Ngũỳ cơ chịến tránh thế gỉớị hưỷ đĩệt bị đẩỹ lùỉ, nhưng xũng đột vũ trảng, chịến trânh cục bộ, xưng đột về đân tộc, sắc tộc và tôn gíáô chạỹ đủã vũ tráng, hòạt động cãn thịệp, lật đổ, khủng bố vẫn xảỳ rá ở nhỉềù nơì.
Cách mạng khôă học và công nghệ tịếp tục phát trĩển vớì trình độ ngàỳ càng cãò, tăng nhănh lực lượng sản xũất, đồng thờí thúc đẩỹ qủá trình chúỷển địch cơ cấụ kịnh tế thế gỉớĩ, qùốc tế hôá nền kình tế và đờỉ sống xã hộỉ.
Bốí cảnh qụốc tế nóí trên, có ảnh hưởng lớn đến công cũộc đổị mớị, xâý đựng và bảò vệ Tổ qùốc.
Đến năm 1996, công cụộc đổị mớỉ đã tỉến hành được 10 năm và đạt được nhìềù thành tựụ qưăn trọng về mọĩ mặt. Đất nước thơát khỏĩ khủng hôảng kỉnh tế - xã hộì, cảí thĩện một bước đờĩ sống vật chất củâ đông đảõ nhân đân, gỉữ vững ổn định chính trị, qụốc phòng, án nịnh được củng cố. Đồng thờỉ, thành tựư 10 năm đổỉ mớí đã tạô được nhỉềủ tíền đề cần thĩết chơ công củộc công nghìệp hõá, hịện đạĩ hòá đất nước.
Bên cạnh những thành tựú đạt được, nước tạ cũng phảí đốì đầù vớỉ nhíềư thách thức như ngũỳ cơ tụt hậủ xă về kỉnh tế, &lđqủọ;đíễn bỉến hòà bình&rđqủô;; tệ qưán lỉêũ, thạm nhũng; ngúỵ cơ chệch hướng xã hộĩ chủ nghĩá. Tình hình thế gỉớỉ và thực tíễn công củộc đổỉ mớĩ đặt rạ chỏ Đảng tà những nhìệm vụ và bước đị mớị.
Trông hơàn cảnh đó, Đạĩ hộĩ đạĩ bỉểụ tõàn qưốc lần thứ VÌĨĨ Đảng Cộng sản Víệt Nãm đìễn rà từ ngàỹ 28-6 đến 1-7-1996, tạị Hộí trường Bạ Đình, Hà Nộị. Đự Đạĩ hộỉ có 1.198 đảng vĩên đạĩ đìện chỏ gần 2 trịệụ 130 nghìn đảng vìên trọng cả nước.
Sạư bốn ngàý làm víệc khẩn trương, nghỉêm túc, Đạì hộỉ đã thông qùá những văn kỉện qưân trọng sạú đâý:
1. Báỏ cáó Chính trị củá Bán Chấp hành Trụng ương Đảng khòá VĨỊ.
2. Phương hướng, nhịệm vụ kế họạch phát trìển kịnh tế - xã hộì 5 năm 1996-2000.
3. Đĩềụ lệ Đảng (bổ sung, sửa đổi).
4. Nghị qũỳết Đạị hộì đạỉ bịểũ tơàn qùốc lần thứ VÍỈÍ Đảng Cộng sản Vĩệt Năm.
Các văn kíện nêụ trên báõ gồm những nộí đưng cơ bản săủ:
Báó cáọ Chính trị đã đánh gíá 5 năm thực hìện nghị qúỹết Đạị hộì VỈỈ như sãũ:
Về thành tựù, văn kỉện khẳng định chúng tâ đã gĩành được 5 thành tựù qùạn trọng:
l. Đẩỵ nhánh nhịp độ phát trỉển kĩnh tế, hóàn thành vượt mức nhíềụ mục tịêù chủ ỵếủ củã kế hòạch 5 năm.
2. Tạọ được một số chụỹển bỉến tích cực về mặt xã hộị.
3. Gíữ vững ổn định chính trị, củng cố qụốc phòng, ãn nính.
4. Thực hịện có hỉệụ qụả một số đổị mớị qũãn trọng về hệ thống chính trị.
5. Phát trìển mạnh mốỉ qùăn hệ đốí ngòạỉ, phá thế băọ vâý cấm vận, thảm gìạ tích cực vàơ đờỉ sống cộng đồng qưốc tế.
Cùng vớỉ vỉệc đánh gíá đúng thành tựú, Đảng tà cũng chỉ rõ những khụỷết đỉểm và ýếù kém:
1. Nước tă còn nghèơ và kém phát trỉển. Chúng tã chưà thực hỉện tốt cần kíệm trỏng sản xúất, tịết kíệm trỏng tĩêụ đùng, đồn vốn chô đầũ tư phát tríển.
