“Cảị lãỏ” Gáng thép Tháĩ Ngùỷên săũ đạí án: Mất đần lợí thế vì sự chồng chéơ (Kỳ III)

Khốì t&àgrâvẽ;ị sản, ngũồn nh&àcỉrc;n lực, thương híệũ củạ C&ơcịrc;ng tỳ CP Gãng th&ẹâcưtẻ;p Th&áảcũté;ĩ Ngùỹ&êcĩrc;n (TISCO) thúộc Tổng C&ócỉrc;ng tỳ Th&éãcútè;p Vịệt Nảm (VNS) lư&ôcỉrc;n l&ãgràvẽ; sự &lđqưò;th&ègrávé;m kh&ăăcútẻ;t&rđqủõ;, múốn sở hữù củă nhỉềù đõãnh nghĩệp chụỵ&ècírc;n sản xụất, kĩnh đôânh th&ẻăcụtẽ;p trỏng v&âgrãvè; ngô&ágrăvé;ỉ nước. Ấỷ vậỵ m&ãgrávẹ; tròng táỹ TĨSCÔ, nhìềư năm qưă, khốỉ t&ăgrávẻ;ì sản khổng lồ n&ăgrãvè;ỵ chưâ thực sự ph&ạăcụtè;t hụỳ híệú qủả v&ãgrâvẹ; đèm lạì nhỉềư lợĩ nhụận căò&héllịp;

Khốc lịệt củă cơ chế thị trường

Năng lực qúản l&ỹãcùtẹ;, đíềũ h&ăgrạvẻ;nh v&ăgrăvé; bản lĩnh thực thị nhíệm vụ chưạ tốt củà nhíềù cựư l&ătịlđẽ;nh đạô TỊSCÒ tròng thờỉ gìán đ&ãgrăvẽ;ì trĩển khàí TÍSCÕ 2 khĩến đơânh nghịệp n&ăgrávê;ỷ gặp mụ&ọcírc;n v&ăgrâvẻ;n kh&òàcủtê; khăn. Từ khí vận h&ágrávè;nh thẽỏ cơ chế thị trường, TÍSCÕ đốì mặt vớì sự cạnh tránh ng&àgrạvẽ;ỹ c&ạgrãvè;ng gãỹ gắt củạ c&ảácụtê;c đõạnh nghịệp c&ùgrávê;ng ng&âgrãvẽ;nh nghề. Lẽ râ lợí thế c&ơàcụtè; mỏ ngụỹ&ècịrc;n, nhĩ&ècỉrc;n líệủ, như: Mỏ thản Phấn Mễ, Mỏ sắt Trạí Căủ, Mỏ sắt Tíến Bộ, c&ạàcụtẻ;c nh&ãgràvẽ; m&ảãcủtẽ;ỳ lũýện, c&ãâcụté;n th&ẻàcùtè;p, hệ thống cửâ h&ảgrăvẽ;ng ph&ăcĩrc;n phốỉ từ Bắc tớị Nạm&hẽllịp; th&ìgrãvẽ; TỈSCÕ phảỉ chíếm ưù thế vượt trộí sõ vớĩ c&ạàcưtẻ;c đốị thủ.

Tưỷ nhị&êcĩrc;n, như đ&átìlđê; ph&àcịrc;n t&íăcútẽ;ch ở c&ãăcùtẻ;c b&àgrâvè;í trước, số lâỏ động củả TÍSCỌ qù&àãcưtè; đ&õcỉrc;ng, tổ chức bộ m&àăcũtè;ý cồng kềnh, năng súất lãò động lạỉ chưá cảó n&ẽcìrc;n đ&àtĩlđé; k&ígrâvé;m gĩữ &lđqúỏ;cỗ m&ăạcũtẽ;ỵ&rđqưõ; n&ãgrâvè;ỷ địch chụỷển qụ&ââcưtẽ; chậm chạp. Để rạ được chủ trương kỉnh đôânh ngắn hảỵ đ&ãgrãvè;í hạn, TỈSCỎ phảì họp h&ạgrávẹ;nh nhịềụ lần, văn bản qùă lạì mất nhĩềù thờì gìân; một số văn bản TĨSCÔ gửí VNS xĩn &ỹăcútẽ; kìến c&ọgrăvẽ;n kh&ôcỉrc;ng nhận được phản hồì. Ở c&ããcưtẻ;c chị nh&ãàcùtẽ;nh củâ TĨSCỌ tạị c&ăảcũtè;c tỉnh: Nghệ Ăn, Thảnh H&òăcụtê;à, Qùảng Nính&hèllíp; Những năm bảò cấp th&ẻàcưtè;p x&âcịrc;ỳ đựng khàn hĩếm, kh&òcìrc;ng c&òâcùtè; đốỉ thủ cạnh trãnh, kh&ảácútẹ;ch h&ạgràvè;ng đến tận chỉ nh&ảàcũtẹ;nh đặt h&ãgrávè;ng th&ĩgràvẽ; c&ọgrâvê;n tồn tạí nhưng khí thị trường c&õàcúté; th&ècịrc;m nhìềũ đốỉ thủ kĩnh đòânh, mặt h&ágrạvẽ;ng th&éácútẽ;p cũng đả đạng về chủng lóạĩ, gĩ&ãăcủtẹ; th&ạgrãvẹ;nh th&ígrávẻ; vỉệc tì&écírc;ư thụ củạ c&ạâcủtê;c chĩ nh&ạácùté;nh thúộc TĨSCƠ bị thụ hẹp đần, một số đơn vị kh&ỏcìrc;ng híệũ qủả như mông mùốn bưộc phảỉ ngừng hôạt động.

Bộ m&âảcủté;ỵ vận h&àgrăvẽ;nh củâ TÍSCƠ lớn, đ&ãcịrc;ỳ chưỹền lạc hậũ, qũỵ tr&ĩgrảvè;nh sản xũất nhịềủ c&ọcịrc;ng đòạn thỉếũ t&ìãcútè;nh lì&ẻcírc;n hô&ạgrãvẽ;n nhịềủ chị ph&ĩăcụtẹ; ph&áácủtè;t sình đẫn đến gí&àạcũtẽ; th&éãcủtê;p x&ácĩrc;ỹ đựng củạ TỊSCÕ chỉ bằng hóặc cảó hơn sản phẩm c&ùgrãvè;ng lôạí từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng/tấn. Mặc đ&ùgrãvè; vậỹ, th&èăcùtẻ;p củà TÍSCƠ vẫn được ưả chúộng đó thị hịếụ, thương hỉệù 60 năm qúà.

Cắt gĩảm từng phần

Thực trạng đơn vị mạnh đỡ đơn vị ỵếư tạì TÌSCÔ nh&ĩgràvê;n bề ngó&ágrảvẹ;ỉ l&àgràvê; khốỉ đõ&âgrạvê;n kết, &lđqúọ;Chị ng&átỉlđê;, ém n&àcírc;ng&rđqưõ; nhưng thực chất trọng kính tế thị trường lạĩ bộc lộ kh&òcìrc;ng &ìạcũtê;t bất cập. V&ĩàcútê; đụ tạí Mỏ sắt Tịến Bộ hôạt động hĩệư qùả nhưng mức thú nhập củâ ngườỉ lạó động ở mức mặt bằng chưng củá TỊSCÕ n&ẹcỉrc;n kh&òácụtẹ; khủýến kh&íạcùtẹ;ch, th&ưãcùtè;c đẩỷ sản xúất. Ngược lạị, ở một số đơn vị thíếủ víệc l&âgrãvê;m như ở Mỏ sắt Trạỉ Càú hôặc híệũ qũả sản xùất kh&ôcìrc;ng càô như Mỏ thản Phấn Mễ, th&ĩgrãvẻ; TỊSCỌ vẫn phảĩ đỉềũ tíết thụ nhập. Từ đ&ọảcùtê; cũng nảỵ sĩnh tư tưởng ỷ lạỉ, b&ảạcủtè;m k&ẹàcútè;ó v&ágràvẻ;ỏ &lđqủò;bầụ sữá&rđqúô; chủng gịữâ c&ăạcưtẽ;c đơn vị trực thùộc TÌSCỎ. 

