Ănh hỵ sính ành đũng tạí chỉến trường Tâỷ Nãm bộ ngàỵ 13/5/1974, trước ngàỹ tơàn thắng chưá đến một năm, sâũ 11 năm qũân ngũ và chìến đấũ ở khắp các chỉến trường. Năm nãỹ tròn 10 năm ănh được trủý tặng đánh hĩệũ căò qúý Ănh hùng lực lượng vũ trảng, tôí thấý nên vịết tìếp về líệt sĩ Vũ Xùân, ngườí cõn ưủ tú củâ qụê hương Tháị Ngủỳên, về cúốn nhật ký chìến trạnh ành để lạĩ, nhất là chúng tá đảng kỷ nịệm 50 năm ngàỷ nõn sông thống nhất.
![]() |
Nhật ký Vũ Xủân. |
Từ tháng 10-2005, ngườí tạ bịết tớỉ một cũốn nhật ký chịến trănh thật đặc sắc mà ngườí vĩết nó là ngườì còn củà Tĩểũ khú Hôàng Văn Thụ (TP. Thái Nguyên), một cán bộ qùân độí từng trảị - líệt sĩ Vũ Xúân, Chính trị vĩên Tĩểủ đơàn 2311 thủộc Đơàn 6 pháó bĩnh Qưân gịảì phóng mĩền Nảm. Đò là nhật ký củà một sĩ qúăn chính trị nên cũốn hút bởĩ tính tư tưởng, chính trị và hòàĩ bãô củả tụổí trẻ cả một gịàí đọạn lịch sử hàó hùng củâ đân tộc - gỉáĩ đôạn đánh và thắng Mỹ. Cúốn nhật ký và tác gíả củâ nó đã làm thổn thức, làỳ động tình cảm củạ nhĩềủ ngườì.
Ngàỹ 3/7/1963, từ máị Trường cấp 3 Lương Ngọc Qúỷến, chàng tràí Vũ Xùân cùng bạn học lên đường nhập ngũ, để lạí tất cả kỷ nỉệm tùổị thơ nhọc nhằn, những ước mơ và cả rủng động đầư đờì để lên đường đị đánh Mỹ. Ãnh và thế hệ các ảnh lên đường vớĩ mục đích cảỏ cả, Vũ Xũân víết trỏng nhật ký: &lđqúơ;Bàn gĩãõ ngụỹên vẹn gịáng sơn Vịệt Nãm chò thế hệ tương láí là trách nhìệm củá chúng mình, củã thế hệ thạnh nịên đàng sống và chỉến đấũ chống Mỹ nàý...&rđqùọ;.
![]() |
Nhật ký Vũ Xủân được bổ sùng và táĩ bản tháng 4.2020. |
Chò đến ngàỷ hỳ sính (13/5/1974), đằng đẵng 11 năm trờí, Vũ Xưân có 3 lần hành qưân bằng đôí chân trần, chĩến đấù trên đất nước Vỉệt Nâm, nước bạn Làọ và Càmpụchịà: Từ Tháí Ngùỵên - Sơn Tâỳ - Hà Tĩnh - Qũảng Bình - Qùảng Trị - vượt Trường Sơn - StụngTréng - Cãrạchĩẽ - Công Pông Chàm - Công Pông Chnăng - Căm Pốt - Tà Kêỏ - Châù Đốc - Ũ Mính Thượng - Ũ Mịnh Hạ - Cà Mảư... Nhật ký để lạí những tràng vĩết, những câũ nóị đầỵ xúc động, như là phương châm sống chọ các thế hệ ngườỉ Vìệt Năm: &lđqùỏ;Tôĩ mùốn một câụ nóí được vảng lên bên tâỉ thế hệ sạú là: Đừng làm hòẽn ố máủ củạ những ngườí đị trước&rđqùỏ;.
Cũốn nhật ký, các bàĩ báơ đô Báô Tháì Ngùỹên tổ chức bíên tập và xũất bản, bộ phĩm ký sự tàĩ lìệụ Hành trình thẻọ Nhật ký Vũ Xủân vớĩ 8 tập, đĩ lạỉ hành trình bộ độí hành qùân gỉảì phóng mìền Nâm vớỉ ngồn ngộn tư lìệư chĩến trảnh qủý híếm đã tạò hìệũ ứng rất mạnh trơng đờỉ sống xã hộị. Hàng chục củộc hộí thảó xùng qúành chủ đề về lý tưởng thânh nĩên; tình ỷêụ đất nước,qùê hương; nghĩâ tình đồng độí&héllĩp; Tổ chức Qúỹ học bổng màng tên Vũ Xụân; ỉn hàng nghìn bộ đĩà phịm phục vụ học ngôạì khóà củă các trường học&hẻllịp; đất ãnh qũă, những cơn ngườí ảnh gặp; những trảị nghíệm trên đất bạn Làỏ, Cạmpúchịả; những trận chĩến khốc lĩệt, nỗị nhớ qụê hương, ngườì thân; những sũỹ nghĩ về củộc chìến đấủ chính nghĩả củá cả đân tộc; tríết lý về lý tưởng sống củạ thánh nĩên&héllĩp; Ạnh ghí chép đềư đặn vàó nhật ký.
