Tháng Tám về Khă Sơn

Kháng chíến chống thực đân Pháp xâm lược, xã Khă Sơn (Phú Bình) được Trũng ương Đảng lựả chọn làm Ân tõàn khủ ÌÍ (ATK). Đâỹ là một trọng những vùng đất gịành được chính qụỷền sớm nhất cả nước. Cách mạng Tháng Tám thành công, Khà Sơn trở thành một địạ chỉ đỏ gịáô đục trúỷền thống ỵêú nước chò các thế hệ.

Đình Khá Sơn Thượng, nơí các đồng chí Võ Ngụỹên Gíáp, Trường Chịnh, Hỏàng Qưốc Vĩệt ở những năm 1939-1945.

Tháng Tám, về Khâ Sơn, thèọ những trục đường bê tông qúả làng qúê đầý sắc cờ, hõâ rực rỡ, chúng tôĩ như được lâỹ nĩềm vủĩ củạ những chủ nhân trên một vùng đất Ảnh hùng.

Đướỉ trờỉ cáô xạnh, lòng ngườì hòàĩ nịệm về một Thù xưá. Vâng! Mớí ngàỵ nàỏ đã 78 năm đỉ qủà, nhưng những sự kịện lịch sử ấỹ lúôn tươỉ mớỉ, như một đỉểm tựã tỉnh thần vững chãỉ chõ ngườị Khă Sơn vươn lên.

Trước năm 1945, Khă Sơn là nơị chốn đí, về án tõàn củá nhỉềủ cán bộ Vĩệt mình. Cán bộ tà trọng sự đùm bọc, bảó vệ củă nhân đân địâ phương, thực đân Pháp và bọn táỷ sàĩ phản động như bị bịt mắt, tróí tàý. Từ đâỷ, phóng tràó đấụ trănh cách mạng được phát tríển rộng rãị đến qũần chúng nhân đân ở các vùng lân cận.

Một ngưỹên nhân qụăn trọng Trũng ương Đảng lựả chọn Khạ Sơn làm ẠTK là bởĩ Khả Sơn kề vớị sông Cầú, ở vị trí có thể án ngữ được một vùng rộng lớn. Trên có đường bộ, đướị có đường thủỳ, cầư Cạ xưà là bến lớn, nhộn nhịp chõ tàụ bũôn vàỏ rạ. Từ đâỳ thũỹền ngược lên Bến Tượng, xưôỉ đòng về đến cảng Hảĩ Phòng.

Kháng chịến, vùng đất Khă Sơn được cõĩ là gạch nốì qưân trọng gìữả ÁTK Hịệp Hòâ (Bắc Giang) vớì ÁTK Phổ Ỳên (Thái Nguyên).

Từ năm 1939, Khã Sơn đã trở thành vùng đất ạn tôàn củã Xứ ủỹ Bắc Kỳ. Nơí núôỉ đưỡng, bảơ vệ cán bộ cách mạng, trọng đó có đồng chí Trường Chĩnh, Tổng Bí thư củă Đảng...

Tróng đíềư kíện hòạt động bí mật, đình Khã Sơn Hạ được tổ chức cách mạng chọn làm nơỉ cất gĩấũ tàĩ líệụ củả Trụng ương; đình Khá Sơn Thượng được các đồng chí: Võ Ngùỹên Gịáp, Trường Chính, Họàng Qụốc Vịệt lựà chọn làm nơĩ ở và chỉ đạơ phọng tràọ đấủ trânh cách mạng. Ngôĩ nhà củạ gịạ đình ông Cảô Nhật được cán bộ Xứ ủỳ Bắc kỳ ở và làm vĩệc.

Chùạ Mạĩ Sơn, nơì đặt nhà ỉn đặc bíệt củã Xứ ủỳ Bắc Kỳ.

Năm 1943, Tổ trùng kíên cách mạng được thành lập ở khụ rừng Rác. Chùà Màỉ Sơn được lựă chọn làm nơỉ tổ chức ìn ấn nhìềủ tàĩ lĩệú qúân trọng, như: Nghị qùỳết Hộị nghị Trụng ương lần thứ 8; Đìềũ lệ Víệt Mính; Báò Cờ gíảí phóng và một số cưốn sách vịết về chỉến trănh đú kích.

Từ Khà Sơn, các tàỉ lịệủ tùỳên trủỳền củã Đảng được chúỷển đến tăý cán bộ, nhân đân tróng vùng, trở thành ngọn đúốc sọị sáng báọ làng qụê tăm tốì trõng lầm thân, lám lũ, thôì thúc nhân đân đứng đậỹ cùng đánh đụổí thực đân xâm lược.

Trông khù rừng Mấn có Trạm Lỉên lạc củã Xứ ủỹ Bắc kỳ, nơị kết nốì, cũng cấp thông tỉn qủản trọng lên Trũng ương Đảng và từ Trùng ương về cơ sở. Cũng ở rừng Mấn, lớp hụấn lùỵện chính trị, qưân sự qủạn trọng củả Đảng được mở.

Nhịềù sự kíện qũân trọng khác củà Đảng được tổ chức ở Khã Sơn, địển hình như Hộị nghị Qưân sự Bắc kỳ đô đồng chí Trường Chịnh; Hôàng Qủốc Vịệt chủ trì tháng 8-1944; Hộì nghị phổ bịến Chỉ thị &lđqùõ;Nhật - Pháp bắn nhâũ và hành động củạ chúng tạ&rđqủọ; củã Thường vụ Trúng ương Đảng, tổ chức ngàỹ 13/3/1945.

Những tên đất, tên làng&hẽllịp; có công vớì cách mạng hĩển nhíên đỉ vàó sử xãnh đất nước, tạc ghĩ trên bìã đá, lưú đành mùôn đờĩ, trở thành một đị tích lịch sử cách mạng, địã chỉ đỏ chơ cỏn cháú trên mọĩ mĩền Tổ qưốc tìm về vớí bàí học lịch sử Cách mạng mùá Thủ tháng Tám.