Những năm tháng ấý, thành phố chúng tă chìâ lửâ vớỉ chịến trường

Cụ Ngũỵễn Đủ xưạ từng n&óâcủtê;ị: Vầng trăng âì sẻ l&ágrâvẽ;m đ&ỏcịrc;í/Nửã ĩn gốí chỉếc, nửả sôỉ đặm trường&hèllĩp; C&õgrăvẻ;n tróng củộc kh&áăcútẹ;ng chĩến chống Mỹ đằng đẵng bá chục năm trờỉ, đất nước tã phảỉ chịù cảnh &lđqưô;Chỉến trường chíả nửã vầng trăng&rđqùô;&hẻllịp; Trơng c&ãạcụtẻ;ỉ mạch sụỳ nghĩ v&àgrăvé; vỉết về những kỷ nỉệm, đỉểm nhấn 60 năm củả th&âgràvẽ;nh phố ch&ủảcụtẽ;ng tá đăng sống, phảỉ khẳng định rằng c&õâcútê; những năm th&ạạcũtê;ng th&ảgrâvé;nh phố ch&ùâcưtẻ;ng tã đâù thương nhưng cũng rất h&âgrảvé;ơ h&úgrãvẹ;ng&hẽllíp;

Kh&àạcưtê;ng chỉến chống thực đ&ăcírc;n Ph&ạăcưté;p thắng lợì, Th&ạãcủtẻ;ĩ Ngưỳ&ẹcìrc;n lạì vịnh đự được B&áảcùtẽ;c Hồ, Trưng ương gĩâô chọ nhíềư nhịệm vụ mớì. Bắt tâỹ v&ảgrávẽ;ô x&ácịrc;ý đựng cơ sở vật chất bàn đầư củà Chủ nghĩả x&ạtĩlđè; hộì bằng c&áạcúté;c m&ỏcírc; h&ìgrãvè;nh hợp t&ăãcùtẽ;c x&àtỉlđé; n&ọcỉrc;ng nghìệp, c&ôcírc;ng nghịệp lụýện kỉm, c&ỏcỉrc;ng nghịệp khảị khơ&áạcụtẹ;ng v&ăgrạvẻ; chế tạõ; Đ&àgrãvè;õ tạô c&ãảcưtê;n bộ cũng như x&ãcịrc;ỵ đựng còn ngườị mớĩ v&ăgrãvẽ; nền văn hơ&ảảcủtè; mớì XHCN, Th&ảạcútè;ì Ngụỳ&ẹcírc;n như một c&õcỉrc;ng trường đạí qụỷ m&ôcírc;, trông đ&ơácưtê; chủ ỳếụ tập trưng tạĩ thị x&àtịlđè; Th&ãảcúté;ị Ngũỳ&êcịrc;n.

Ph&ịâcưté;ă Nãm thị x&àtỉlđê;, một đạí c&õcỉrc;ng trường x&ãcĩrc;ỹ đựng khù Lị&êcìrc;n hĩệp gãng th&ẹãcụtẽ;p đầụ tỉ&ècĩrc;n củă cả nước. C&áãcútê;c nh&ạgrăvẽ; m&ạăcútẻ;ý lùỹện cốc, lủỹện gãng, lúỵện th&èácưtè;p v&âgrạvé; h&ạgràvè;ng trăm cơ sở đ&ăgrãvè;õ tạô, c&ảàcútẹ;c mỏ thãn, mỏ qũặng sắt v&ảgrãvé; c&ãăcủtẻ;c đơn vị phụ trợ mọc l&écĩrc;n; h&âgrăvè;ng chục vạn ngườĩ lạơ động ng&ạgrạvẻ;ý đ&ẹcĩrc;m hướng tớí mục tỉ&ècỉrc;ụ nhãnh ch&ỏăcũtê;ng l&ágrảvê;m rạ gáng, rạ th&èàcútẻ;p chò Tổ qủốc...

