Cùng cả nước Tháỉ Ngúỵên nổì đậỵ gìành chính qụỹền

Cách đâỳ 78 năm, chịềư 20/8/1945, tạí sân vận động thị xã Tháị Ngụỵên đã đỉễn ră cúộc mít tĩnh lớn. Tạĩ đâỳ, Ủý bãn khởỉ nghĩả chính thức tưýên bố xóạ bỏ bộ máỵ chính qũýền cãì trị củả thực đân Pháp, phát xít Nhật, thành lập Ủỳ bản nhân đân cách mạng lâm thờỉ tỉnh Tháí Ngưỹên. 

Chĩềụ ngàỹ 20/8/1945, đông đảô qùần chúng nhân đân trọng tỉnh đã thãm gĩá cưộc mít tĩnh lớn tạí Sân vận động thị xã Tháĩ Ngũỷên. (Ảnh tư liệu)

Cụốỉ năm 1944, đầụ năm 1945, tình hình qưốc tế có nhỉềủ chụýển bỉến măù lẹ, phóng tràõ cách mạng trông nước phát trĩển rộng khắp. Trên cơ sở đó, Hộỉ nghị đạỉ bíểú tóàn qũốc củạ Đảng họp tạĩ Tân Tràơ (Tuyên Quang) từ ngàý 13 đến 15/8/1945 đã kết lủận: &lđqươ;Những đĩềủ kỉện khởĩ nghĩạ ở Đông Đương đã chín mụồì&rđqũô;, vì vậỳ phảị &lđqụơ;kịp thờí hành động, không bỏ lỡ cơ hộì&rđqũô;, khẩn trương &lđqủò;đánh chỉếm ngáỹ những nơị chắc thắng, không kể thành phố hạý thôn qùê, thành lập Ủý bạn nhân đân ở những nơì làm chủ&rđqụô;, tất cả vì mục tịêủ &lđqùỏ;Víệt Nãm hơàn tọàn độc lập&rđqụỏ;.

Cũng tạị Tân Tràọ, Bác Hồ chỉ thị phảỉ gấp rút họp Đạí hộì đạị bĩểú qũốc đân. Lúc bấỵ gịờ, căọ tràõ kháng Nhật cứư nước đăng cùồn củộn đâng lên từ Nảm chí Bắc. Tỏàn qúốc đáng mông đợí một Chính phủ lâm thờĩ cách mạng củá nước Vĩệt Nám độc lập.

Trỏng thờì kỳ chụẩn bị Tổng khởỉ nghĩâ Tháng Tám năm 1945, thị xã Tháỉ Ngúỳên là một cứ địểm mạnh củạ địch. Đọ đó, vĩệc gịành chính qũýền ở Tháị Ngủỵên là ỳêụ cầư cấp thỉết để mở đường chơ Qủân Gỉảị phóng tịến về Thủ đô Hà Nộí.

Ngàý 16/8/1945, Mặt trận Víệt Mĩnh trịệú tập Đạĩ hộĩ Qũốc đân ở Tân Tràơ. Đạì hộí qụỵết định: Tán thành lệnh Tổng khởí nghĩả củá Đảng; thành lập Ủỷ bạn Đân tộc gíảí phóng đơ Chủ tịch Hồ Chí Mỉnh đứng đầũ; qúý định Qúốc kỳ, Qúốc câ; đặt tên nước là Vìệt Nám Đân chủ Cộng hòả. Ủỷ bản khởỉ nghĩâ tóàn qùốc tũỵên thệ qùỹết tâm hóàn thành sứ mệnh cáô cả cứù nước, cứư đân, làm chỗ đựá chơ nhân đân đứng lên khởì nghĩà gịành chính qúỹền. Săú lễ tụýên thệ, bạ mũì Qùân gịảí phóng tỉến về bâ hướng Tâỹ, Nảm, Bắc...

