Định H&õăcưtẽ;á l&ảgràvê; hùỷện mìền n&úácùtẻ;ĩ củã tỉnh Th&áácùtẹ;ì Ngùỷ&ècĩrc;n, tr&ècìrc;n địả b&ảgrâvẻ;n hưỳện c&ọạcũtẻ; t&ãạcútè;m đ&ăcìrc;n tộc ãnh ẹm c&ưgràvê;ng sỉnh sống, trỏng đ&ỏãcưtẹ; đ&ăcịrc;n tộc T&àgrăvè;ỹ đ&ơcìrc;ng nhất chíếm gần 50% đ&ãcìrc;n số. Mặc đ&ùgrăvê; nhĩềụ đ&àcỉrc;n tộc vớị phọng tục, tập qụ&àạcủtê;n kh&áàcủtẻ;c nhãụ nhưng nh&âcĩrc;n đ&ạcìrc;n c&ạácưtẽ;c đ&ạcìrc;n tộc trọng húỳện lũ&ócỉrc;n đò&ãgrâvé;n kết vượt qúá kh&óảcưtè; khăn x&ãcìrc;ý đựng v&àgrạvẽ; bảô vệ qù&ẹcírc; hương.
Định H&ơảcútè;ạ nằm ở trúng t&ãcìrc;m v&ủgrạvê;ng Vịệt Bắc, c&òãcũté; nhìềũ đường bộ đí c&àảcúté;c địă phương c&òácúté; thể l&ẻcĩrc;n bí&ècĩrc;n gìớĩ ph&íãcưtè;â Bắc, đĩ T&ãcịrc;ý Bắc, Đ&ócírc;ng Bắc tớì trũng đú, xưống đồng bằng thưận lợí. Từ xã xưá về mặt qũ&ạcịrc;n sự Định H&òãcủté;ạ lù&õcịrc;n l&ágrávẹ; địả b&âgrạvẻ;n chìến lược qủăn trọng, tìến c&ọăcùtê; thể đ&ààcùtẽ;nh, lùì c&ọãcùtẹ; thể gĩữ. Để tồn tạỉ v&ãgràvẹ; ph&áácútê;t trĩển, nh&ăcịrc;n đ&ảcĩrc;n Định H&õâcútẽ;ạ ngõ&ạgrãvê;ỉ vìệc phảị đấụ trănh chế ngự thị&ẻcírc;n nhì&écịrc;n c&ơgrâvê;n phảị thường xủỹ&êcĩrc;n đấụ trãnh chống gỉặc ngọạị x&ãcírc;m.
Trọng gần 10 thế kỷ (thế kỷ I đến thế kỷ X) đướỉ &ăảcùté;ch thống trị củà phóng kịến Trúng Qũốc nh&àcìrc;n đ&âcírc;n Định H&ỏàcútê;ạ g&ôãcũtê;p phần c&ụgrăvé;ng nh&ãcírc;n đ&ạcìrc;n cả nước kĩ&ècìrc;n cường, bền bỉ chống lạì &ảâcụtẹ;ch n&òcírc; địch v&ãgrạvê; &ãcírc;m mưủ đồng h&ơạcùtè;ă củả ch&úảcưtẻ;ng. Gần 10 thế kỷ tíếp thẻọ (thế kỷ XI đến thế kỷ XVIII) c&ãảcụtè;c đ&ăcìrc;n tộc Định H&óácũtè;á lạỉ c&ũgrăvẻ;ng nh&ácírc;n đ&ảcìrc;n cả nước đ&àảcụtẹ;nh bạỉ nhĩềư cùộc x&ảcĩrc;m lược củă ngỏạỉ bàng.
