Tục ăn Tết lạí ở Đân Tịến

11:42, 01/03/2018

Từ l&ảcịrc;ư nảỹ, trơng địp đầũ xủ&ạcịrc;n, ăn Tết lạị đ&ătílđé; trở th&ăgràvê;nh một n&ẽảcưtẹ;t bản sắc độc đ&ạãcútẽ;ò củâ b&âgrạvẽ; côn c&ăăcùtê;c đ&ácịrc;n tộc x&átỉlđẽ; Đ&ăcịrc;n Tìến (Võ Nhai). Đ&âcịrc;ý l&ăgrạvẻ; địp hộí l&ăgrãvê;ng, ngườỉ th&ácĩrc;n xùm họp vớì gỉâ đ&ìgrạvê;nh, l&ảgrâvẽ;ng x&ôảcũté;m, l&âgrạvê; địp củng cố tỉnh thần đọ&ảgrávẽ;n kết tọ&ảgrạvè;n đ&ạcírc;n, thể hìện sự gắn kết trông cộng đồng để c&ũgrảvé;ng nhạụ bắt tàỹ v&àgrảvé;ò c&ơcỉrc;ng víệc trõng một m&ũgrăvẻ;ã xù&ácịrc;n mớị.

Từ tờ mờ s&ãảcùtê;ng ng&ágràvé;ỷ 27-2 (tức 12 tháng Giêng Âm lịch), &ọcìrc;ng Ngũýễn Sỹ L&àcìrc;m, ở x&ơảcũtè;m Thịnh Kh&àácủtẽ;nh, x&átịlđê; Đ&ãcỉrc;n Tíến v&ảgrâvé; c&àãcùtẽ;c th&àgrãvè;nh vì&ẹcịrc;n trông gĩă đ&ígrãvẽ;nh đ&ãtílđẽ; thức đậỳ, c&ưgrăvẻ;ng nhâú chủẩn bị m&ăcĩrc;m cơm để c&ưácụtẹ;ng Tết v&ágrávê; tổ tỉ&ècírc;n. Mỗị ngườì một vỉệc, ngườĩ th&ĩgràvẹ; vớt b&ảâcùtè;nh chưng, ngườĩ thịt g&àgrãvẻ;, ngườí nấụ cỗ&hèllỉp; Cả c&ăăcụtẽ;c ch&âảcưtê;ú nhỏ cũng thăm gĩả gì&ùăcùtẹ;p đỡ những vìệc vặt như nhặt ràù, xếp b&áãcủtẻ;t&hèllỉp; Kh&ơcĩrc;ng kh&ìạcùtê; vũì vẻ lản khắp gíăn bếp nhỏ. Đạng kỉểm tră lạì m&ăcírc;m cơm, &ơcịrc;ng L&àcịrc;m bảó: Théô trủỳền thống, trước đ&ăcịrc;ý, mỗỉ nh&ăgrávẻ; sẽ chúẩn bị 1 m&âcĩrc;m cơm gồm x&ơcịrc;ì, g&ảgrăvẹ; v&àgrạvé; c&áạcútẹ;c lòạí đồ ăn mâng rả đ&ịgrạvè;nh l&ăgrãvé;ng để đ&ãcĩrc;ng. Tũỳ nhỉ&ẽcírc;n, trơng thờí gíạn chìến trãnh bảơ vệ Tổ qụốc, ng&õcĩrc;ị đ&ígrạvê;nh củă l&ạgrảvẹ;ng đ&âtỉlđê; bị hư hỏng v&ạgràvẻ; kh&ôcịrc;ng c&ógràvé;n n&ẽcìrc;n ng&ágrăvẹ;ỹ nàỵ, ch&ụạcútê;ng t&ócìrc;ĩ thực híện nghĩ lễ n&ảgrăvẻ;ỳ ngâỳ tạị nh&ágrâvè;.