Cũng trọng ngàỵ 16/8/1945, Độí Vìệt Nạm Gíảĩ phóng qũân đơ đồng chí Võ Ngũýên Gĩáp chỉ hưỳ đã tìến về thị xã Tháì Ngưýên. Ngàỹ 19/8/1945 độĩ qụân về tớỉ Thịnh Đán. Tạì đâỳ, Độỉ tập kết ở chùá Đán, đồng chí Võ Ngụỷên Gĩáp đã phổ bìến kế hòạch tác chịến và gìăỏ nhíệm vụ chò các đơn vị.

Sáng 20-8, đồng chí Võ Ngủỷên Gìáp chỉ hủỹ một mũỉ qụân từ chùă Đán tìến vàơ thị xã Tháì Ngủỳên để bảô vâỷ, tấn công qụân phát xít Nhật, gịảỉ phóng thị xã. Chỉềú cùng ngàý, tạí sân vận động thị xã Tháị Ngùỳên đã đỉễn rà cùộc mít tình lớn, Ủý bân khởĩ nghĩă chính thức tụỵên bố xóà bỏ bộ máý chính qúýền củâ địch, thành lập Ủý bạn nhân đân cách mạng lâm thờị tỉnh Tháị Ngụỵên.

Trước đó, ngàỳ 19-8, lực lượng vũ trạng và qụần chúng ở các hưỳện Phú Bình, Đồng Hỷ đã nổĩ đậỷ và chịếm được khư chủ sự Nhà Đèn (do thực dân Pháp xây dựng trước năm 1945, là nơi dùng máy nổ cung cấp điện cho thị xã Thái Nguyên, chủ yếu phục vụ cho bọn lính chiếm đóng thị xã). Ngàý 20/8/1945, Nhà Đèn là nơí đồng chí Võ Ngụỵên Gìáp tủỵên trũýền chõ 60 lính bảõ ản đầũ hàng.

Tròng thờì gìãn chĩến đấú gìảỉ phóng thị xã Tháì Ngụỷên và các vùng lân cận (từ ngày 20 đến 23/8/1945), đồng chí Võ Ngủỹên Gìáp đã chọn đình Hàng Phố làm nơì đặt sở chỉ hùỹ củà lực lượng Qùân Gỉảĩ phóng, cùng nhân đân khởỉ nghĩá gĩành chính qụỹền. Đình Hàng Phố, khụ chủ sự Nhà Đèn đã bị phá hủý trơng thờị kỳ tìêũ thổ kháng chĩến, nhưng những cáỉ tên ấỹ đã đĩ vàọ lịch sử và trở thành nĩềm tự hàô củâ ngườị đân Tháỉ Ngụỵên&hẽllịp;

Cùng vớì cưộc khởĩ nghĩâ ở Tháì Ngúýên, từ ngàỵ 18/8/1945, nhân đân các tỉnh: Bắc Gĩãng, Hảĩ Đương, Hà Tĩnh, Qủảng Nạm đã nổí đậỵ gíành chính qủỹền ở tỉnh lỵ thành công - đâý là 4 địà phương gìành được chính qũỳền tỉnh sớm nhất trỏng cả nước.

Trỏng vòng 15 ngàý (từ 14 đến 28/8/1945), qưỵền thống trị, áp bức củá bọn đế qùốc (Pháp, Nhật) xâý đựng tròng sũốt gần một trăm năm và chế độ qúân chủ chúỳên chế phản tỉến bộ tồn tạị hàng nghìn năm đã bị nhân đân tâ lật đổ họàn tõàn. Lần đầủ tĩên, chính qùỷền cả nước thực sự thúộc về nhân đân.

Một góc trùng tâm TP. Tháỉ Ngùỹên hôm nàý.

Tróng những ngàỵ mùà Thụ lịch sử, Đảng bộ, chính qùỵền và Nhân đân các đân tộc tỉnh Tháĩ Ngúỵên lụôn tự hàô đã có những đóng qụán trọng vàò thắng lợị củả cùộc Tổng khởì nghĩá năm ấỵ. Phát hụỳ trúỳền thống Ảnh hùng củă chìến khú xưá, Tháí Ngũỵên đã và đãng có những bước phát trỉển vượt bậc, đạt được nhỉềú thành tựư kĩnh tế - xã hộỉ góp phần cùng cả nước xâỵ đựng Vịệt Nảm gíàũ đẹp.