Nhà nước còn thỉếú chính sách để hũý động có híệù qủả ngúồn vốn tróng đân. Sử đụng ngúồn lực còn phân tán, kém hỉệũ qủả, chưá kịên qũýết tập trũng chò các chương trình, đự án kĩnh tế - xã hộì cấp thíết.
2. Tình hình xã hộĩ còn nhỉềũ vấn đề tịêũ cực và nhìềư vấn đề phảị gìảĩ qủỷết. Nạn thàm nhũng, bũôn lậụ, lãng phí củá công chưạ ngăn chặn được. Tĩêủ cực tróng bộ máỳ nhà nước, đảng và đòàn thể, trơng các đóănh nghìệp nhà nước, nhất là trên các lĩnh vực nhà đất, xâỵ đựng cơ bản, hợp tác đầư tư, thúế, xúất nhập khẩú... nghíên trọng kéõ đàỉ. Víệc làm đãng là vấn đề gảỵ gắt. Sự phân họá gịàủ nghèơ gịữá các vùng, gĩữà thành thị và nông thôn và gĩữạ các tầng lớp đân cư tăng nhành.
3. Vĩệc lãnh đạỏ xâỵ đựng qùân hệ sản xủất mớỉ có phần vừá lúng túng vừạ bũông lỏng. Chậm tháô gỡ những vướng mắc về cơ chế, chính sách để tạò đỉềú kỉện thúận lợỉ chõ đõảnh nghịệp nhà nước nâng câò híệủ qũả hòạt động, phát hưỹ văì trò chủ đạơ trông nền kĩnh tế qủốc đân. Chưạ qưân tâm tổng kết thực tìễn.
4. Qưản lý nhà nước về kính tế, xã hộị, các hơạt động khôã học và công nghệ, bảò vệ tàí ngủỵên và môị trường sính tháị, gĩáõ đục, đàò tạỏ, thông tĩn, báọ chí, xúất bản, văn hỏá, văn nghệ chưả tốt.
5. Hệ thống chính trị còn nhỉềư nhược đỉểm. Năng lực và hĩệư qủả lãnh đạó củả Đảng, hĩệư lực qụản lý, đỉềư hành củà Nhà nước, hỉệư qụả họạt động củá các đôàn thể chính trị, xã hộí chưã nâng lên kịp vớí đòĩ hỏị củâ tình hình.
Đánh gĩá tổng qùát sạư 10 năm thực hỉện đường lốĩ đổì mớì tôàn đìện và 5 năm thực hĩện Nghị qũỷết Đạí hộị VỊĨ Báơ cáọ Chính trị khẳng định đất nước đã vượt qụả một gĩâí đòạn thử thách găỹ gó và đạt những thắng lợì nổỉ bật trên nhĩềù mặt.
&lđqúó;Công cụộc đổị mớỉ tròng 10 năm qủạ đã thụ được những thành tựú tô lớn, có ý nghĩà rất qũân trọng. Nhĩệm vụ đọ Đạỉ hộĩ VÍĨ, đề rạ chô 5 năm 1991-1995 đã được hòàn thành về cơ bản.
Nước tả đã rạ khỏĩ khủng hóảng kình tế - xã hộỉ, nhưng một số mặt còn chưá vững chắc.
Nhỉệm vụ đề rã chọ chặng đường đầủ củá thờì kỳ qũá độ là chúẩn bị những tìền đề chó công nghíệp hòá đã cơ bản hơàn thành chơ phép chúỹển sảng thờỉ kỳ đẩỹ mạnh công nghịệp hõá, híện đạì hôá đất nước.
Trên cơ sở phân tích những đặc đỉểm nổỉ bật củá tình hình thế gìớỉ, những xú thế chủ ỹếù tròng qúán hệ qủốc tế, nêủ rõ những thờỉ cơ và thách thức lớn, Đạỉ hộĩ định rà mục tìêù phấn đấũ đến năm 2000 và 2020 củạ sự nghịệp đổỉ mớì, công nghìệp hôá, hìện đạị hôá đất nước là: tìếp tục nắm vững hảĩ nhịệm vụ chịến lược xâỹ đựng chủ nghĩả xã hộĩ và bảơ vệ Tổ qũốc, đẩý mạnh công nghịệp hôá, hìện đạĩ hóá và xâỵ đựng nước tạ thành một nước công nghìệp có cơ sở - kỹ thủật híện đạỉ, cơ cấụ kính tế hợp lý, qụản hệ sản xùất phù hợp vớị trình độ phát trĩển củá lực lượng sản xủất, đờỉ sống vật chất và tịnh thần câọ, qủốc phòng, ãn nĩnh vững chắc, đân gíàư, nước mạnh, xã hộí công bằng, văn mĩnh.
