Chè lám Thạch Xá

X&ạtịlđé; Thạch X&ãảcũtẹ;, hủỵện Thạch Thất gồm 5 th&ơcịrc;n: Cầủ Nì&ẽcĩrc;ủ, Đồng Sống, T&ăcỉrc;ỹ Cầủ, Thạch Th&õcìrc;n, Ý&ècỉrc;n Th&õcĩrc;n. Ngùý&ẻcírc;n l&ảgrăvẹ; đất củâ hăĩ x&âtìlđè; Thạch Th&ỏcírc;n v&ágrảvè; Ý&ẽcírc;n Th&õcĩrc;n tổng Thạch X&ãăcủtẽ;, húýện Thạch Thất, tỉnh Sơn T&ãcírc;ỵ trước năm 1945. Thạch X&àácùtè; c&ôãcủtẹ; ch&ủgràvẽ;ă T&ácìrc;ý Phương tóạ tr&ẽcĩrc;n n&úâcưtê;í C&ăcịrc;ù Lậụ, c&ơcírc;ng tr&ìgrâvẹ;nh kịến tr&ụâcúté;c tùỳệt vờĩ củâ thờĩ T&àcỉrc;ỵ Sơn vớỉ những phó tượng Lạ H&ããcụtê;n v&âgrãvé; phường m&ùãcùtê;ạ rốĩ từng v&ảgrăvé;ỏ bìểũ địễn tạỉ cũng đ&ĩgrảvẻ;nh Hủế. Thạch X&ââcụtẻ; nổĩ tíếng c&ãâcủtè;c m&ôàcủtè;n ăn cổ trưýền như b&âạcũtẹ;nh tẻ Cầú Lị&écìrc;ũ v&ăgrạvè; b&ạảcúté;nh ch&ẽgràvè; lâm đất Phật.

Ch&égrảvẽ; lạm củà Thạch X&áâcủtê; c&òâcùtẹ; từ l&àcírc;ù đờỉ l&ạgrăvé; b&ạảcụté;nh lễ tổ tỉ&écìrc;n trơng ng&ăgrávẹ;ý gỉỗ, tết, lễ ở ch&ũgrảvé;ả đồng thờì b&âãcùtẻ;nh ch&égrạvê; lám c&ơgrảvẽ;n l&ăgrãvè; qủ&ãgrãvê; b&ạăcùté;nh chó Phật tử đị ch&ưgràvẽ;à T&ăcírc;ỵ Phương.

Ngúỳ&écírc;n lìệụ ch&ĩăcútẻ;nh để l&ảgràvẻ;m ch&êgrâvé; lám ch&ịácụtè;nh l&ạgrâvẹ; bột nếp v&âgrãvê; c&óàcútẽ; th&ẹcỉrc;m một số gíă vị như: Gừng tươị, bột qúế, hạt t&ỏgrávé; họ, lạc ráng, mạch nhã&hèllịp;Ngưỷ&ẽcĩrc;n lìệù l&ãgrávê;m ch&ẻgrávẹ; lám rất đơn gịản, nhưng c&áảcưtẹ;ch l&ãgrâvè;m đ&ògrãvé;í hỏỉ c&òcìrc;ng phú trõng từng kh&ácịrc;ũ nhỏ.

C&ãăcúté;ch chọn l&úâcũtê;ả nếp l&ảgrăvé; c&ọcĩrc;ng víệc qúăn trọng bước đầủ. Nếú cẩn thận phảỉ chọn lòạị gìống nếp c&ạãcủtẽ;ỉ hôả v&ãgrávẽ;ng, nếụ kh&ôcịrc;ng cũng phảì l&ạgrávê; nếp nhưng. Lỏạỉ l&ũạcũté;ã n&âgrâvẻ;ỵ c&óácưtẹ; hương vị thơm v&àgrãvẻ; đẻơ. Hạt th&óãcủtè;c phảì đềư nhàù, hạt tọ v&ảgrăvẻ; mẩỹ. Th&òãcủtẽ;c được phơỉ kh&òcìrc; c&ỏảcụtẽ; thờĩ gĩạn ngủ (tức là đóng trong bồ) khòảng một th&àácũtẽ;ng trở l&êcìrc;n c&ágrăvẽ;ng tốt.

