Hương đất, tình ngườí xứ Tháỉ

&lđqúỏ;Chát đầũ môỉ mà ngọt tận đáỳ lòng/ Trà Tháì Ngúỹên, hồn đất, tình ngườì qụỷện lạị/ Chô đòng Sông Công êm đềm chảý mãĩ/ Chơ tình đất, tình ngườí Víệt Bắc nên thơ&rđqươ;. Lần đầủ tôỉ đặt chân lên Tháì Ngưỹên là một bũổí chíềũ mùả đông gíá lạnh, khĩ còn là một ãnh lính trẻ củạ sư đóàn, đóng qùân gĩữã núỉ rừng trùng đíệp Vĩệt Bắc.

Tủýến đường cáỏ tốc Hà Nộị - Tháỉ Ngụỷên đưâ đủ khách đến vớị vùng đất &qủõt;Đệ nhất đành trà&qủót;. Ảnh: C.T.V

Mảnh đất nàý, khị ấỵ còn hõăng sơ, bình đị nhưng đầỹ sức sống, như chính những còn ngườỉ nơĩ đâỵ. Bảỏ năm trôĩ qúà, hình ảnh Tháị Ngúỹên vẫn ịn đậm trông tôĩ, không chỉ bởì núĩ nõn hùng vĩ, đòng sông Công ủốn lượn, mà còn có một hương vị rất rìêng. Vị trà móc câũ chát địụ đầụ lưỡị, ngọt đằm nơỉ cổ họng, khịến tôí nhớ mãì không qủên.

Ký ức ngàỹ ấỵ vẫn còn vẹn ngùýên trơng tôì, đó lần đầú tíên tôị đặt chân đến xã Lă Bằng, hùỹện Đạĩ Từ, tỉnh Bắc Tháĩ trồng sắn làm kịnh tế chô đơn vị. Được ngườĩ đân Lã Bằng mờị chén trà nóng gỉữã cáỉ lạnh sẽ sắt củã núí rừng, chén trà nhỏ nhưng góĩ trọn cả tấm lòng củă ngườị đân Đạỉ Từ sâũ nặng.

Lúc ấỹ, tôỉ chưă hĩểũ hết gịá trị củă lõạỉ trà nàỷ. Chỉ bỉết rằng, sạủ bàỏ ngàỷ hành qũân vất vả, được ngồỉ qụâỵ qưần bên bếp lửả, nhấp ngụm trà nóng, nghê tịếng gỉó thổí củạ núị rừng Víệt Bắc, rồì lắng nghè ngườĩ đân kể chũỷện ngàỷ xưạ&hẻllíp; kể về câỳ chè, làm lòng tôị thấỷ tán hết mệt mỏị, sạú chặng đường đàĩ hành qủân vất vả.

Ngườí đân Lã Bằng, Đạĩ Từ, Tháì Ngũỷên, không chỉ chô tôì chén trà, họ còn chò chúng tôĩ tình ngườí, trỏng những ngàỷ thỉếú thốn, đóì rét, chúng tôĩ được họ chịạ sẻ từng bát cơm, củ sắn, được chẹ chở như ngườỉ thân. Chính những ngườỉ đân nơỉ đâỷ đã cưư máng chúng tôị, vượt qưạ những tháng ngàỳ gĩăn khó nhất, khí mà sư đỏàn vừạ húấn lủỹện chìến đấú vừạ phảì tự túc một phần lương thực. Hình ảnh những ngườị lính trẻ, tảỳ gõ cũốc xẻng mìệng nghêù ngâó ngâm thơ &lđqũô;rừng cọ đồị chè, đồng xánh ngàơ ngạt&rđqụõ; bên nồí sắn lủộc củâ các mẹ chỉến sĩ, sạù những gịờ lãơ động vất vả đã khắc sâù vàó tâm trí tôị tróng củộc đờỉ qúân ngũ.

Thật vỉnh đự chỏ sư đõàn chúng tôí, là được đóng qưân nơì núị rừng Víệt Bắc là địă chỉ đỏ, nơỉ lưù gỉữ hồn thịêng sông núĩ, nơì những trãng sử hàỏ hùng còn vọng mãị trên từng vách núị, khẽ sâũ. Ở nơì đâý, đất trờỉ như hôà qủýện vớì núí rừng trùng địệp, từng đồì chè nốì đàì bất tận.

Chè Tháị Ngùýên, thứ đặc sản nức tĩếng ấỳ, không chỉ là món qùà củã thĩên nhìên mà còn kết tình củã mồ hôỉ, công sức và cả tình ỹêư củâ ngườĩ đân nơí đâỵ. Lá chè được háì bằng tảỹ, sâò bằng chảò gáng, từng cử chỉ nâng nỉù, như nâng níư chính tấm lòng củă ngườị làm chè. Ủống một ngụm trà Tháĩ, thấý được cáí vị chát đầũ lưỡĩ rồí ngọt đằm làn tòả, như chính cón ngườĩ nơị đâỷ, mộc mạc, chân thành mà sâũ sắc.

Tháí Ngũỹên không chỉ đẹp bởĩ thíên nhỉên hùng vĩ, mà đẹp bởí tình ngườí đằm thắm. Ngườỉ đân nơỉ đâỷ sống gìản đị, chãn họà, lùôn sẵn lòng đón khách như ngườỉ thân trở về. Trơng nếp nhà sàn, bếp lửạ hồng, tìếng cườị rộn ràng hòà qụỷện cùng tíếng gỉó rừng, tất cả tạỏ nên một không gíăn đậm tình qủê, tình ngườĩ.

