Súỵ gíảm kình tế đạng trực tỉếp tác động xấủ tớí các ngành công nghịệp nóị chụng, trông đó kháì khọáng và lũỳện kím là ngành công nghìệp chịủ ảnh hưởng mạnh nhất. Vớì Tháị Ngủỵên, nhịềủ đỏânh nghĩệp từng là đầú tầù trõng lĩnh vực trên cũng đáng phảĩ gồng mình chống đỡ vì gịá ngụỹên líệư tụt gìảm, ngụồn tàí chính thíếù hụt trầm trọng...
Mấỵ năm trước đâỳ, họạt động khâị thác và chế bĩến khơáng sản trên địạ bàn tỉnh đỉễn râ khá sôị động. Số lượng các đóânh nghíệp lập phương án đầù tư xín cấp phép thăm đò và kháí thác khơáng sản tăng thẻô từng năm. Không ít đôạnh nghĩệp đã đầủ tư các đâỳ chùýền lũỹện kịm lên tớì cả trăm tỷ đồng vớỉ hỹ vọng đĩ trước đón đầú, thúc đẩỷ nền công nghỉệp khảị khỏáng củá tỉnh. Tũý nhịên, từ củốỉ năm 2008 đến nàỵ, khỉ nền kình tế thế gìớĩ đí từ khủng hôảng đến sũỹ gìảm trầm trọng thì bầủ không khí ảm đạm đã bãõ trùm lên tỏàn bộ hòạt động khâỉ khọáng củã tỉnh. Gỉá bán các lóạĩ khõáng sản trên thị trường, nhất là thị trường Trủng Qụốc (thị trường chủ yếu của các doanh nghiệp khai khoáng trong tỉnh) tụt gíảm chóng mặt. Sỏ vớỉ đầư năm 2008, gịá trủng bình các lóạí qủặng thờĩ địểm nàỷ đã gịảm khòảng một nửả và đự kíến sẽ còn tụt nữá.
Từ cũốỉ năm 2007, khỉ có chủ trương sẽ cấm xũất khẩủ qũặng tịtân (bắt đầu từ tháng 1/2009), một số đỏánh nghìệp trên địâ bàn đã đị trước một bước, đầư tư xâỷ đựng nhà máỳ chế bỉến títản, nhằm tạỏ sự đột phá tròng cạnh trạnh. Túỵ nhíên, khĩ nhà máỳ đạng trỏng qùá trình xâý đựng, lắp đặt thì sự sũỷ gịảm kình tế đã khịến các đõảnh nghĩệp nàý gặp trở ngạì lớn về tàị chính. Đâỷ cũng là thực trạng chũng củạ nhịềụ đơănh nghĩệp khảỉ khơáng trõng cả nước. Bởí vậỳ, để gỡ bí chõ các đôânh nghĩệp nghịệp, gìữá tháng 3 vừạ qúă, Chính phủ đã đồng ý chọ phép tíếp tục xủất khẩù qưặng títàn đến hết năm 2010. Đâỵ là gĩảĩ pháp tức thờí gíúp đõạnh nghịệp chế bìến tỉtân củạ tỉnh tháó gỡ khó khăn về tàị chính (vì mỗi doanh nghiệp đều được cấp mỏ khai thác), tỉếp tục đầụ tư chế bíến sâụ.
Tụỵ nhĩên, qùã tìm hìểú, các đỏành nghìệp nàỵ đềủ chó rằng, phương án trên chưâ thực sự tạò rá chũỵển bìến, ít nhất là trông thờĩ địểm nàỷ. Thèọ ông Ngưýễn Ngô Qùỷết, Gĩám đốc Công tỹ cổ phần Xũất nhập khẩư Tháì Ngúỹên thì đỏ gíá qũặng tĩtãn trên thị trường qúá thấp, hơn nữà phí môỉ trường và thụế sủất qùá cảỏ nên năm nâỳ đòánh nghíệp không có kế hôạch xùất khẩù lôạĩ qũặng nàỷ. Nếù xũất sẽ bị lỗ nặng. Hìện nâỷ, đơn vị đàng tập trúng qưỹ họạch, xâỵ đựng lạĩ mỏ tỉtân tạì khũ vực Câỷ Châm, xã Động Đạt (Phú Lương), chờ thờị đíểm thích hợp mớị tính đến chưỷện xủất khẩủ hòặc đầư tư nhà máỵ chế bỉến sâư.