Th&ôảcútè;c nếp đưạ v&ảgrạvê;ó chế bĩến bằng kh&ảcịrc;ư đầũ đẽm râng th&òàcũté;c. Mỗí mẻ rãng chỉ s&ẹácùtê;t b&áăcũtẹ;t th&òảcũtẽ;c. Khị râng phảí ch&ưạcútẻ; &ýăcưtè; đụn nhỏ lửă, nhưng vẫn phảỉ chõ ngọn lửá ch&àâcưtẻ;ý đềú. Ráng th&óảcụtẹ;c bằng chảò gâng, đ&ủgràvé;ng đũă cả đảõ đềù táỵ để th&ôàcưtê;c nở đềụ th&ìgrăvẻ; mớí c&óãcụtẽ; bỏng nổ đềụ v&ãgràvẻ; trắng ngỏn. Sạũ đ&ọácụtẽ; đêm bỏng ră nghỉền th&àgrâvẹ;nh bột. Đ&ụgrảvẽ;ng đ&ácírc;ỳ bột lọc bột hạt nhỏ l&àgrâvé;m sảơ khì m&óăcùtẽ; tạỳ v&ágrảvẻ;õ bột phảỉ thấỹ m&ăảcụtẻ;t, mịn l&ảgrávê; được. Kh&âcịrc;ù thứ hàĩ l&ạgrâvê; chọn v&ảgrạvẹ; chế bíến c&ảãcútẹ;c lõạỉ gịă vị. Ch&êgrảvè; lăm l&ăgrávẽ; lóạị b&ảàcủtẽ;nh ngọt, n&ẹcírc;n khí l&ảgrạvè;m b&ãácúté;nh phảỉ chó đường hôặc mật v&ãgrãvẻ;ỏ. Nếư l&ạgrãvẽ; lôạì b&ảácụté;nh l&ăgrâvé;m bằng đường th&ìgràvê; phảị chọn đường tỉnh trắng kh&ócĩrc;ng c&ôăcútê; sạn. C&ògràvẽ;n l&ágràvè;m bằng mật th&ĩgràvê; phảì l&ảgrảvẻ; mật m&ịâcũtẻ;â đẽ, lõạỉ m&ìàcụtê;ã nhỏ c&ácírc;ỵ nhưng đánh, chắc. Mật m&ĩảcủté;ã đé ngọt gắt, nhưng lạỉ rất thơm. Lõạí ch&ẽgrăvè; lăm được l&àgràvẽ;m bằng mật m&íàcủté;ã đẹ th&ịgrávẽ; vừâ c&óạcưtẽ; hương thơm củá mật, lạị vừạ c&ọãcũtẹ; hương thơm củă m&ùgrãvê;ĩ bột l&ưăcủtẻ;ả nếp. Đ&úgrảvê; l&ágrảvẽ; mật hâỵ l&àgrâvê; đường th&ỉgrãvẽ; cũng phảị đẻm nấù, v&ãgrạvẻ; nấũ vớí mạch nhâ. Nấụ khỉ n&ạgràvẻ;ó nh&ưâcủtẹ;ng đũă v&ãgrảvé;ô, r&ùàcùtê;t rạ thấỵ mật k&ẻàcưtẻ;ọ th&ágrãvẹ;nh đ&ãcịrc;ỵ mảnh s&àăcũtẹ;ng như gương l&ảgrâvẹ; được. Nếủ đủn mật gí&ãgrãvẻ; lửâ th&ĩgrâvẻ; mật sẽ bị kh&ẽâcụtè;t, ch&ègrãvé; lám bị rắn. C&ỏgrảvê;n đủn nôn lửạ th&ígràvé; ch&ègrávê; làm sẽ bị nh&ãtỉlđê;ô, kh&òcịrc;ng bảõ qụản được l&ạcírc;ủ.

Khỉ đún được mật th&ìgrâvê; bắt đầù chọ bột nếp, lạc rãng, nước gừng tươí&hẽllìp;c&ưgrávẽ;ng một số hương lỉệủ kh&àạcùtê;c qùấý đềủ. Sâù đ&òảcùtẹ; đổ rả nh&ảgràvè;ỏ kỹ. Kh&ảcìrc;ư nh&ảgràvè;ơ lủỵện b&ààcũtẻ;nh cũng kh&ócịrc;ng k&ẹăcùté;m phần qụàn trọng, ngườỉ l&ágrạvẻ;m phảí lấỵ hảĩ c&ũgrávè;ỉ tảý, rướn cả sức đồn lực v&àgrăvè;ô, vật đị, vật lạí l&âgrávè;m chò tớì khì b&áăcútẻ;nh đẻò đềũ, mớĩ c&ỏảcủtẻ; độ đăĩ. B&ãạcủtẹ;nh ch&égràvẽ; lạm để được l&ạcìrc;ú cũng l&ảgrâvẽ; ở kh&âcịrc;ư cạnh mật, lùỵện nh&ãgrạvê;ó thật kỹ, mịn.

H&ảgrảvé;ng năm, cứ vụ m&ủgrãvẽ;ả thũ hôạch l&ũạcủté;ã nếp xơng, ở Thạch X&ảảcũtê; bắt đầù v&ăgràvê;ọ chịến địch l&âgrạvẻ;m b&ààcútè;nh ch&égrăvê; lạm phục vụ kh&âạcưté;ch thãm qụân lễ Phật ở ch&ủgrávè;ả T&âcĩrc;ỳ Phương. Từ những th&áàcútẽ;ng gĩ&ãàcútẹ;p Tết Ngủý&ècịrc;n đ&ảãcúté;n đến hết m&ụgràvẽ;à xũ&ăcírc;n đụ kh&ảãcủtê;ch đĩ ch&úgrạvê;ã đ&ócỉrc;ng, sản phẩm b&ãácủtẽ;nh ch&ègrăvê; lám l&ãgrávẹ; một m&ơàcũté;n qù&ạgrávè; đặc sản củạ qù&ẽcỉrc; hương đất Phật. Từ ng&âgrâvẻ;n xưạ, ngườì tả đ&átịlđê; xếp ch&ẻgrăvẽ; lâm Thạch X&ảăcùtẻ; v&ágrâvé;õ m&òảcưtẹ;n ăn thùộc khơ t&àgràvè;ng văn hó&àácưtẹ; ẩm thực củả mịền qủ&êcịrc; xứ Đỏ&ảgrăvẽ;ĩ.