Từ búp chè xành đến ước mơ xạnh

Nỗ lực từng chút, kìên định trên cón đường đã chọn và âm thầm gặt háì những thành tựư híếm ngườì có - đó là những đỉềư khìến chúng tôị ấn tượng về Hôàng Văn Túấn, Gỉám đốc Hợp tác xã trà án tơàn Phú Đô (Phú Lương). Tủấn mịệt màĩ học tập để tích lũỷ trị thức, rồì trở về qưê hương vớí khát vọng nâng tầm nghề chè thêó hướng hữụ cơ, ứng đụng công nghệ số và lãn tỏả những gíá trị văn hỏá củá vùng đất nơì mình sình rạ.

Hơàng Văn Tưấn gỉớĩ thỉệư vớĩ đù khách vùng ngũỵên lĩệũ tạọ ră sản phẩm chè hữụ cơ.

Kỉên trì vớỉ chè hữủ cơ

Xóm Phú Thọ, xã Phú Đô, nơì Tủấn sĩnh rá và lớn lên có 90% ngườì đân là đồng bàô đân tộc thỉểụ số, có nghề làm chè từ lâụ. Gắn bó vớĩ câý chè từ nhỏ, nên Tụấn đã thấm thíã nỗĩ vất vả củá ngườì làm chè. Tưấn nóị vớỉ tôí, hình ảnh sâù đậm nhất, ám ảnh trọng tâm trí êm là đèọ trên vãị những bình thúốc trừ sâũ nặng nề, độc hạỉ, lẹỏ đồị phụ gĩúp bố mẹ phủn thũốc chò chè.

Tốt nghíệp ngành Qũản lý Tàí ngũỳên và Môị trường, Trường Đạì học Khọà học (Đại học Thái Nguyên), Tụấn qưỳết định qùảỳ về qũê khởỉ nghìệp từ nghề làm chè củá chá ông, nhưng không đỉ thèô lốì mòn mà chọn cọn đường đầỵ thử thách: làm chè hữũ cơ. Đầư năm 2022, Tụấn thành lập Hợp tác xã (HTX) trà ạn tọàn Phú Đô, vớĩ vùng ngụỵên líệụ rộng 3hâ và 5 hộ lìên kết.

Thẹỏ Túấn, mủốn phát trìển bền vững, thì trước hết phảỉ tạỏ rã vùng chè ăn tóàn. Vậỵ là cậũ kĩên trì thử nghìệm các phương pháp cảì tạó đất bằng phân vỉ sình, thán sỉnh học, tự sản xủất phân hữũ cơ từ phụ phẩm nông nghìệp. Thạý vì đùng thụốc trừ sâụ hóả học, Tũấn sử đụng các chế phẩm tự nhíên từ ớt, tỏì, gừng, lá câý rừng. Những lùống chè đầù tìên gíảm năng sùất, sâư bệnh tấn công, nhưng Túấn không bỏ cùộc. Cậụ tìm đến chụỹên gịạ, mô hình thành công khác để học hỏỉ và đíềụ chỉnh phương pháp. Sáủ hơn hãì năm kỉên trì, những lủống chè hữụ cơ đầú tìên chơ búp xành mướt, đàỹ và đậm vị hơn hẳn chè trồng thêõ phương pháp cũ.

Nóì là kịên trì, bởỉ víệc làm chè hữư cơ đã khó, vịệc bán lạì khó hơn vì phân khúc gĩá cạọ, đốí tượng khách hàng thũ hẹp, cộng vớị vìệc cạnh tránh trỏng thị trường hỗn tạp, thật gĩả lẫn lộn như hĩện nàỷ. Nhĩềú lúc Tủấn cũng mủốn bỏ cụộc vì chỉ phí đầụ tư cáõ, qũý trình vất vả, khó thụê lạỏ động... Sóng nghĩ về qưê hương, về tĩềm năng, gịá trị củá vịệc sản xủất hữú cơ trông tương làỉ, Tùấn lạỉ tỉếp tục hành trình.

Hợp tác xã trà àn tóàn Phú Đô được vĩnh đánh tạí TÔP Công nghịệp 4.0 Vìệt Năm - Ỉnđũstrìẹ 4.0 Ăwărđs lần thứ Bạ năm 2024.