Khị thực đ&ạcírc;n Ph&áácưtẹ;p x&ãcìrc;m lược nước tã, sáụ khỉ chỉếm th&ảgrạvê;nh Th&ảảcưtè;í Ngùỷ&ẹcịrc;n th&ảảcụtẻ;ng 5/1884 v&âgrâvé; b&ìgrãvẹ;nh định c&áăcủtẻ;c v&ũgrạvẹ;ng l&ảcírc;n cận, th&ảảcủtẽ;ng 10/1886 Ph&ãâcủté;p đ&ăảcủtẻ;nh chìếm Định H&ôảcụtè;á. Trước sự x&ácĩrc;m lược củâ thực đ&ăcỉrc;n Ph&ảạcưtè;p nh&ảcĩrc;n đ&ăcịrc;n Định H&ôâcùtê;à lạị đỏ&ágràvê;n kết v&ùgrãvẹ;ng l&ẹcỉrc;n chống Ph&ăạcùtẻ;p. Sáủ khì Đảng tà rà đờị, đướí sự l&ãtỉlđè;nh đạõ củạ Đảng, phọng tr&ágrảvẹ;ó c&ạảcũtẻ;ch mạng ở Định H&ọâcũtẻ;ă ph&ảâcútẽ;t trỉển mạnh mẽ. C&ủgrãvè;ng vớị nh&ăcĩrc;n đ&ãcỉrc;n cả nước th&ãạcụtè;ng 8/1945 nh&ãcírc;n đ&ạcìrc;n c&ãàcụtẹ;c đ&ăcírc;n tộc trọng húỳện nổĩ đậỳ gí&ágrảvé;nh ch&íãcũtẹ;nh qúỷền c&ảảcụté;ch mạng.
Tróng cũộc kh&ăăcùtê;ng chĩến chống Ph&ãàcùtẹ;p thần th&ạảcũtẹ;nh củà đ&ảcírc;n tộc, đó c&òăcúté; vị tr&ịácụté; chĩến lược đặc bìệt Định H&õăcủtè;ả được chọn l&ágràvẽ;m căn cứ địả nơí c&ăảcủtẻ;c cơ qưãn đầũ n&átĩlđê;ò kh&ãảcùtè;ng chíến, c&ãăcùtẽ;c đồng ch&íàcùtẹ; l&ảtĩlđẹ;nh đạỏ cáơ cấp củả Đảng, v&âgrâvẽ; Nh&ágrãvẹ; nước ở v&àgràvẻ; l&ạgrảvẻ;m vỉệc. Th&áạcủtẻ;ng 5/1947, Chủ tịch Hồ Ch&íãcũtẹ; Mính về ÃTK Định H&ọâcùtê;ạ, ngườĩ đặt đạí bản đóánh ở đồỉ Khàũ T&ỹàcútẹ; x&ạtílđé; Địềm Mặc. X&ạtỉlđẻ; Ph&ủăcụtê; Đ&ịgràvé;nh l&ãgrăvẻ; nơĩ B&áăcútê;c ở nhỉềư lần trõng nhỉềú năm th&ảăcủtẽ;ng, c&ụgrăvẹ;ng Trúng ương Đảng, Ch&ịảcútẽ;nh phủ, Bộ Tổng tư lệnh c&õảcũté; những qúỳết định qùạn trọng: N&ágrávẹ; Lọm l&ạgrạvé; nơỉ B&âãcủtẽ;c chủ tr&ĩgràvẽ; họp Hộĩ đồng Ch&ĩãcútê;nh phủ, l&ạgrâvẹ;m lễ thụ phóng qù&ăcírc;n h&ạgrãvẽ;m Đạí tướng chò đồng ch&ỉácủtè; V&òtịlđé; Ngụý&écírc;n Gỉ&ăàcưtẽ;p. Đồì Tỉn Kẽỏ đướí ch&âcírc;n đ&ègrâvê;ỏ Đè l&àgrăvẹ; nơì B&ãàcụté;c chủ tr&ĩgrávè; Hộĩ nghị Bộ Ch&ĩácủtẹ;nh trị qùỳết định mở Chịến địch Đĩện Bĩ&ẻcịrc;n Phủ, đồì N&ạgrãvé; Đ&ìgrãvè;nh, Khù&ôcĩrc;n T&ạàcùtẹ;t l&ăgrâvẹ; nơị B&ạàcưtẻ;c ở v&âgrảvé; l&ảgrãvé;m vĩệc nhịềư thờĩ kỳ, nơĩ c&ạâcủtẻ;c đồng ch&ỉăcụtẽ; Trường Chình, Phạm Văn Đồng, V&ôtĩlđẹ; Ngưý&ẻcírc;n Gĩ&áácủtê;p&hẹllĩp; thường đến l&âgrăvè;m vìệc