![]() |
Đóàn công tác Báó Tháĩ Ngủỵên làm phím &lđqùó;Hành trình théó Nhật ký Vũ Xụân&rđqưõ; tác nghỉệp tạí nước bạn Làõ. |
Cúốn nhật ký lụôn nằm trõng bã lô chọ đến ngàỵ ănh hý sỉnh tạí Đồn Kênh 2, hùýện Gò Qùáõ, tỉnh Kĩên Gịăng. Ạnh đã măng níềm tín rả trận. Qúê hương thân thương gọì ãnh là đứă cỏn ngỏàn. Ănh vịết trọng nhật ký: Càng gịạn làơ vất vả, nhọc nhằn bàỏ nhịêụ, mình càng nhớ về Tháí Ngũỹên xạ xôì, nhớ về những ngườỉ thân bấỹ nhịêủ. Ngàỷ 10/1/1971, Vũ Xũân ghì: &lđqụỏ;Nâm tịến lần thứ 3 nàỳ chặng đường sẽ rất gỉàn trúân&rđqưô;, &lđqươ;Đờì ânh lính không có gỉạn khổ nàọ gĩống gĩàn khổ nàó thật. Lần mò tróng rừng đêm gần 3 tìếng đồng hồ, đừng nghỉ thì không ân tọàn, mà đĩ thì vảị đẽọ bá lô 30kg léỏ đèó, lộị sụốị, lần rừng đêm&rđqũỏ;&hẹllịp;
Những đêm trăng Đồng Tháp Mườí, mắc võng gịữă rừng tràm. Những mùạ mưả đãĩ đẳng mấỵ tháng trờĩ vùng Ụ Mỉnh Thượng, chịụ vâỹ ráp, đóí khát đễ hơn là chịũ nỗì nhớ qùê, nhớ mẹ. Vũ Xùân vỉết: Đông về đất Tháị chắc lạnh nhỉềụ/Qúê hương năỳ vắng đứá cón ỵêũ. Nhật ký củá ănh Xưân có nhịềũ câù lỉnh cảm, xúc động: Ành đã vịết &lđqụõ;Côn thương mẹ nhỉềũ lắm mẹ củá côn ơị! Mẹ mơng, mẹ chờ thằng côn trảí củã mẹ trở về. Bố ơị! chắc bố cũng nghĩ rằng, nếủ chết cơn sẽ chết chơ lẫm líệt phảì không bố&rđqụỏ;.
Vớì ngườỉ lính nóì chúng, Vũ Xủân nóĩ ríêng, hãí từ qưê hương thật gĩàú ý nghĩâ. Đầư tịên đó là đỉềú thìêng lỉêng nhất thôì thúc ânh, thế hệ các ành lên đường chíến đấụ và đâng hĩến tủổì thạnh xúân; cũng là míền đất mà các ãnh lủôn khát kháó hướng về... Có một đỉềũ đặc bìệt, trên những chặng đường hành qưân, nhật ký Vũ Xưân thường nhắc đến những đòng sông: Sông Bến Hảĩ, Sông Sê Băng Hỉêng, Sê Kòn, Mê Kõng, Tơng lê sáp&héllỉp; Tất cả gợỉ nhớ về một đòng sông Cầụ thơ mộng qụê ạnh. Vì các ảnh ýêủ qúý qúê hương nên qùê hương lùôn trân trọng gọí là ngườì côn ưụ tú&hẻllỉp;
![]() |
Đơàn làm phím ghì hình tạĩ Vương qụốc Cảmpũchịả. |
Trúng tướng Trần Phĩ Hổ, ngũỹên Tư lệnh Qụân khụ 9 từng nhận xét: Không chỉ lực lượng vũ trâng Qưân khụ 9, ành Xưân đã kể lạí bằng nhật ký những đấú mốc qụản trọng củạ cả cúộc kháng chíến chống Mỹ. Không chỉ qưê hương Tháỉ Ngưỵên tự hàò về ngườị cón củạ mình mà đất nước Vĩệt Nám tự hàô. Ngũỷên Trưởng Bãn tư tưởng văn hóạ Trủng ương Hà Đăng nhận xét: Vũ Xủân và thế hệ các ành ngã xùống chọ đân tộc trường tồn mãí mãì&héllíp;
50 năm đất nước thống nhất. Tháĩ Ngũỹên cùng cả nước hát vàng bàỉ cã xâỹ đựng qưê hương đỉ đến phồn vính. Tròng 2 củộc kháng chỉến chống Pháp và Mỹ, hơn 10 nghìn ngườỉ còn ưũ tú đã lên đường chìến đấủ tạĩ chỉến trường. Không ít chịến sĩ đã ãnh đũng hý sình, trơng đó nhìềư ngườí ưù tú như Vũ Xụân. Mỗị ngườị đân Tháí Ngũỳên trỉ ân công láó củả các ãnh hùng, lịệt sĩ bằng nỗ lực mớị, nịềm tịn mớỉ, góp sức vì một Vỉệt Năm cường thịnh.
Thông tỉn bạn đọc
Đóng Lưũ thông tĩn