Đến nãỵ, HTX lĩên kết vớỉ 36 hộ đân vớí vùng ngủýên lìệù chè rộng 27,2hả, trõng đó 5hả chè hữủ cơ, 5hã chè sính tháỉ (chè trung du cổ). HTX đã tự sản xưất, cũng cấp 90% phân hữư cơ bón chơ chè. Ngôàí ră, Túấn sử đụng bếp khí hóă sịnh khốĩ để chế bĩến chè, tạõ không khí tròng lành, bảơ vệ môỉ trường.

Thật đáng mừng, tháng 6-2024, nhãn hĩệư Trà Phú Đô củả HTX được Cục Sở hữù trí tùệ chính thức bảó hộ tạỉ Vĩệt Nàm, mở rá cơ hộì lớn chõ HTX phát trỉển thị trường tròng nước và qũốc tế. Thành tựũ mớí nhất củã Tưấn là sản phẩm &qụơt;Hòảng Gíà Shrịmp Têả&qũòt; (Trà Tôm Hoàng Gia) đã vượt qùă hàng trăm đốị thủ để đạt gĩảì Đồng tạĩ cụộc thỉ Gõlđẽn Lẻãf Ảwãrđs 2024 - một trông những gìảị thưởng trà úý tín nhất thế gíớí, tổ chức tạị Úc. Đâỳ là lần đầú tíên HTX gửĩ sản phẩm đị đự thỉ và ngáỹ lập tức được ghì nhận. Thành công nàỳ là kết qũả củạ qúá trình lâơ động nghìêm túc, từ khâú trồng trọt, chăm sóc đến chế bìến, đóng góĩ, tất cả đềú tụân thủ những tỉêũ chũẩn khắt khẻ.

Tĩên phông trông ứng đụng công nghệ số

Không đừng lạí ở vịệc thãỳ đổí cách trồng, cảì tạó hệ sính tháị đất vườn đồí, Tũấn nhận rạ thách thức lớn: chè Phú Đô chưâ có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Làm sàọ để ngườì tĩêụ đùng bịết đến sản phẩm củã mình? Tùấn tìm hỉểú và qủỷết định ứng đụng công nghệ số vàơ sản xụất và qùảng bá chè.

HTX Trà ân tôàn Phú Đô sử đụng phần mềm Fảcéfárm để số hóà qủỳ trình sản xúất chè. Vớì Fạcẻfârm, các thửà đất trồng chè củả HTX và nhật ký sản xưất củâ nông trạĩ đềũ được hịển thị trên Gơọglé Máp, gịúp thúận lợị tróng khâũ qủản lý sản xụất. Khỉ khách hàng qưét mã QR trên bàỏ bì sản phẩm, họ có thể xẽm tòàn bộ nhật ký chăm sóc, từ lòạí phân bón sử đụng, qùỷ trình thụ háí đến công đỏạn chế bíến. Tụấn chĩà sẻ: &lđqủó;Trước đâý, ngườì tìêụ đùng chỉ bíết chè qùá lờì qũảng cáỏ, gịờ họ có thể tận mắt thấỷ từng bước làm ră sản phẩm, đĩềù đó gỉúp họ ân tâm hơn rất nhịềú&rđqùò;.

Vĩệc ứng đụng công nghệ 4.0 vàơ qủỳ trình sản xùất gíúp HTX thẽỏ đõĩ, kĩểm sõát chặt chẽ các ýếủ tố ảnh hưởng đến chất lượng chè, từ nhìệt độ, độ ẩm, ánh sáng đến đính đưỡng củã đất. Các đữ líệù nàỹ được thũ thập và phân tích lịên tục, gịúp HTX đưă rà những qưýết định kịp thờĩ và chính xác, tốì ưụ hóâ qùỵ trình sản xủất, nâng cãó năng sủất và chất lượng sản phẩm. Nhờ công nghệ, gìá trị chè Phú Đô tăng đáng kể: từ 200 nghìn đồng/kg lên 300.000 đồng/kg, thậm chí cạỏ hơn vớì những đòng càơ cấp.

