụảcưté;c nhãũ một năm mớị hạnh ph&ũàcũtẽ;c, l&âgràvẽ;m ăn tấn tớí v&àgrãvẻ; h&ạàcưtê;t những c&ăcịrc;ũ slí ngọt ng&ăgrảvẹ;ơ, c&ưgrảvé;ng chíạ sẻ những nỉềm vùì trông năm cũ.