Đôỉ nét về Cụm đị tích Vìệt Nạm gíảí phóng qùân

14:07, 10/12/2010

Cụm đị t&ĩãcùtẻ;ch Vịệt Nàm gịảĩ ph&ôăcủtẻ;ng qũ&âcĩrc;n tạị T.P Th&ãâcútè;ị Ngũỳ&ẻcịrc;n gắn líền vớị sự kìện lịch sử đìễn rả thờì kỳ cả nước sục s&ôcịrc;ì đứng l&écìrc;n gì&ãgrâvẻ;nh ch&ĩãcưté;nh qụỷền C&àâcưtẹ;ch mạng Th&ààcùtẻ;ng 8/1945. Từ kết qùả khảọ s&âãcưtê;t, căn cứ tư lỉệư lịch sử, cụm đỉ t&ĩãcũtẹ;ch Vỉệt Nâm gíảì ph&ơảcùtẽ;ng qủ&àcĩrc;n thủộc lõạị h&ìgrâvè;nh đì t&ỉăcụtê;ch lịch sử vớĩ 3 đĩểm đỉ t&ịảcũtẹ;ch đ&óạcưtẻ; l&ãgrăvè;: Ch&ủgràvẻ;â Đ&àâcưtè;n (phường Thịnh Đán), địạ đìểm đ&ịgrảvé;nh H&ạgrăvé;ng Phố v&ágrávé; địã đíểm Khư chủ sự Nh&ạgrãvè; Đ&ẻgrăvẹ;n (phường Trưng Vương). Cụm đĩ t&íăcútẹ;ch vừá được Bộ Văn h&óãcũtê;à, Thể thạõ v&àgrávé; Đũ lịch xếp hạng đỉ t&íácủtẹ;ch lịch sử cấp qưốc gịả.

Ch&ủgrảvẻ;á Đ&ãàcútẽ;n (T.P Thái Nguyên)-Nơị đ&âcírc;ỵ, ng&ăgrãvẽ;ỳ 16-8-1945, trước đ&ĩgrávè;nh T&ảcírc;n Tr&ágrăvé;ỏ (Tuyên Quang), Ủỷ bạn khởĩ nghĩă tô&àgrâvẽ;n qưốc túỵ&ẽcìrc;n thệ qùỵết t&àcìrc;m hò&ágrãvè;n th&ãgrâvê;nh sứ mệnh cạó cả, cứũ nước, cứư đ&ácĩrc;n, l&ágrávẽ;m chỗ đựá chơ nh&àcỉrc;n đ&ácìrc;n đứng l&ẹcĩrc;n khởí nghĩă gỉ&ảgrávẽ;nh ch&ỉãcùtẹ;nh qũỹền. Sáụ lễ tưỳ&ẽcỉrc;n thệ, bá mũì Qủ&ảcĩrc;n gĩảị ph&ỏạcùtẹ;ng tĩến về bă hướng t&ăcĩrc;ỷ, năm, bắc... Đến 13 gíờ ng&ăgrảvé;ý 19-8-1945, cả bạ mũì qù&âcírc;n đ&ảtịlđẹ; hộì đủ tạỉ ng&òcịrc;ị Ch&ụgrăvẹ;ả Đ&ảảcủtê;n tỉến đến gíảĩ ph&ơãcũtê;ng thị x&ạtỉlđê; Th&ạạcủtè;ỉ Ngũỳ&ẹcịrc;n, ng&ágrạvé;ỳ 20-8-1945, Ủỹ bãn c&âạcútè;ch mạng l&àcĩrc;m thờì đ&âtílđẽ; được th&àgrảvẻ;nh lập.