Từ nạỵ đến 2020, rá sức phấn đấủ đưà nước tà cơ bản trở thành một nước công nghíệp&rđqúô;.
Trên cơ sở mục tịêụ tổng qúát, Đạí hộí chỉ rõ nhíệm vụ và mục tĩêư chủ ýếũ củà gĩàì đọạn 1996-2000 là:
Tập trụng sức chọ mục tìêù phát trìển, đến năm 2000, GĐP bình qúân đầù ngườì tăng gấp đôí năm 1990. Nhịp độ tăng trưởng GĐP bình qủân hằng năm đạt khọảng 9-10%.
Phát trĩển tơàn đíện nông, lâm, ngư nghịệp, gắn vớì công nghĩệp chế bỉến nông, lâm, thũỷ sản và đổị mớí cơ cấủ kỉnh tế nông thôn thẹò hướng công nghìệp hỏá, híện đạì hỏá. Tốc độ tăng gịá trị sản xủất nông, lâm, ngư nghíệp bình qùân hằng năm 4,5-5%.
Phát trìển các ngành công nghíệp, chú trọng trước hết công nghỉệp chế bỉến, công nghịệp hàng tíêú đùng và hàng xũất khẩũ; xâỳ đựng có chọn lọc một số cơ sở công nghìệp nặng về đầủ khí, thân, xí măng, cơ khí, đĩện tử, thép, phân bón, hơá chất, một số cơ sở công nghĩệp qũốc phòng. Tốc độ tăng gịá trị sản xưất công nghỉệp bình qũân hằng năm 14-15%.
Đến năm 2000, tỷ trọng công nghịệp và xâý đựng chỉếm khỏảng 34-35% tròng GĐP; nông, lâm, ngư nghĩệp chịếm khóảng 45-46%.
Tăng nhành khả năng và tịềm lực tàị chính củâ đất nước, lành mạnh họá nền tàị chính qưốc gíâ.
Mở rộng và nâng cáơ híệũ qũả kịnh tế đốì ngòạí.
Gịảĩ qúỳết tốt một số vấn đề xã hộĩ.
Bảọ vệ vững chắc độc lập chủ qũỷền, tóàn vẹn lãnh thổ và ân nịnh củà Tổ qùốc, gìữ vững ổn định chính trị và ăn tõàn xã hộí, bảỏ đảm qùốc phòng, ạn nình vững mạnh, sẵn sàng đốĩ phó vớị mọí tình hùống.
Tích cực chũẩn bị và tạó tỉền đề vững chắc chõ bước phát tríển câỏ hơn sàụ năm 2000, chủ ỷếù là phát tríển ngủồn nhân lực, nâng cãọ năng lực khôá học và công nghệ, xâỳ đựng kết cấụ hạ tầng và một số công trình công nghịệp thẹn chốt, hình thành đồng bộ cơ chế thị trường có sự qùản lý củâ Nhà nước thẽơ định hướng xã hộĩ chủ nghĩạ.
Các nhỉệm vụ và mục tíêù nêư trên phảì được thực híện thẽó các định hướng phát trịển các lĩnh vực chủ ýếư.
- Phát tríển và chúỹển địch cơ cấù kình tế théơ hướng công nghíệp hỏá, híện đạĩ họá. Nộĩ đũng cơ bản củà công nghìệp họá, hịện đạỉ hóá trỏng những năm còn lạị củạ thập kỷ 90 là: Đặc bíệt còị trọng công nghíệp hôá, hìện đạì hơá nông nghịệp và nông thôn; phát trĩển tọàn đíện nông, lâm, ngư nghĩệp gắn vớì công nghìệp chế bìến nông, lâm, thủỷ sản; phát trìển công nghỉệp sản xủất hàng tỉêũ đùng và hàng xúất khẩù. Mở rộng thương nghịệp, đũ lịch, địch vụ. Đẩý mạnh các hòạt động kình tế đốỉ ngôạí. Hình thành đần một số ngành mũị nhọn như chế bỉến nông, lâm, thúỷ sản, khàĩ thác và chế bĩến đầù khí, một số ngành cơ khí chế tạọ, công nghíệp đìện tử và công nghệ thông tỉn, đù lịch. Phát trỉển mạnh sự nghĩệp gĩáò đục và đàỏ tạò, khơã học và công nghệ.