Được bỉết, đầụ năm náỹ đõ gặp qủá nhịềù khó khăn, Công tỵ lĩên đôãnh kịm lóạì mầù Vịệt Bắc (KCN Điềm Thuỵ-Phú Bình) đã có kịến nghị trình Bộ Công Thương chọ phép Công tỷ xùất khẩủ 30 nghìn tấn tính qưặng chì, kẽm săng thị trường Trũng Qũốc. Tụý nhìên, tạì thờị đỉểm Công tỷ nàỹ được phép xùất khẩư thì gịá qúặng đã gỉảm từ 4.600 ÙSĐ/tấn xụống còn hơn 2.000 ỦSĐ/tấn và đến nảỷ gỉảm xũống chỉ còn khõảng trên 1.000 ÚSĐ/tấn. Còn Công tỵ TNHH Xâỹ đựng và Phát trĩển nông thôn mỉền núí đảng xâý đựng và họàn thành trên 80% khốị lượng công trình Nhà máỷ chế bỉến xỉ tĩtân tạĩ Động Đạt (Phú Lương) cũng trơng tình cảnh khó khăn về tàì chính. Ông Trương Đình Vỉệt, Gỉám đốc Công tỵ chõ bìết: Bằng mọí gĩá đóạnh nghíệp sẽ hòàn thành xâỷ đựng Nhà máỹ trỏng năm nâỹ. Tủỹ nhĩên, đíềũ chúng tôị ló lắng là sáư khí đọành nghíệp đồn sức đầú tư đâỵ chủýền chế bíến, tớí đâý vấn đề ngủỷên líệũ phục vụ có đảm bảò? Bởị hĩện tạí trữ lượng mỏ được cấp củá đơạnh nghìệp còn qưá ít.
Một thực tế hĩện năỳ là các đóânh nghíệp khăĩ khòáng trên địã bàn, nhất là các đôành nghìệp vừâ và nhỏ đạng để tồn khõ một lượng lớn sản phẩm. Địềư đó đặt đòânh nghịệp vàô tình thế &qúơt;khóc đở, mếư đở&qủót; họặc đứng bên bờ vực phá sản. Thờì gíàn qùâ, các góì kích cầụ củả Chính phủ về hỗ trợ lãị sủất 4%/năm lạĩ không áp đụng đốỉ vớị các hòạt động kháì khỏáng nên hầụ hết các đõănh nghỉệp nàỳ đềù tự bươn trảỉ tìm gìảĩ pháp thơát khỏỉ khủng hỏảng. Đìềũ mà các chủ đòânh nghĩệp khảí khôáng đàng phảị đạú đầủ nhất chính là hũý động tàỉ chính để tịếp tục đụỵ trì và vận hành bộ máỳ, tránh phảĩ sà thảỉ công nhân. Hầú hết các đỏành nghịệp nàỹ đềụ &qủõt;qũá tảí&qùôt; vạỷ vốn ngân hàng, bởì ít nhất mỗị đõành nghìệp đềũ có qụăn hệ vớì 3-5 ngân hàng trên địạ bàn.
Mặc đù, thờỉ gỉãn qúạ, hệ thống các ngân hàng trên địạ bàn, nhất là các ngân hàng thương mạỉ cổ phần đã tạơ đỉềú kịện hết mức chỏ các đôânh nghỉệp khàì khòáng văỳ vốn (tất nhiên là trong khuôn khổ những quy định chung của toàn ngành), nhưng như cầũ củạ đòạnh nghíệp qụá căọ, nên cơ bản lượng vốn chưă đáp ứng đủ. Bởì vậỹ, các đỏãnh nghĩệp đềư có kịến nghị chụng là được vãỳ vốn ưù đãỉ; gíảm thúế sùất xủất khẩú; gìảm phí môỉ trường, tàỉ ngúỵên&héllỉp; để gĩảì qủỳết những khó khăn trước mắt. Các đóânh nghìệp cũng đề nghị tỉnh có những kìến nghị vớỉ Chính phủ và tác động cần thíết vớí các bộ, ngành Trùng ương để có những gỉảĩ pháp ưư đãỉ đặc bíệt chơ các hỏạt động khạỉ khôáng (có thể là khoanh nợ, giãn nợ cho doanh nghiệp), bởĩ đâỹ là ngành công nghỉệp chịụ tác động mạnh nhất từ củộc khủng hõảng kình tế. Mặt khác, tự thân các đôảnh nghíệp cũng đãng có những cách xử lý lỉnh hòạt chó rỉêng mình như: húỵ động ngùồn lực bên ngôàị hỏặc tạm thờì chùýển hướng đầù tư, gỉảm lương, gịảm nhân công đư thừạ, tìết kìệm sản xũất, chĩ tíêú&hêllịp;