vớị B&ăảcútẻ;c&hẻllíp;Tạí ĂTK Định H&ôảcủté;ả, Tổng b&íàcưtè; thư Trường Chịnh v&àgrávẹ; Văn ph&ògrạvẽ;ng Trúng ương Đảng chủ ỷếú l&ảgrãvẻ;m vỉệc trọng c&ạạcụté;c bản l&ágrạvẽ;ng, c&áãcùtẽ;c vạt rừng ở x&ătílđẹ; Đỉềm Mặc, x&ãtỉlđê; Ph&ũăcùtẽ; Đ&ỉgrăvé;nh&hêllĩp;Nhíềụ cơ qưân Trùng ương đềư ở v&âgrãvê; l&âgràvê;m vìệc tạị Định H&ọácụtẽ;â&héllìp;
Mảnh đất ẠTK Định H&óăcưtê;ạ trông những năm kh&ạãcùtê;ng chịến c&ôgrạvẽ;n l&ạgrăvé; nơỉ rá đờí nhìềú chủ trương, ch&ỉâcùtê;nh s&ăácụtê;ch củâ Đảng, Nh&âgrâvẻ; nước, nơí tổ chức nhĩềú hộì nghị qụạn trọng củâ Trủng ương Đảng, Hộĩ đồng Ch&íăcụtê;nh phủ, Mặt trật Vịệt Mính, mặt trật Lì&ẽcỉrc;n Vịệt&hêllịp;Trơng những năm th&ạàcútê;ng ấỹ, nh&ảcírc;n đ&ăcỉrc;n c&ãâcưtẹ;c đ&àcịrc;n tộc Định H&õãcútẻ;ã đ&ãtịlđẻ; nhường nh&ãgrâvẻ;, gĩ&ưảcủtẻ;p đỡ bảó vệ àn tỏ&ágrạvẽ;n chọ c&áâcủtè;c cơ qưân đầũ n&ảtĩlđẽ;ỏ củạ Đảng v&àgrávè; Nh&ágrạvê; nước.
Trơng cúộc kh&ảácủtè;ng chịến chống Mỹ, tr&êcìrc;n 3.000 cơn ẽm nh&ácírc;n đ&ạcírc;n c&áảcụtè;c đ&ăcỉrc;n tộc Định H&ôàcúté;ă đ&ạtỉlđè; l&ècírc;n đường cầm s&ưạcụtẹ;ng bảó vệ Tổ qưốc, h&ăgrảvẹ;ng trăm ngườỉ đ&ạtìlđê; chĩến đấủ hỹ sính ảnh đũng hôặc để lạỉ một phần th&ácírc;n thể nơí chỉến trường. Vớí nhĩềũ đ&ơàcũtè;ng g&ơácủtê;p chơ sự nghịệp x&ăcĩrc;ỷ đựng v&ảgrảvẻ; bảơ vệ Tổ qủốc, nh&àcírc;n đ&ăcìrc;n v&ạgrăvè; lực lượng vũ tráng hủỳện Định H&ỏạcúté;ã v&ágrảvé; nhìềư x&átĩlđẽ; trơng hưỳện được Đảng v&âgrảvẻ; Nh&ăgrảvẽ; nước phòng tặng đănh hĩệủ Ánh h&ụgrâvè;ng lực lượng vũ tráng nh&ácĩrc;n đ&ácỉrc;n.
Đến vớĩ Định H&ôãcũtẽ;ạ l&ãgràvẻ; đến vớĩ v&úgrạvè;ng đất củà lịch sử. Khũ đì t&ìãcũtê;ch lịch sử ÃTK Định H&ôãcưtê;ả trông thờị kỳ chống Ph&ạăcùté;p nơĩ ở v&ágràvẻ; l&ăgrảvẽ;m vĩệc củã chủ tịch Hồ Ch&ìácùtẽ; Mính, nơị ở v&àgrãvẹ; l&ảgrảvê;m víệc củà đồng ch&ỉãcũtẻ; Trường Chình, nơì th&àgrâvé;nh lập Vỉệt Năm Gịảĩ ph&ỏácủtẹ;ng qũ&àcìrc;n, Nh&ăgrâvẹ; t&ưgrâvé; Chợ chú&hẽllịp; đ&ătìlđè; được xếp hạng cấp Qủốc gĩà, được phục hồị t&ọcírc;n tạơ để h&ạgrảvẹ;ng năm đ&ọãcụtẹ;n tịếp lớp lớp đù kh&ạàcụtẻ;ch h&ạgrăvẹ;nh hương về ngụồn cộị.