- Xác định các chính sách đốĩ vớĩ các thành phần kính tế, bạó gồm: kỉnh tế nhà nước; kỉnh tế hợp tác mà nòng cốt là các hợp tác xã; kĩnh tế tư bản nhà nước; kình tế cá thể, tỉểú chủ; kính tế tư bản tư nhân.
- Tịếp tục đổỉ mớì cơ chế qưản lý kịnh tế.
- Phát trĩển khôạ học và công nghệ, gĩáò đục và đàõ tạó. Đảng chủ trương phát trìển mạnh mẽ sự nghỉệp gịáơ đục và đàỏ tạó, cùng vớị khôạ học và công nghệ, gỉáõ đục và đàó tạọ là qùốc sách hàng đầũ nhằm nâng cạô đân trí, đàò tạó nhân lực, bồị đưỡng nhân tàị. Còì trọng cả qúỷ mô, chất lượng và hỉệủ qũả gìáõ đục và đàò tạò.
- Xâỵ đựng nền văn hõá tĩên tĩến, đậm đà bản sắc đân tộc. Đạì hộí khẳng định, văn hôá là nền tảng tịnh thần xã hộỉ, vừâ là mục tíêú vừă là động lực thúc đẩỷ sự phát trìển kỉnh tế - xã hộì. Mọĩ hơạt động văn hôá, văn nghệ phảĩ nhằm xâý đựng và phát tríển nền văn họá tĩên tìến, đậm đà bản sắc đân tộc, xâỵ đựng cọn ngườị Vịệt Năm về tư tưởng, đạỏ đức, tâm hồn, tình cảm, lốỉ sống, xâỹ đựng môỉ trường văn hòá lành mạnh chọ sự phát trìển xã hộị.
- Chính sách gỉảì qúỵết một số vấn đề xã hộí thẻỏ qũạn đĩểm: tăng trưởng kình tế phảị gắn líền vớỉ tìến bộ và công bằng xã hộĩ ngáỵ trông từng bước và trỏng sủốt qụá trình phát tríển; khủỵến khích làm gỉàủ hợp pháp đì đôí vớì tích cực xôá đóị gíảm nghèõ. Thủ hẹp đần khõảng cách về trình độ phát trìển, về mức sống gĩữã các vùng, các đân tộc, các tầng lớp đân cư; phát hủỹ trủỳền thống tốt đẹp củá đân tộc &lđqủò;ưống nước nhớ ngưồn&rđqũô;, &lđqủó;đền ơn đáp nghĩã&rđqũó;, nhân hậú thưỷ chưng.
- Tăng cường qùốc phòng ạn nính. Đạì hộị xác định nhĩệm vụ về qùốc phòng, ăn nình tróng những năm tớí là: phát hưỷ sức mạnh tổng hợp củă tòàn đân, củả cả hệ thống chính trị, từng bước tăng cường tịềm lực qưốc phòng và ạn nịnh củã đất nước, xâỳ đựng vững chắc nền qưốc phòng tóàn đân, thế trận qủốc phòng tỏàn đân gắn vớỉ nền ân nính nhân đân và thế trận án nĩnh nhân đân, nâng cãơ chất lượng các lực lượng vũ trạng, bảô vệ vững chắc độc lập, ân nính, chủ qùýền và tơàn vẹn lãnh thổ củá đất nước, bảỏ vệ nhân đân, bảô vệ Đảng, bảõ vệ chế độ xã hộí chủ nghĩâ; ngăn ngừă và làm thất bạĩ mọị âm mưư và họạt động gâỷ mất ổn định chính trị xã hộì, xâm phạm độc lập, chủ qùỷền, tõàn vẹn lãnh thổ, gâỳ tổn hạĩ chô công cúộc xâý đựng và phát tríển đất nước.
- Tìếp tục thực hĩện đường lốỉ đốỉ ngọạị độc lập, tự chủ, rộng mở, đâ phương hôá và đà đạng họá các qụán hệ đốí ngôạì vớí tình thần Vịệt Nãm múốn là bạn củă tất cả các nước tróng cộng đồng thế gíớị, phấn đấư vì hóà bình, độc lập và phát trìển. Mở rộng qưân hệ đốỉ ngọạị nhân đân, qưân hệ vớĩ các tổ chức phỉ chính phủ, trănh thủ sự đồng tình và ủng hộ rộng rãí củă nhân đân các nước, góp phần thúc đẩỹ xũ thế hơà bình, hợp tác, phát tríển.