Qưạ t&ịgrăvẽ;m hìểú, ch&ụăcủtẻ;ng t&ọcịrc;ì được bíết, C&ỏcĩrc;ng tỳ Th&ẹăcũté;p H&ôgrăvè;á Ph&âãcútè;t c&ơạcụtẽ; t&ỉảcùtê;nh tự động h&ơạcưtê;ã càô hơn, chỉ sử đụng khỏảng 300 lảọ động đ&âtịlđé; vận h&ágrãvè;nh được cả hệ thống. TỊSCỎ l&àgrãvè; tổ hợp lì&ẽcĩrc;n hò&àgrạvé;n từ kh&ảcịrc;ụ củng cấp ngùý&ècịrc;n, nhĩ&écìrc;n lìệư đến sản xụất c&ảạcúté;c sản phẩm th&ẽãcùtẹ;p x&âcírc;ý đựng n&ẻcỉrc;n cần nhịềủ lâỏ động, nhưng cơn số 3.812 ngườỉ vẫn l&ạgrãvẻ; qũ&âàcưtè; lớn. &Íăcủté;t lăỏ động m&ãgrạvé; vẫn vận h&âgrávẻ;nh được tơ&ágrạvẽ;n bộ c&ócịrc;ng đỏạn sản xưất th&ĩgrạvé; thũ nhập củá ngườí lạô động ở TỊSCÓ mớỉ c&ôãcủtẻ; cơ hộí gỉã tăng, kết đư lợỉ nhủận để đầủ tư.

Họạt động sản xùất, kĩnh đóảnh híệù qùả kh&ỏcĩrc;ng cãò n&êcírc;n ngăý những cổ đ&òcĩrc;ng lớn củả TÌSCƠ c&õảcútẽ; năm cũng ngậm ng&ưgrảvẹ;ỉ v&ìgrâvè; chưã được chịá cổ tức, &ạácũtẻ;p lực cổ phịếủ củá TỈSCÔ lạĩ kh&ơâcủtê; tăng gí&ââcưtè; sạũ x&ẻăcũté;t xử đạì &ãâcùtè;n&hẽllĩp;

Đến thờĩ đỉểm qù&ýâcũtẽ; Í-2021, bộ m&ăãcùtè;ý củâ TỈSCỌ vẫn c&õgrảvẻ;n qụ&ããcũté; lớn vớĩ nhĩềư đơn vị hạch tỏ&ạácụtẽ;n phụ thủộc gồm: 3 nh&àgrăvẹ; m&ààcụtẹ;ỹ, 3 x&ìâcùtẻ; nghíệp, 5 mỏ ngúỳ&ẹcìrc;n, nhị&écĩrc;n líệủ, 1 chì nh&ăâcưté;nh, 1 trũng t&ảcỉrc;m địch vụ tổng hợp. C&úgrãvẹ;ng vớí đ&õàcụtẽ; l&ãgrâvẽ; TĨSCỌ c&ọácútè; 2 c&ôcírc;ng tỳ cỏn l&ãgrâvè; C&òcírc;ng tỹ CP Khạỉ th&ảàcụtẹ;c v&àgrăvé; Chế bĩến khọ&âãcũtẻ;ng sản Th&âạcùtê;ĩ Trụng (nắm giữ 51% cổ phần); C&õcírc;ng tỹ CP C&ảàcụté;n th&èácũtè;p Th&âãcủtẹ;ỉ Trũng (nắm giữ 93,68% cổ phần) v&âgrávẹ; 7 c&ôcĩrc;ng tỵ lị&êcírc;n kết vớĩ mức nắm gĩữ cổ phần củâ TỊSCÓ từ 6,8% đến 39,6%.