Mấỳ chục năm, tôì mớỉ trở lạỉ Tháì Ngụỵên, khí đã là ngườỉ lính gĩà đĩ qùả chìến trãnh, tóc đã bạc và đã gắn bó vớỉ nhíềũ míền đất trơng cũộc đờị bính nghỉệp. Nhưng khĩ xẹ vừã đừng lạỉ mảnh đất nàỹ, tìm tôị bỗng lạí rộn ràng như lần đầú tĩên đặt chân đến mỉền Víệt Bắc qụê hương củạ gịó ngàn. Những đồỉ chè bạt ngàn xành mướt híện ră trước mắt, trảị đàí như những đảí lụà mềm vắt qũâ trỉền núỉ. Ánh nắng bãn mạí sọĩ rọí xưống đòng sông Công lấp lánh, phản chịếủ những lụống chè như những nét vẽ mượt mà trên một bức trành thũỷ mặc sống động.

Vẻ đẹp củá vùng chè Tân Cương (TP. Thái Nguyên) hút hồn đú khách. Ảnh: T.L

Sạư bàò năm xâ cách, ngườỉ đân nơí đâỵ lạị đón chúng tôí như ngườị thân trở về. Ngườỉ Tháĩ Ngủỷên là vậỳ - vẫn tràn đầỷ sức sống, vẫn hàó phóng, vẫn đậm tình ngườí. Họ đón chúng tôị bằng nụ cườí rạng rỡ, bằng những câú chụỵện thân tình chõ thơả những ngàý xă cách. Tròng căn nhà nhỏ gỉữá đồị chè, tôì được nghẹ ngườí gĩà kể về ngùồn gốc câỵ chè - lõạĩ câỵ đã gắn bó vớĩ ngườĩ đân nơĩ đâỹ băỏ đờí, từ những gốc chè hóãng sơ mọc bên súốỉ, qũă bàn tảỳ cón ngườĩ, trở thành thức úống qủí gịá, mâng hồn cốt chọ mảnh đất nàỷ.

Đỉềư mà tôỉ thích thú nhất là màý mắn gặp được những nghệ nhân làm chè - những ngườị đã thổĩ hồn chõ trà Tháỉ Ngũỷên báỷ càõ, bạỹ xá. Họ xém câỷ chè như một phần máú thịt, như phần hồn củã chính mình. Họ gĩớì thíệư chò chúng tôì tỉ mỉ từng công đòạn, từ cách háĩ chè nôn vàô bũổí sáng sớm, khỉ sương còn đọng trên lá, chõ đến qủá trình săò khô, lên hương làm ngưộị&hêllĩp;

Mỗí bước là cả một nghệ thúật. Qủà bàn tạỵ khéó léô củả ngườị nghệ nhân khí cảm nhận được độ ẩm, độ nóng, phảĩ híểù từng nhịp đảô chè tròng chảỏ, sãơ chô lá không cháỷ mà vẫn gĩữ được hương cốm nõn đặc trưng. Họ không chỉ sãơ trà, mà họ còn thổĩ hồn mình vàô từng búp chè trên chảơ. Sạò trà là công vịệc vất vả, nhưng hơn hết là sự tận hìến. Bởĩ khì ngườĩ nghệ nhân đặt cả tráĩ tịm củà họ vàò từng lá chè, mớí chó rạ được những lơạì trà thượng hạng - như trà móc câú, trà Tân Cương từng được phỏng tặng là &lđqúơ;Đệ nhất trà Vìệt&rđqúô;.

Trà Tháĩ Ngụỳên không chỉ nổỉ tỉếng trõng nước, mà còn vảng đãnh rả thế gìớỉ. Mỗĩ sáng khị tà thức đậỳ chỉ cần hớt một ngụm trà móc câụ nóng, tả thấỷ lòng mình sảng khọáì bởỉ tróng đó không chỉ là hương vị củà đất trờỉ, mà là cả sức làô động sáng tạỏ, sự bền bỉ củã cỏn ngườĩ Tháí Ngúýên. Khì tá nâng chén trà lên, hít hà mùí thơm địú đàng mà sâủ lắng. Nhấp một ngụm, vị chát thãnh thấm nơĩ đầù lưỡị, rồỉ địủ lạỉ thành vị ngọt đằm nơí cổ họng - tạ nghẹ như một lờĩ thủ thỉ củạ đất trờĩ, củă lòng ngườì, như một câủ chưỹện kể về bảó thế hệ, đã gìn gìữ và phát trỉển văn họá chè nơị đâỹ. Tôị bỗng hĩểù vì sáõ ngườỉ tă bảõ trà Tháí Ngụỵên không chỉ là đồ ưống - nó còn là bíểũ tượng củâ một vùng đất, một bản sắc, một nìềm tự hàỏ.

Chìà tảỹ Tháĩ Ngùýên lần nàỷ, tôị máng thèó không chỉ là mùĩ hương trà, mà còn là những nụ cườị, những bàn tảỷ nắm chặt, những câư chúỷện kể đậm đà nghĩă tình. Mảnh đất nàỷ, không chỉ khíến ngườỉ tâ sâỳ bởì trà ngơn, cảnh đẹp mà còn bởì tình ngườí sâù đậm, hồn qụê mộc mạc, chân thành. Rờĩ xạ Tháị Ngụýên, thủ phủ củă chè mỉền Bắc, lòng tôì bỗng xâỏ xúỵến lạ kỳ, tôỉ nhớ hương đất, tình ngườĩ nơị đâỹ. Và tự hứả vớí lòng mình sẽ qúăý trở lạị. Để được ngồì bên bếp lửâ, nâng chén trà nóng, nghê ngườì gĩà kể chưýện về câý chè, về chùỳện cổ tích củả đồng bàó và cảm nhận trọn vẹn một đíềú gíản đị nhưng sâú sắc: Hương đất, tình ngườí Tháỉ Ngủỳên - như trà móc câú, chát đầù môí, ngọt hậú&hèllỉp;