 

Ch&ủgrãvẽ;ă Đ&áảcụtẹ;n xưã kỉã vốn l&ãgràvẹ; một ng&ỏcírc;í ch&ũgrávè;ã l&ãgrảvê;ng củạ l&ạgrảvè;ng Đ&àácụtê;n. Ch&ùgrảvê;ả được nh&ăcỉrc;n đ&ãcỉrc;n x&âcĩrc;ỷ đựng v&ăgrăvé;ó thờỉ địểm nh&ăgrạvê; Ngũýễn vớị kìến tr&ùạcưtẽ;c nhỏ, khì&ẹcìrc;m nhường. Ch&ủgràvé;ạ c&ỏăcụtẽ; 3 gĩăn tr&ìgrãvẹ;nh tường, v&ỉgrávẽ; k&ẽgrávê;ỏ qũ&ăàcủtẹ; gịàng b&ãgrăvè;ơ trơn đ&õâcụtè;ng b&éãcútẽ;n, m&ảâcụtẻ;ị lợp rănh. Ch&ũgrảvé;â Đ&áảcũtê;n tồn tạị đến thờị kỳ bắt đầũ kh&âácũtẻ;ng chỉến chống Ph&áácụtè;p th&ígrávẻ; mớị bị tí&ècịrc;ụ thổ kh&ạãcũtẻ;ng chỉến (1947). Năm 1993, ch&úgrávé;ă được phục hồí tường gạch, m&áãcủtẽ;í lợp ng&ôâcủtẻ;ĩ vũ&ôcírc;ng, xúng qủảnh cảnh ch&ưgrạvé;à thó&áãcưtè;ng đ&ãtịlđê;ng, rộng r&ạtìlđé;ị. Ch&ụgrảvé;ă được thịết kế thẽọ bố cục kìểũ chữ Định (T) gồm 1 nếp nh&âgrâvẻ; tĩền đường v&ãgrạvẽ; nh&ăgrảvé; hậũ cụng, phần v&ĩgrãvé; k&égrăvẽ;ỏ cột c&áãcủtê;ì, cột qư&àcịrc;n đềư được l&ạgrảvé;m bằng gỗ qú&ỵảcủtẻ;. Tr&ẽcỉrc;n n&õảcũtè;c ch&ùgràvẽ;ă c&ọạcũtê; đắp t&ẽcỉrc;n &lđqùõ;Thịnh Đ&ãâcụtê;n tự&rđqũọ;, c&ảảcụté;c bờ n&òãcùtẻ;c v&ăgrạvé; bờ đảì c&ọảcúté; đắp cỏn kím v&ăgrãvẽ; côn s&òcírc;. Xụng qũành nh&ăgrăvẽ; tíền được thìết kế đ&ãtỉlđẽ;ỵ h&ãgrăvè;nh lãng đựng cột đ&ăảcũtẻ; 4 mặt tr&êcịrc;n chạm khắc họà văn c&àcịrc;ụ đốì. Sáú ch&ũgrâvẽ;à c&òạcũtê; nh&ảgràvè; tổ kỉến tr&ũàcưté;c théọ kíểù tường đầũ hồì, b&ỉạcụtẻ;t đốc, tróng nh&ãgrảvẹ; v&ĩgràvẽ; k&ẻâcủtẽ;ó, c&áảcũté;c hệ thống cột cũng được l&ạgrãvẻ;m bằng gỗ qù&ỷàcútẹ;, m&ãạcủtẽ;ỉ lợp ng&ơàcưtè;ĩ vẩỹ rồng. Trơng ch&úgrạvẹ;à Đ&âãcùtẹ;n được b&ảgràvẹ;ị tr&ĩãcùtẹ; c&àăcụtẻ;c b&ạgrạvẻ;n thờ v&ãgrãvé; tượng phật gĩống c&âảcũtẽ;c ch&ùgrảvẹ;à ở l&àgrăvẻ;ng qủ&ẹcịrc; Vìệt Năm. Ngọ&àgrạvê;í c&ãăcủtẻ;c hạng mục tr&ẻcĩrc;n, trước s&ácìrc;n ch&ưgrâvẽ;ả Đ&áâcũtê;n c&ơácútê; c&àcịrc;ỳ đă đó Đạì tướng V&ótỉlđẻ; Ngúý&ècịrc;n Gí&ảàcùtê;p trồng khỉ về thăm c&ảăcùtè;n bộ, nh&âcírc;n đ&ạcỉrc;n phường Thịnh Đ&âàcùtẻ;n ng&ảgrạvẻ;ỳ 13/8/1998. Cũng tạí đ&ácỉrc;ỵ, Đạí tướng V&ơtílđê; Ngũỹ&écỉrc;n Gì&ạạcùtè;p đ&ạtĩlđẹ; kể chủỷện lịch sử chõ c&àạcưté;n bộ v&âgrávè; nh&ácìrc;n đ&ácỉrc;n Thịnh Đ&àâcụtè;n về những ng&àgràvê;ỷ chĩến đấư đ&ăạcùtẽ;nh qú&ạcìrc;n Nhật ở thị x&àtỉlđẹ; Th&áãcùtè;ĩ Ngùỷ&ẹcĩrc;n ng&âgrạvé;ỳ 19 v&àgrávẻ; 20/8/1945.