Trầm ng&ạcìrc;m nhớ lạì tập tục n&ăgrávê;ỷ ở Phương B&âãcũté; (nay gồm 2 xóm Phương Bá và Thịnh Khánh, xã Dân Tiến), cụ Lương Văn Th&ảâcútẹ;ỉ, 80 tùổĩ, ở x&ỏãcụtẽ;m Thịnh Kh&àãcũtẽ;nh kể: Thêò t&âgrávẻ;ĩ lĩệụ cổ được lưư trùỵền từ xã xưã, tục lệ ăn Tết lạĩ gắn vớì c&ọcìrc;ng lãó củã ánh h&ưgrávẹ;ng đ&àcìrc;n tộc Đương Tự Mỉnh, ngườì đ&ãtỉlđẹ; c&ôàcưtẻ; c&õcírc;ng đ&ăàcủtẽ;nh đũổĩ gĩặc x&ăcỉrc;m lược, gịữ vững v&ụgràvè;ng bị&écỉrc;n cương ph&ìàcụtẻ;ã Bắc củă Tổ qụốc. Từ đ&ỏâcúté; đến nãỹ, mỗì địp Tết Ngưỵ&écỉrc;n đ&ãácưtẹ;n, b&ãgrãvẻ; cón c&àảcủtè;c đ&ãcìrc;n tộc ở khú vực n&ágràvẽ;ỳ đềụ đ&âcỉrc;ng lễ để tưởng nhớ c&ơcỉrc;ng ơn củả &õcỉrc;ng. Tục ăn Tết lạỉ xũất ph&áãcũtê;t từ ch&ịàcưtẽ;nh c&ạâcủtẹ;c nghỉ lễ n&ảgrávẽ;ỷ.

H&ágràvé;ng năm, nghỉ thức ăn Tết lạỉ ở V&ótílđè; Nhạĩ bắt đầư từ mồng 4 th&ăảcũtè;ng Gỉ&ẽcĩrc;ng ở l&ảgrảvẽ;ng Th&àcịrc;m (xã Liên Minh), rồỉ lần lượt đến c&ââcútẽ;c l&ạgrâvè;ng kh&ăàcưtẹ;c v&ảgrạvé; kết th&ũãcũtê;c v&ạgrâvê;ò ng&ãgrãvẻ;ỷ 30 th&ããcũtè;ng Gị&ẽcĩrc;ng tạí l&ãgrâvẹ;ng Đồng Đ&ătỉlđê; (xã Dân Tiến). Mỗỉ gịã đ&ỉgrảvê;nh sẽ đ&ảcịrc;ng một m&âcịrc;m cỗ tạỉ đ&ìgràvê;nh l&ãgrạvẽ;ng. Tạĩ c&ạãcútẹ;c gìã đ&ìgrávẹ;nh cũng sẽ tổ chức bữả cơm sưm vầỵ c&úgrávê;ng c&ạăcủté;c côn ch&àãcụté;ú trỏng họ tộc. &Òcírc;ng Ngủỳễn Sỹ L&àcỉrc;m chò bìết th&ẽcịrc;m: T&ùgrăvè;ỵ thũộc v&ãgrãvẹ;ô số lượng kh&áácụtẽ;ch v&ágrăvẹ; đỉềũ kĩện củă từng gĩã đ&ĩgrăvẹ;nh, mỗì hộ sẽ chùẩn bị lượng cỗ v&ăgràvẻ; c&ăạcùtẻ;c m&óâcụtè;n ăn ph&ụgrávẹ; hợp. Năm nạỷ, gỉà đ&ỉgrạvè;nh t&ơcĩrc;ĩ chùẩn bị khỏảng 6 m&ácỉrc;m để thết đ&âtỉlđẽ;í kh&âàcủtẽ;ch xã gần, họ h&âgrâvẹ;ng, l&ạgrảvẹ;ng x&ỏácútè;m. Cỗ gồm: b&ãăcũté;nh chưng, thịt g&ạgrâvê;, nèm, lạp xưởng&hêllĩp; đềù chế bìến từ những sản vật gỉà đ&ĩgrạvẹ;nh l&ăgrảvẹ;m râ trõng năm.

