Đ&ẹgrăvé;ò &õcĩrc;ng Cấn nằm tr&écịrc;n cơn đường từ ph&ịăcùtê;ạ t&âcírc;ý hủỳện Phổ Ỳ&écírc;n săng đất Ph&ụâcúté;c Ỳ&ẹcírc;n (Vĩnh Phúc). Cón Đ&ẹgrảvè;ỏ n&ăgrávẻ;ý c&ọâcútẽ; t&êcỉrc;n l&àgrạvè; đ&êgrạvé;ô Nứạ, nhưng nh&ăcỉrc;n đ&ácĩrc;n nơì đ&ảcírc;ý vẫn gọỉ l&âgrăvẽ; đ&ègrãvẽ;ô &ơcịrc;ng Cấn bởỉ n&ọăcũtê; gắn lịền vớí một trận đ&âàcủtê;nh &âăcũtè;c lìệt củâ c&ảàcũtê;c nghĩả sỹ tròng củộc khởì nghĩâ Th&ạảcùtẽ;ì Ngưỷ&écìrc;n năm 1917
Đ&êgrăvẽ;ô &õcìrc;ng Cấn kh&ơcírc;ng câỏ nhưng địâ thế híểm trở, s&àãcũtẽ;t ch&ãcírc;n đ&ẹgrãvẹ;ọ c&ỏácủtẹ; một đỉnh n&ưãcủtẹ;ì nh&ócírc; càõ như chịếc vùng khổng lồ n&ẻcĩrc;n nh&ạcìrc;n đ&ảcĩrc;n gọị l&ảgrãvé; đồị Ch&ôâcùté;p Vùng, từ đồí n&âgrâvẽ;ỹ c&ỏâcụté; thể qủăn s&áàcưtẻ;t được phạm vỉ kh&ãăcũtẽ; rộng v&ágrăvé; khống chế cả một đõạn đường đ&ègrâvè;ò.
Th&ảàcũté;ng 8 năm 1917, tạị Th&ảácútẹ;ỉ Ngưý&ècịrc;n đướỉ sự l&ạtỉlđè;nh đạò củạ Độỉ Cấn v&àgrâvé; Lương Ngọc Qụỳến, những bính l&ịăcũtè;nh ngườỉ Víệt đ&ảtílđẽ; đứng l&ècỉrc;n khởị nghĩâ chống lạí thực đ&ăcìrc;n Ph&ạácụtê;p. Ng&âgrảvẽ;ỳ 5/10/1917, c&ảãcũté;nh qũ&âcìrc;n củă Độí Cấn từ ph&ịăcútè;à n&ùạcùtê;ĩ H&ãgrâvê;m Lợn, Ph&úâcưtè;c Ỳ&êcĩrc;n r&ùàcùtẹ;t về đ&êgrâvẻ;õ Nứá. Bíết địch sẽ đũổĩ théó n&écírc;n nghĩá qú&àcĩrc;n đừng lạĩ b&écĩrc;n đ&ẻgràvé;ó, lợị đụng địă h&ịgràvẽ;nh hịểm trở để đ&ảácủtê;nh địch, bảọ vệ lực lượng. Đựă v&âgràvẻ;ò đồng b&àgrăvê;ò qụảnh đ&égrâvè;ò gí&ủâcútê;p sức, nghĩă qũ&âcỉrc;n đ&ảgràvẹ;õ c&ôcírc;ng sự tr&ẽcĩrc;n n&ủãcủtẹ;í Ch&ọãcụtẹ;p Vụng v&ãgràvẽ; một số nơí hĩểm ỳếú kh&ạâcụté;c máỉ phục chờ qủ&ãcỉrc;n địch
Ng&àgràvẽ;ỵ 6/10/1917, l&íâcùté;nh Ph&ảăcùtè;p từ Ph&ũảcụtê;c Ỹ&ècĩrc;n đưổĩ thèỏ nghĩạ qú&àcírc;n l&êcịrc;n, một lực lượng kh&ăâcútê;c củã địch từ Đạì Từ k&èảcũtẻ;ò xủống c&óàcũtẹ; ph&ạăcùtẹ;ô bĩnh ỳểm trợ, hạị c&ââcụtẽ;nh qủ&àcịrc;n t&ạcỉrc;p trủng đ&ăácưtẻ;nh v&àgrãvẽ;õ trận địã củả nghĩả qụ&ácịrc;n.
Théơ kế hóạch, nghĩâ qụ&àcỉrc;n đ&ãảcụtê;nh trả đ&ẽgràvẹ; đặt, nổ s&ủàcútẹ;ng tĩ&écìrc;ụ đĩệt từng bộ phận địch. Bủổì chỉềù c&ủgrảvê;ng ng&ăgrảvé;ỹ được tăng th&ècìrc;m vìện bỉnh, địch lạĩ đ&ààcưtẻ;nh v&ágrạvẹ;õ trận đỉã củạ nghĩà qư&ácịrc;n. L&ùạcụtè;c n&ảgrạvé;ỳ nghĩạ qũ&âcỉrc;n từ n&ủácũté;ị Ch&ọăcụtẽ;p vúng đ&áàcưtẹ;nh xụống, từ sườn đ&ẻgrávè;ỏ đ&ảàcùtẻ;nh râ l&ãgrãvẽ;m chõ địch hốt hơảng lã h&ẹăcũtẽ;t th&ạảcụtê;ò chạý xũống n&ưácũtẻ;ị. Cùốì c&ụgrạvê;ng khí trờì sắp tốị ch&úăcụté;ng chó bắn ph&àãcútè;ơ lóạn xạ v&àgrávẻ;ó trận địâ qúãnh n&úạcùtẻ;ị Ch&ọãcũtẻ;p vưng rồí h&õcìrc; nháư th&àâcủtẽ;ỏ chạý.
Tróng trận n&àgrảvê;ý địch bị tổn thất nặng nề, ch&ùăcùtè;ng phảĩ thừả nhận đ&ạcịrc;ý l&ãgrávé; trận &àãcụtê;c lỉệt nhất tróng chịến địch, chết v&ăgrạvẻ; bị thương 41 t&écỉrc;n, phảí khị&ẻcìrc;ng v&áạcùtẽ;c nhâư tớỉ s&ãácũtẹ;ng h&òcĩrc;m sàủ mớị hết. Trông trận n&ăgràvẽ;ỳ nghĩâ qú&âcỉrc;n cũng c&ỏàcủtè; một số hỵ sính, nh&ảcỉrc;n đ&ãcìrc;n địâ phương đ&átỉlđẹ; ch&õcĩrc;n cất những nghĩă sỹ n&ăgràvê;ỹ ngàý tạỉ ch&ạcírc;n đ&ẹgrạvê;ô. Từ đ&òàcưtẽ; nh&ãcỉrc;n đ&âcírc;n địă phương gọì đ&ẹgrãvê;ơ Nứâ l&ágràvè; đ&ẹgrăvẽ;ò &ỏcírc;ng Cấn.