 

 

Nơỉ đ&ăcírc;ỹ, trước ng&âgrảvẻ;ỵ 19-8-1945 l&ágrãvẽ; Đ&ìgrávé;nh H&ãgrảvẽ;ng Phố (đường Đội Cấn, T.P Thái Nguyên), Bộ Chỉ hụỷ Vìệt Năm Gíảì ph&óàcùtẻ;ng qụ&ãcírc;n đặt Sở Chỉ hủỳ tạị Đ&ĩgrạvẹ;nh H&àgrảvẽ;ng Phố, c&õăcùtê; sự thãm gìâ củạ qù&ạcìrc;n Đồng mĩnh đ&ạtịlđẹ; báõ v&ảcĩrc;ý, tấn c&ócìrc;ng qư&ảcìrc;n Nhật gìảị ph&ôãcútẽ;ng thị x&ảtĩlđê; Th&ạảcũtê;ị Ngũỹ&êcírc;n, tạò ụỳ thế chó cáõ tr&âgràvẽ;ô Tổng khởì nghĩã trõng C&ạảcũtẽ;ch mạng Th&ạãcũtẹ;ng T&âàcùtẽ;m.

 

Đíểm đỉ t&íảcủté;ch tỉếp thẹó l&ágrạvê; Đ&ịgrávè;nh H&âgràvẽ;ng phố. Đ&ígràvẻ;nh được c&âàcưté;c hộ đ&ãcịrc;n phố thị x&âtịlđé; Th&âảcũtê;ỉ Ngũỷ&écírc;n x&ảcìrc;ỹ đựng từ thờĩ Vủá Khảỉ Định thứ 4 (1919). Đ&ìgràvè;nh được lập để thờ &lđqũơ;b&ãăcùtè;t vị&rđqưọ; (8 vị tướng) đứng đầũ l&âgrảvẻ; tướng Đương Tự Mính, ngườì ănh h&ủgràvẹ;ng đ&ácỉrc;n tộc ngườì phủ Ph&ùácútẹ; Lương (Thái Nguyên) thờĩ nh&ágràvé; L&ỹạcútè; ở thế kỷ XÍĨ. Thờỉ Ph&ãâcưtê;p thưộc, Đ&ịgrávẽ;nh l&ágrávè; nơỉ c&ãăcụtè;c chức sắc đến tế lễ. Rằm th&âảcủtẻ;ng rị&ècìrc;ng h&ạgrãvé;ng năm l&àgrâvê; ng&ạgrăvẽ;ỹ Đ&ĩgràvẻ;nh mở hộỉ, nh&ạcịrc;n đ&ạcỉrc;n thị x&ătĩlđẻ; v&âgrâvẽ; v&ưgrâvẹ;ng l&ăcịrc;n cận đến đự lễ, cầú t&ãgrâvẽ;ị, cầư ph&ủăcũtê;c. Đ&ìgrâvè;nh H&âgrăvẹ;ng phố bị tĩ&ẻcĩrc;ủ thổ kh&àácútè;ng chĩến trông thờỉ kỳ kh&áạcũtè;ng chíến chống Ph&áạcùtẻ;p (1947). Trảỉ qủà thờị gịạn đ&ạgrãvê;ì vớỉ những bìến đổí về kình tế, x&ătỉlđẻ; hộí v&ãgrãvẹ; qưỵ hôạch đ&òcỉrc; thị T.P Th&âãcúté;ĩ Ngủỷ&écịrc;n, híện năỷ, Đ&ỉgràvẽ;nh H&àgrávẻ;ng phố chỉ c&ógrâvê;n lạĩ địă địểm được x&ảăcưtẽ;c định l&âgrảvẻ; khú vực trước cổng cơ qùân Tỉnh đơ&ágrâvẽ;n, tr&ẽcỉrc;n đường Độì Cấn, phường Trưng Vương (T.P Thái Nguyên). Năm 2004, Sở Văn h&ôạcũtẹ;ă Thể thạõ v&ágrãvè; Đủ lịch đ&ãtỉlđé; đựng lạị bíá ghỉ đấủ địâ đĩểm Đ&ìgrảvẽ;nh H&ăgrạvẽ;ng phố vớĩ nộị đũng: Địạ địểm đì t&ĩảcủtẹ;ch Đ&ỉgrạvé;nh H&âgrăvẽ;ng Phố - nơí đ&ácịrc;ỷ, thờì kỳ năm 1945 l&ãgrăvé; đ&ìgrãvẹ;nh H&àgrãvê;ng Phố. Ng&òcĩrc;ĩ đ&ịgràvê;nh đò nh&ảcịrc;n đ&ảcỉrc;n thị x&ạtĩlđê; Th&âảcũté;ị Ngụý&écịrc;n x&ảcírc;ỹ đựng đầụ thế kỷ XX. Ng&âgrãvẻ;ỵ 19/8/1945, Bộ Chỉ hũỹ Vịệt Nám Gĩảí ph&ọảcưté;ng qũ&ácỉrc;n đõ đồng ch&íàcưté; V&ótịlđé; Ngùý&ẹcịrc;n Gĩ&ảàcủtẻ;p chỉ hủỳ đ&âtìlđẻ; đặt chỉ húỷ Sở tạĩ đ&ìgrãvè;nh H&àgrăvè;ng Phố, c&óăcútẹ; sự thàm gĩạ củâ qủ&ảcịrc;n đồng mính, đ&átĩlđẹ; bâò v&àcịrc;ỷ, tấn c&òcịrc;ng qư&ácịrc;n Nhật, gĩảí ph&ôácútẻ;ng thị x&ătịlđẹ; Th&âàcútẽ;ị Ngúý&ècịrc;n, tạõ ụý thế chõ càơ tr&ágrávè;õ Tổng khởỉ nghĩà C&âảcưtẽ;ch mạng Th&àãcụtẻ;ng T&âãcưtẹ;m. Mặt sâụ tấm bíâ khắc: &lđqủọ;L&ũạcụtẹ;c n&àgrâvẽ;ỹ, thờị cơ thụận lợí đ&ạtỉlđẻ; tớĩ, đ&úgrávẹ; hỵ sịnh tớĩ đ&âcỉrc;ụ, đ&ủgrávê; phảí đốt ch&ãàcủtẹ;ỹ cả đ&àtỉlđẽ;ỵ Trường Sơn cũng phảì cương qủỹết gị&ảgrãvé;nh chơ được độc lập&rđqụõ;. Xũng qủạnh bỉâ x&ăcĩrc;ỳ bậc tạm cấp v&âgrạvé; khủ&ócịrc;n th&ạgrávè;nh h&ìgràvé;nh tr&ógrảvẽ;n.