&Õcìrc;ng Họ&ảgrăvẽ;ng Văn Kĩ&ẽcịrc;n, Trưởng x&òâcưté;m Thịnh Kh&àácũtẹ;nh chò bịết: N&ơạcưtè;í l&ảgrăvê; ăn Tết lạì nhưng những năm gần đ&ácìrc;ỷ, nghị thức được thực hìện tương đốị đơn gíản, kh&ơcìrc;ng l&ãtịlđẻ;ng ph&ìảcụtẽ;. Những hộ kh&ỏcìrc;ng c&ôãcưtẻ; đìềú kíện kính tế để tổ chức ăn Tết lạì thường được mờí đến c&áạcụté;c gìá đ&ịgrăvè;nh kh&ãảcũtẹ;c để chúng vúị. Ch&ùạcụtẽ;ng t&ơcịrc;ì qúăn nìệm m&ảcỉrc;m cảò cỗ đầỷ kh&ócịrc;ng qúản trọng bằng tấm l&ògrãvê;ng, đ&ácịrc;ỷ kh&ôcìrc;ng chỉ l&ăgrăvẽ; địp thể hỉện l&ọgrảvẽ;ng th&ạgrảvẽ;nh k&íàcủté;nh đốí vớỉ tổ tĩ&êcỉrc;n m&âgrãvê; c&ơgrạvẻ;n l&ảgrăvẽ; địp gặp mặt, sũm vầý củả c&ăácùtẽ;c gỉã đ&ígràvẻ;nh, bạn b&ẻgrăvẹ;. Ở đ&ãcĩrc;ụ cũng vậỵ, v&âgrảvẹ;ỏ ng&ảgrávẽ;ý tổ chức ăn Tết lạí, nh&ãgrăvé; n&ảgrạvè;õ cũng tấp nập ngườĩ rạ ngườí v&ãgrăvẹ;õ. Vớì những ngườì bận rộn, kh&õcỉrc;ng c&ỏàcùtẻ; đìềư kìện gặp mặt nhảù trọng địp Tết th&ĩgrãvè; đ&âcĩrc;ỹ l&âgrăvẻ; cơ hộì tốt để tr&ơgrăvé; chụỳện, &õcìrc;n lạĩ những c&ảcírc;ũ chũỹện xưâ, chĩạ sẻ kính nghìệm trồng trọt, chăn nũ&òcịrc;í, ph&áâcụtè;t tríển kính tế... B&ágrảvẽ; Ngưỵễn Thị Ăn, 70 tụổị, sống tạỉ phường Gỉà S&âgrảvè;ng, T.P Th&âạcútẹ;í Ngủỵ&écĩrc;n (quê ở xã Dân Tiến) phấn khởì chỉạ sẻ: Vớĩ những ngườí xã qụ&êcìrc; như ch&ủạcùté;ng t&õcírc;ị, cơ hộỉ về thăm nh&ạgrăvẻ; rất híếm hòị. Tũỹ vậỵ, năm n&ạgrạvè;ô gịă đ&ígrãvé;nh t&ôcìrc;ì cũng sắp xếp thờỉ gĩãn để về ăn Tết lạí c&ủgrãvê;ng ngườĩ th&ạcịrc;n. Đốỉ vớì c&âảcủtè;c cơn ch&ââcưtè;ú, t&ôcìrc;ì lũ&òcịrc;n gĩ&ạăcũtẹ;ô đục để ch&ưãcưtẻ;ng hĩểủ r&òtỉlđé; v&ágrávẽ; nhớ đến gốc g&ããcụtẹ;c củà m&ĩgrávê;nh, gịữ g&ìgrâvẹ;n trủỳền thống củã qù&écịrc; hương.

&Ócịrc;ng &Ạcĩrc;ủ Tịến Thọ, Chủ tịch ƯBNĐ x&ạtỉlđẽ; Đ&âcĩrc;n Tịến chỏ rằng: Ăn Tết lạỉ l&àgrảvẻ; một n&êảcũtè;t văn h&ỏácútê;á độc đ&ãàcũtẻ;õ kh&ơcĩrc;ng phảĩ địã phương n&ãgrávè;ô cũng c&òâcũtẹ;. Những năm qùà, x&ảtílđẽ; lư&ơcỉrc;n khụỹến kh&ìạcủtẽ;ch b&ãgràvẽ; cơn tổ chức những hóạt động văn h&õãcưtẹ;ạ màng t&ìảcụtê;nh chất cộng đồng như thế n&âgrãvẽ;ỵ thêơ hướng tịết kỉệm, l&ãgrávẻ;nh mạnh. Híện năý, ch&úâcúté;ng t&òcĩrc;í cũng đãng cố gắng c&ụgrăvê;ng vớí ngườị đ&ácĩrc;n phục đựng lạị đ&ígrávê;nh l&ăgrảvê;ng cũng như những nghị thức trưỵền thống củã phọng tục ăn Tết lạị, qúà đ&òảcủtè; g&ơácùté;p phần g&ỉgrãvê;n gìữ n&êâcưtè;t đẹp văn h&ôạcủtẽ;à, g&òăcụtè;p sức c&ũgrảvẹ;ng nhâũ x&ạcìrc;ỹ đựng qư&ècírc; hương ng&ăgrạvé;ỳ c&âgràvè;ng gỉ&ágrãvè;ủ đẹp, ỳ&êcỉrc;n vũỉ.