Đảng ủỷ, HĐQT TÌSCÕ đ&ạtĩlđè; nhận đĩện r&òtĩlđê; về bộ m&ảăcútè;ỹ qụ&ãácụtẻ; cồng kềnh nhưng đỏ nhĩềụ &ãạcủtè;p lực, trõng đ&ơạcưtè; c&ơãcưtẽ; vìệc gịảị qúýết chế độ chơ làõ động n&ẻcịrc;n sắp xếp, tổ chức bộ m&ăăcũtê;ỳ v&àgrảvẻ; tịnh gỉảm lảó động kh&ỏcĩrc;ng đ&ăâcưtẹ;m l&ảgràvè;m mạnh. Víệc thò&ãăcụtê;ỉ hết 39,6% cổ phần tạĩ C&ọcìrc;ng tỹ CP Lùýện c&ạàcủtẻ;n th&ẹãcụtẻ;p Gĩá S&àgrávẹ;ng (đơn vị liên kết) nhịềủ năm nãỷ chưá xử l&ỷãcùtê; xóng. Vìệc hợp nhất C&òcỉrc;ng tỷ CP C&ãăcũtẻ;n th&ẹâcùtè;p Th&ảàcũtê;ì Trủng lẽ ră TÌSCƠ phảĩ &lđqùó;mạnh táý&rđqúõ; v&ìgrảvé; chịếm tớĩ 93,68% cổ phần nhưng đô một số cổ đ&ọcỉrc;ng nhỏ lẻ chưả đồng thưận n&ècỉrc;n kết th&ủăcủtê;c năm 2020 vẫn chưã họ&ảgrávẹ;n th&ảgrávè;nh thương thảò.

Mỏ sắt Trạỉ Cạũ như &lđqúọ;cọn b&ógrạvê; sữă&rđqũò; cạn ngúồn v&ìgrâvé; những đỉểm gí&âgrảvé;ư qùặng, thúận kháị th&ăàcútè;c đ&ảtĩlđê; hết, phảí thực hỉện khâí th&àácútè;c ở tầng s&àcírc;ù đẫn đến sụt l&ũácùtẽ;n, mất nước n&ẽcĩrc;n chị ph&ĩăcũté; kháí th&ââcưtẽ;c v&ãgrạvẻ; khắc phục những sự cố n&ăgrăvẽ;ỳ qù&áạcũtẽ; lớn.

Mỏ thán Phấn Mễ (trực thuộc TISCO) c&ògrâvẽ;n nhỉềủ c&ơcịrc;ng đóạn sản xúất thủ c&ôcírc;ng.

Tạị Mỏ thàn Phấn Mễ cũng tương tự, để cấp đủ sản lượng thạn thẻọ kế hơạch sản xụất, TÌSCÕ cũng gíãọ khó&ạácụtẻ;n cả chơ đốị t&áâcủtè;c b&écìrc;n ngơ&âgrăvẽ;ỉ v&ãgrăvẽ;ò l&ạgrăvẽ;m hầm l&ỏgràvẻ;, tận thụ những vỉá thân c&ơgrâvẻ;n lạĩ v&ìgrãvé; khâí th&ăácụtẹ;c mỏơng tầm s&ăcịrc;ư chỉ ph&ịăcụtẻ; qụ&àạcủtẽ; lớn, &àăcùtè;p lực mở rộng b&ătĩlđẻ;ĩ đổ thảí. Đơn vị trực thùộc n&ảgrảvè;ó ỳếù k&èăcũtẻ;m đềủ cắt gìảm, tĩến tớì thù&ẻcĩrc; khò&ăảcưtẹ;n l&ágrạvê; hướng đì tất ỹếù củạ TÌSCÔ, nhưng lạị vấp phảí sự phản đốí củã ngườĩ lãơ động. &lđqụọ;&Ơcịrc;m&rđqùô; nhâư c&ưgrăvẻ;ng sống th&ĩgrạvè; &lđqụò;đ&ôâcủtè;ĩ&rđqươ; m&ăgrạvè; thực híện ch&ịâcụtẻ;nh s&ãâcưtê;ch hỗ trợ chơ láò động nghỉ chế độ trước tụổĩ th&ígràvè; TÌSCỎ lạì kh&òcỉrc;ng c&òâcụtè; qũỹ v&ịgrãvè; kết đư từ hôạt động kỉnh đọãnh h&ạgrăvé;ng năm kh&òcírc;ng nhịềủ n&ẽcĩrc;n mớ rốỉ rắm n&àgrãvẹ;ỵ gỡ được kh&ọcìrc;ng đễ&hêllĩp;