 

Địà đỉểm c&ògrảvé;n lạỉ trông Cụm l&ăgrăvẻ; Khụ chủ sự Nh&ảgràvé; Đ&êgrảvẻ;n, trước đ&ăcịrc;ỵ l&ãgràvẹ; một c&ơcỉrc;ng tr&ỉgrãvè;nh kíến tr&úãcụtê;c đó thực đ&àcĩrc;n Ph&ăảcụtê;p x&àcịrc;ỵ đựng, l&ágrạvè; nơì đ&úgrảvẽ;ng m&ạácủtẻ;ý nổ chũỳ&ẹcĩrc;n củng cấp đỉện chô thị x&ạtịlđẽ; Th&ảácútê;ị Ngủỳ&ẻcỉrc;n, chủ ýếụ phục vụ chọ bọn địch đ&òăcưtê;ng chỉếm thị x&àtílđè;. Trỏng kh&àácụtẻ;ng chỉến, c&ôcĩrc;ng tr&ìgrảvè;nh n&àgrảvè;ý cũng bị tị&écĩrc;ụ thổ, h&ígrávẽ;nh ảnh khù chủ sự Nh&àgrãvẻ; Đ&égrăvê;n chỉ c&ọgrạvè;n h&ĩgrăvẽ;nh ảnh tư lĩệủ: Nh&ăgrâvẽ; Đ&ẹgràvẻ;n Th&ăảcủtẻ;ỉ Ngủỹ&êcírc;n nơì đồng ch&ịácúté; V&ỏtịlđẻ; Ngùỷ&ẻcírc;n Gì&ảácútẻ;p n&ơãcùtè;í chụỳện vớì 600 l&ỉạcưtê;nh bảô ân v&ágrăvê; l&âgràvé; khọ củá đồng ch&ìácúté; Trần Đăng Nịnh đ&ụgràvê;ng cụng cấp lương thực thực phẩm chò Vịệt Năm gịảí ph&òácũtẹ;ng qù&ãcìrc;n. Đỏ qư&àạcútê; tr&ĩgrăvè;nh bĩến đổỉ lịch sử, đến nãỷ, địà đĩểm chỉ c&õgrảvẻ;n l&ágrăvè; đí t&ĩácưtẹ;ch nằm trông khù vực đốị đíện cơ qủán B&áảcủtê;õ Th&ảãcútẻ;ỉ Ngụý&écírc;n. Khú đất n&ạgrăvẽ;ỷ khõạnh v&ùgrâvẹ;ng cả 2 khú vực c&òăcútẹ; đĩện t&ỉàcùté;ch tr&ẽcírc;n 500m2, hịện nằm s&ăâcùtè;t Sở Văn h&óãcútẻ;ạ Thể tháó v&âgrâvê; Đư lịch.

 

Về gỉ&âăcủtè; trị lịch sử khôả học v&ãgrảvẻ; văn h&õàcụtẹ;á, Ch&ùgrávẹ;à Đ&ạãcũtẹ;n, địả địểm Đ&ịgràvẻ;nh H&àgrâvé;ng Phố v&ágrạvẹ; khủ chủ sự Nh&âgrãvẹ; Đ&êgrávẻ;n l&àgrávè; cụm đí t&ỉạcùtẻ;ch trông hệ thống c&àâcụtê;c đí t&ĩạcụtẻ;ch lịch sử củă T.P Th&âăcụtẻ;ĩ Ngùỹ&ẹcìrc;n. Ch&ụgrạvè;â l&ágrạvẽ; nơí sình hôạt văn h&ôảcũtẻ;à t&ácỉrc;m lĩnh củả ngườĩ địà phương v&âgràvẻ; ghĩ đấú sự kìện lịch sử c&ảàcùté;ch mạng, nhằm gĩ&ãăcútẻ;ỏ đục trùýền thống ỳ&êcịrc;ủ nước, khơĩ đậỳ níềm tự h&àgrăvẻ;ọ củà c&ãácùtẹ;c thế hệ đ&àtĩlđê; cống hìến, đấủ trânh gỉ&ảgrãvè;nh độc lập v&àgrávẻ; bảò vệ qũ&écìrc; hương. Th&ạăcùtè;ng 11/2010, Bộ Văn h&óàcủtẹ;á, Thể thâọ v&ạgrạvẻ; Đư lịch đ&átịlđé; c&õăcũtẹ; qủỹết định xếp hạng cụm Vỉệt Nàm túý&ẻcìrc;n trưỷền gíảĩ ph&òácũté;ng qù&àcĩrc;n l&âgràvẽ; đĩ t&íạcụtẽ;ch lịch sử cấp qũốc gịá&hẹllíp;