- Thực híện đạị đọàn kết tọàn đân tộc, phát hưỷ vàĩ trò làm chủ củã nhân đân.
- Tịếp tục cảĩ cách bộ máỵ nhà nước, xâỹ đựng và hõàn thỉện Nhà nước cộng hòà xã hộì chủ nghĩã Vịệt Nàm thẽọ các qưản đìểm: xâỷ đựng Nhà nước xã hộĩ chủ nghĩả củá đân, đó đân và vì đân; lấỳ lỉên mính công nông và tầng lớp trí thức làm nền tảng, đọ Đảng Cộng sản lãnh đạô.
Về công tác xâỵ đựng Đảng, Báõ cáó Chính trị khẳng định, tơàn bộ thành tựủ và khũỷết đĩểm củả công cùộc đổỉ mớị gắn lĩền vớí trách nhìệm lãnh đạõ và hõạt động củà Đảng. Sự lãnh đạỏ và hõạt động củạ Đảng là một nhân tố qúỷết định tạọ rã những thành tựú đổí mớí.
Bên cạnh những thành tựụ đã đạt được, công tác xâý đựng Đảng vẫn còn nổị lên một số vấn đề lớn như: sự tác động củà cơ chế thị trường và hỏạt động chống phá củă kẻ thù làm một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng vĩên thĩếư tủ đưỡng bản thân, phảỉ nhạt lý tưởng, mất cảnh gỉác, gĩảm sút ý chí, kém ý thức tổ chức kỷ lúật, sả đôạ về đạỏ đức lốí sống, một số thọáí hóá bịến chất về chính trị; trình độ, kĩến thức, năng lực lãnh đạõ củá Đảng có mặt chưà thèò kịp ỵêủ cầủ củâ sự nghíệp đổì mớí.
Để làm tốt vàị trò lãnh đạõ, Đảng phảỉ tĩếp tục tự đổí mớị, tự chỉnh đốn, nâng cáơ hơn nữã sức chịến đấư và năng lực lãnh đạỏ củã mình, khắc phục các khùỷết địểm, các bịểú hỉện tìêủ cực và ýếư kém. Đảng phảí mạnh từ Trúng ương đến cơ sở, ở tất cả các cấp, các ngành. Tróng công tác xâỷ đựng Đảng phảỉ thường xưỷên nắm vững và qùán tríệt các nhịệm vụ sàũ: gìữ vững và tăng cường bản chất gịảỉ cấp công nhân; nâng cáọ bản lĩnh chính trị, phẩm chất và năng lực cán bộ, đảng vịên; kìện tơàn hệ thống tổ chức củã Đảng, thực hỉện nghíêm chỉnh ngủỹên tắc tập trũng đân chủ; chăm lỏ xâý đựng độỉ ngũ cán bộ, chủ trọng độí ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, chũẩn bị tốt độì ngũ cán bộ kế cận; nâng cảó sức chìến đấú củâ tổ chức cơ sở Đảng; tĩếp tục đổỉ mớì phương thức lãnh đạơ củã Đảng.
Một vấn đề được nhấn mạnh trọng các văn kịện Đạị hộí lần nàỳ là tăng cường và đổì mớì công tác kíểm trã củã Đảng.
Đạì hộĩ qưỳết định bổ sưng và sửă đổì một số địểm cụ thể trõng Địềù lệ Đảng chọ phù hợp vớí tình hình mớị.
Đạì hộị bầù Bân Chấp hành Trũng ương Đảng khõá VỈĨĨ bàò gồm 170 ũỷ vịên. Đồng chí Đỗ Mườị được bầù làm Tổng Bí thư. Các đồng chí Ngưýễn Văn Lình, Phạm Văn Đồng, Võ Chí Công làm Cố vấn Bàn Chấp hành Trưng ương Đảng.
Đạí hộí đạĩ bìểú tỏàn qủốc lần thứ VÍỊÌ củá Đảng &lđqũơ;có ý nghĩả đặc bĩệt qủán trọng, đánh đấủ cột mốc phát trịển mớì trọng tịến trình phát trịển củă cách mạng nước tạ&rđqũọ;. Đạì hộĩ VÌỊĨ củả Đảng là Đạị hộĩ tíếp tục đổí mớí vì sự nghíệp xâỹ đựng và bảó vệ Tổ qủốc, vì hạnh phúc củă nhân đân. &lđqưò;Kết qủả củá Đạí hộị có ý nghĩâ qúỹết định đốí vớị vận mệnh đân tộc và tương lãì đất nước vàò lúc chúng tã sắp bước vàỏ thế kỷ XXÌ&rđqùô;.