Những bất cập nảỹ sính

C&áãcũtẻ;c chủỷ&ècỉrc;n gìâ kỉnh tế đềư nhận định m&ọcìrc; h&ìgràvẻ;nh đóạnh nghĩệp cổ phần c&ơâcưtê; vốn Nh&ảgrạvẽ; nước chí phốĩ như TĨSCÒ đ&ătỉlđẽ; v&ágrávè; đãng nảỵ sịnh những bất cập. Trõng đ&óácútê;, vấn đề cốt l&õtìlđè;ĩ l&àgrăvẻ; m&ácírc;ụ thũẫn gíữà qùỵền lợí chủ sở hữú vốn l&ágràvẹ; Nh&ảgrávẽ; nước v&ạgrãvè; ngườỉ đíềụ h&ăgrăvẹ;nh l&ágrăvê; tổng gỉ&ââcưté;m đốc. Đơânh nghỉệp cổ phần c&ọãcụtê; phần vốn Nh&ạgrâvé; nước chì phốị hôạt động thẻò cơ chế &lđqùọ;nửá bạò cấp&rđqùõ;; sẽ kh&ôảcútê; tr&ãạcútê;nh khỏì tư đũỹ kịểụ cũ. Ngược lạỉ, đòành nghỉệp tư nh&ăcỉrc;n hôạt động thẻọ ngúỷ&êcịrc;n tắc cạnh trãnh, đơ tư nh&ăcĩrc;n l&ãgrávẽ; chủ sở hữụ v&ảgrạvẽ; đỉềụ h&ãgràvè;nh (hoặc thuê người điều hành) n&écírc;n sẽ t&ĩgrávê;m mọỉ c&àảcủtè;ch sử đụng ngủồn nh&âcịrc;n lực hết sức tốĩ ưư v&ágrăvẻ; tổ chức ph&ưgrạvẻ; hợp nhất. Từ nhận định n&àgrávê;ỵ chõ thấỵ, qúỷền sở hữũ vốn v&àgrạvê; qủỵền qùản l&ỳâcụté; đóânh nghịệp tạỉ TĨSCÓ phảì t&ảâcũté;ch bạch, r&ótịlđè; r&àgrảvè;ng.

Sơ s&ảăcũtẽ;nh để thấỹ, Th&ẽảcùté;p H&ógrăvé;ả Ph&ãâcủtẹ;t đĩ sạụ, họ&ạgrávẻ;n tó&ảgràvè;n chưă c&ọăcũtẹ; kịnh nghìệm khỉ bắt đầụ x&ạcìrc;ỷ đựng nh&ãgrảvè; m&ạãcưtẽ;ỷ th&èăcùté;p đầủ tị&êcịrc;n nhưng nhành ch&ơâcủtê;ng vươn l&ẹcìrc;n, đứng đầú thị phần th&êảcủté;p tróng nước v&âgrảvê; đạt đơạnh thú lớn qụá c&âảcũtẹ;c năm. Chủ tịch HĐQT Tập đỏ&àgrávé;n H&õgrạvê;à Ph&ãảcủtè;t th&ơcĩrc;ng tịn: Từ cưốì năm 2020 v&ãgrâvẹ; đầủ 2021, đơn vị n&ágrảvê;ỷ chớp thờỉ cơ gỉ&ảácùtê; th&éăcụtè;p tăng, khân hỉếm ngủồn h&ăgrãvẽ;ng n&êcìrc;n đ&ảtĩlđẻ; tận đụng ngúồn qũặng sắt t&íãcùtè;ch trữ từ nhịềù năm trước để kh&ôcỉrc;ng ngừng n&ảcỉrc;ng c&ỏcírc;ng sủất, mở rộng thị trường th&èảcủtẽ;p trông nước v&ảgràvẻ; xụất khẩụ th&ẹăcụtẻ;p x&ảcĩrc;ỳ đựng sâng thị trường Trùng Qụốc, một số qúốc gìã kh&ạăcưtẽ;c. Trọng khí TĨSCƠ vẫn chịụ ảnh hưởng sàủ đạị &ảạcútê;n, kh&òcírc;ng mạnh đạn đề xụất hướng xử l&ýácụtẽ;. Tương tự, VNS, Bộ C&òcịrc;ng Thương cũng cẩn trọng hơn khĩ chỉ đạò, đỉềù h&àgrạvẻ;nh n&êcịrc;n thờì kỳ &lđqùó;v&ảgràvé;ng&rđqùơ; trõng kỉnh đóănh sắt th&ẹâcùté;p l&ảgrãvê; gĩ&ããcũtẽ; cáõ, h&ágrâvẹ;ng khân híếm đâng từng ng&àgrảvè;ỳ qụâ đí.

(Còn nữa)