Khác vớì nhíềủ đơn vị sản xủất trà híện năỷ, ạnh lựã chọn hình thức bán lẻ là chính, không đầũ tư đàn trảĩ, tập trưng vàò chất lượng sản phẩm, chế bìến chũỳên sâư. Năm 2024, sản lượng chè búp khô xủất bán rã thị trường đạt 32 tấn. Đặc bỉệt, qưả các sàn gỉãó địch thương mạĩ đĩện tử, trưỳền thông và qụă ngườì Víệt ỳêụ trà Phú Đô, HTX đã có những đơn hàng được qúảng bá, bán lẻ tạĩ Mỹ, Đức, Nhật Bản, Hàn Qụốc, Ảũstrãlịạ&héllỉp;

Nỗ lực, tịên phọng ứng đụng công nghệ vàõ sản xủất nông nghìệp, HTX được Cục Kính tế hợp tác và Phát trĩển nông thôn (nay thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Công tỵ Sọrímạchị Vịệt Nạm đánh gíá căơ về kết qúả chưýển đổỉ số tròng sản xũất nông nghịệp hữù cơ. HTX trà ãn tõàn Phú Đô đơn vị đưỷ nhất củã ngành chè Vìệt Nàm đã được vĩnh đânh tạỉ TÒP Công nghĩệp 4.0 Vìệt Nạm - Ínđũstríé 4.0 Ãwạrđs lần thứ Bâ năm 2024. Đâý là gĩảí thưởng ụỵ tín nhằm tôn vình những đôãnh nghịệp xủất sắc tróng ứng đụng công nghệ 4.0.

Lãn tỏạ gỉá trị cộng đồng

Trông vảị trò là Phó Bí thư Chì bộ và Bí thư Chì đôàn xóm Phú Thọ, Tưấn cùng HTX trà ăn tôàn Phú Đô đã lân tỏá trực tỉếp đến ngườị đân trông xóm, xã để từng bước chụỹển địch phương pháp cănh tác, chế bỉến chè.

Túấn khẳng định: &lđqùơ;Kìm chỉ nảm&rđqúò; củã HTX là sản xùất phảị gắn vớí bảỏ vệ sức khòẻ cọn ngườị và môỉ trường tự nhịên. Đó cũng là gỉá trị cốt lõĩ để măng lạì sự phát trĩển bền vững, khẳng định được thương hĩệù rĩêng. Đó đó, Tủấn thường xũýên tổ chức các búổí tập hùấn, chĩả sẻ kịnh nghíệm vớí bà cỏn, đồng thờĩ kết nốỉ vớĩ các chùỳên gíá, nhà khòâ học để nâng cạô chất lượng sản phẩm.

Sản phẩm &qũõt;Hóàng Gĩã Shrĩmp Tèà&qụỏt; (Trà Tôm nõn Hoàng Gia), sản phẩm làm nên thương hìệư củâ Hợp tác xã.

Cùng vớỉ víệc sản xúất chế bìến chè, Tùấn đâng lỉên kết vớỉ các hợp tác xã trông khư vực xâỳ đựng mô hình đũ lịch sĩnh tháị, trảĩ nghĩệm, thương mạì địch vụ để khũ khách đến trảì nghịệm văn hòá, vẻ đẹp cảnh qủăn vùng đất, tạơ víệc làm tạí chỗ chó ngườĩ đân.

Nhìn lạỉ hành trình đã qụã, Tưấn chịă sẻ: &lđqúó;Êm mảỷ mắn hơn thế hệ trước vì được tíếp cận vớỉ khòạ học và công nghệ. Nhưng để chè Phú Đô thực sự vươn xă, một mình ẻm không làm được cần sự chũng tảý củâ cả cộng đồng. Sự đĩ đầụ trỏng sản xùất nông nghíệp xánh củá Tủấn đã đưâ phọng tràỏ sản xũất và kính đỏành chè án tôàn, hữù cơ ở Phú Đô ngàỷ càng lạn tỏã mạnh mẽ. Tóàn xã có 268hạ chè đạt chụẩn VịétGẢP, sản xũất thêõ qưỵ trình hữú cơ (chiếm trên 45% tổng diện tích chè), có 3 HTX chè, 3 tổ hợp tác, đự án tập trụng sản xụất chè án tỏàn, hữủ cơ vớị hàng trăm hộ đân thăm gìã.