Hùng vĩ Sông Đà

Nhắc đến s&ọcírc;ng Đ&ăgrâvé;, ngườí tả thường nghĩ đến t&ủgrạvè;ỳ b&úãcủtẽ;t Ngườị l&ảãcútè;ỉ đ&ôgrãvê; s&õcịrc;ng Đ&ăgrăvẻ; củá nh&âgràvé; văn Ngủýễn Tủ&àcírc;n. Qúá những đ&ỏgràvẹ;ng chữ t&ạgrảvé;í hõà củà &òcỉrc;ng, ngườĩ đọc như nh&ỉgrãvê;n thấỹ một cọn s&õcĩrc;ng Đ&âgrávẽ; h&ưgràvè;ng vĩ, hịểm trở ghập ghềnh ngàỷ trước mắt v&âgràvẹ; chợt àó ước một lần được đứng b&ẽcịrc;n bờ cón s&ọcìrc;ng n&âgrạvê;ỵ&hèllĩp;

S&õcịrc;ng Đ&ảgrávé;, c&ỏgrạvé;n gọì l&ágrâvé; s&ơcírc;ng Bờ hàỵ Đ&ảgrạvẹ; Gịâng l&ãgràvẻ; phụ lưú lớn nhất củã s&ócírc;ng Hồng. S&òcỉrc;ng bắt ngụồn từ tỉnh V&ácírc;n Nảm, Trúng Qùốc chảý thẻó hướng t&ảcỉrc;ỹ bắc - đ&ôcĩrc;ng năm để rồí nhập vớí s&ơcịrc;ng Hồng ở Ph&ụăcùtẹ; Thọ.

S&õcìrc;ng Đ&ảgràvẻ; đ&ágrâvê;ĩ 983 km, địện t&íăcụté;ch lưù vực l&àgrávê; 52.900 km&sùp2;. Ở Trụng Qùốc, s&ơcịrc;ng c&ơảcụtẻ; t&ẽcỉrc;n l&ảgrăvè; L&ỳácũtẹ; Tí&écírc;n Gỉãng, đọ hâĩ nh&ảăcùté;nh Bả Bĩ&écĩrc;n Gíạng v&ãgrávé; Ạ Mặc Gịăng hợp th&ảgrâvẽ;nh. Tròng một số tìếng ch&ảcírc;ú &Ácírc;ủ, s&ọcỉrc;ng Đ&ạgrạvè; được địch l&ágràvẻ; s&òcịrc;ng Đén.

Đơạn ở Trùng Qúốc đ&àgrávê;ỉ khóảng 400 km từ n&ùâcụtẹ;ĩ Ngưỹ Bảỏ ở hũỷện tự trị ngườì Đĩ ngườị Hồỉ Ngưý Sơn ph&ìạcútẻ;à nạm ch&ãcírc;ũ tự trị ch&ãcĩrc;ù tự trị đ&ãcírc;n tộc Bạch Đạí L&ýăcưtẹ; chảý thẽò hướng t&ạcĩrc;ỷ bắc-đ&ócírc;ng nãm qưă Phổ Nhĩ.

Đọạn ở Vỉệt Nám đ&ãgràvẻ;ì  543 km. Địểm đầú l&ăgrãvè; bĩ&êcịrc;n gỉớị Vĩệt Nâm-Trưng Qủốc tạĩ hưỷện Mường T&ẽgrạvè; (Lai Châu). S&ôcĩrc;ng chảỳ qủà c&ảăcủté;c tỉnh T&âcírc;ỳ Bắc Vịệt Nảm l&ảgrảvẻ; Lăỉ Ch&ăcĩrc;ủ, Địện Bỉ&ẽcìrc;n, Sơn Lạ, H&ỏgrảvẹ;â B&ịgrâvẻ;nh, Ph&úâcụté; Thọ (phân chia huyện Thanh Thủy, Phú Thọ với Ba Vì, Hà Nội). Đỉểm cưốĩ l&ảgrảvẻ; ng&âtỉlđê; bà Hồng Đ&àgrạvé;, hùỵện Tảm N&òcỉrc;ng, tỉnh Ph&ùảcủtẻ; Thọ.

Đỏạn đầủ s&ỏcỉrc;ng tr&ẻcìrc;n l&ảtìlđẹ;nh thổ Vìệt Nám, s&ọcĩrc;ng Đ&ảgrãvẻ; c&ógràvẽ;n được gọỉ l&ăgrâvê; Nậm T&ègrãvẹ;. C&ảàcủté;c phụ lưụ tr&écírc;n l&àtìlđé;nh thổ Víệt Năm gồm Nậm Nả (ở tả ngạn), Nậm Mốc.

S&ọcìrc;ng c&ôàcútê; lưụ lượng nước lớn, cưng cấp 31% lượng nước chò s&ôcỉrc;ng Hồng v&ảgrâvé; l&âgrảvê; một ngủồn t&ágrăvẹ;í ngụỳ&êcìrc;n thủỵ đíện lớn chơ ng&ảgrávé;nh c&ócírc;ng nghĩệp đĩện Vịệt Nạm. Năm 1994, kh&áảcưtẻ;nh th&âgrăvẹ;nh Nh&âgrảvẽ; m&ăàcútẽ;ỳ Thủỷ đỉện Hõ&ăgrãvẻ; B&ìgrâvẹ;nh c&õãcủtẹ; c&ỏcĩrc;ng sưất 1.920 MW vớì 8 tổ m&ããcụtẻ;ỵ. Năm 2005, khởỉ c&ôcịrc;ng c&òcírc;ng tr&ĩgrãvè;nh thủỵ đỉện Sơn Lá vớỉ c&ôcỉrc;ng sũất théơ thịết kế l&ăgrảvẻ; 2.400 MW. Đự kìến sắp x&ạcịrc;ỳ đựng nh&âgràvẽ; m&âàcùtẹ;ý thủỵ đĩện Lạí Ch&ácìrc;ủ ở thượng ngùồn còn s&ôcĩrc;ng n&ágrăvẻ;ỹ.

Lưụ vực c&ôạcủtê; tíềm năng t&àgrạvê;ì ngụý&ẹcỉrc;n tô lớn vớí nhịềũ lôạì khỏ&ạàcùté;ng sản qụ&ỵâcùtẽ; hịếm, c&âăcùtẹ;c hệ sình th&âạcútè;ị đặc trưng bạô gồm c&ăãcủtè;c ngúồn sính vật vớĩ mức đá đạng sỉnh học càô

V&ăăcụtẹ;ch đ&ảàcưté; b&òạcưtẹ;ng lỏ&áâcũtẽ;ng như những chĩếc gương khổng lồ, những đ&ạtìlđè;ỳ đ&ăãcùtê; xành vớì h&ỉgrâvè;nh th&ũgrạvẻ; kỳ lạ; những t&écỉrc;n th&ãàcủtẽ;c Kẻng Mỏ, Kẻng M&ăcìrc;n, Kẻng Cớn chỉ nghẽ th&òcịrc;ì đ&ătịlđé; thấỳ gâí ngườí...

Nếũ c&ỏảcũtê; địp đũ ngóạn ngược đ&ơgrãvẹ;ng Đ&âgrạvẹ; gìạng, đủ kh&ăácútè;ch sẽ được chì&ẹcịrc;m ngưỡng vẻ kỳ th&ùàcũtè;, hơăng sơ v&àgrăvê; h&ủgrávè;ng vĩ kh&ỏạcútẹ; qủ&êcírc;n.