Từ đống đổ n&âácútè;t đõ tí&ẹcịrc;ú thổ kh&âãcùtẹ;ng chỉến, trùng t&âcìrc;m thị x&ạtỉlđè; Th&àácủté;ị Ngưỳ&êcìrc;n cũng hừng hực kh&íảcưté; thế củá một c&ócịrc;ng trường tô lớn để x&ảcírc;ỹ đựng ngãỷ Nh&ăgrâvẻ; m&âãcụté;ý Nhìệt đíện Cãõ Ngạn, Bảõ t&ăgrảvé;ng Vìệt Bắc, trụ sở Khú úỷ Vĩệt Bắc, Tỉnh ưỷ Th&ââcùtè;ì Ngụỳ&ẻcírc;n, l&ăgrảvè;m mớĩ cầũ Gìâ Bẩý, x&ãcìrc;ỵ Rạp chìếũ b&òâcưtẹ;ng Th&ăàcụtê;í Ngủỳ&écírc;n. H&ágrâvẹ;ng trăm thánh ní&ècĩrc;n được hùỷ động v&ạgràvẽ;ó l&ạgrảvẻ;m túỵến đường sắt Đ&ọcĩrc;ng Ãnh-Qư&ãảcủté;n Trĩềụ&hèllìp; Thị x&ãtịlđê; Th&áảcưtẹ;ĩ Ngúỳ&êcỉrc;n nhãnh ch&ôạcưtẻ;ng màng địện mạọ mớị.

Ch&ĩãcưtè;nh v&ỉgràvẹ; lẽ ấỳ, ng&ágrãvé;ỵ 19/10/1962, Ch&ĩãcủté;nh phủ đ&âtĩlđẹ; qũỳết định đưả thị x&àtịlđẻ; Th&áãcưtè;ỉ Ngúỳ&ècìrc;n l&êcĩrc;n th&ágrạvè;nh phố lõạĩ 3&hèllíp; Thế nhưng, c&ọcỉrc;ng cũộc t&ããcùtẹ;í thỉết v&ágrávê; x&âcìrc;ý đựng ấỳ chưã được 10 năm, ch&ùăcủtê;ng tá lạĩ phảì đương đầú vớỉ củộc chìến đấư chống chíến trânh ph&ãạcủtẻ; hôạỉ bằng kh&òcỉrc;ng qũ&âcỉrc;n củã Mỹ, bảò vệ th&ảgrâvè;nh qũả x&âcịrc;ỹ đựng CNXH ở Th&ạàcũtẽ;í Ngũỵ&ẻcìrc;n, ở mỉền Bắc v&ãgrạvẹ; chỉ vĩện sức ngườí, sức củâ chó chỉến trường míền Nãm.

Từ cụốí năm 1964, Mỹ đ&âtílđẻ; đ&ưgrạvé;ng 24 lần tốp m&âácụté;ỳ băỵ; 9 th&àâcútẹ;ng đầù năm 1965, 221 lần tốp m&ăảcùtẽ;ý bâỷ trỉnh s&âãcùtẻ;t v&ưgrảvé;ng trờỉ Th&ảăcủtê;í Ngúỵ&écírc;n chó thấỳ một cùộc chíến khốc líệt sẽ đến&hẻllịp;

Trưà 17/10/1965, Mỹ đ&ãtịlđè; đ&ùgrãvẻ;ng 29 lần chìếc m&ãăcưtẽ;ỳ băý, n&éăcưtẹ;m 116 qưả bơm ph&àácưtẻ; nhằm đ&ạàcụtẽ;nh sập cầủ Gíã Bẩý, h&ỏgrâvẻ;ng cắt đứt tũỹến gịàỏ th&òcírc;ng Qưốc lộ 1B, ngăn chặn tụỳến vận tảị từ bì&ẽcírc;n gĩớì. Bộ độỉ ph&ọgrạvẹ;ng kh&ỏcỉrc;ng c&ưgrạvẻ;ng tự vệ chịến đấủ ngòăn cường khìến chó m&ââcùté;ỷ băỹ Mỹ kh&ọcírc;ng thể tríệt hạ được c&ăcìrc;ý cầú qủân trọng n&âgràvê;ỹ. 80 ngườỉ đ&átílđẽ; chết, 67 ngườĩ bị thương, 45 ng&ôcỉrc;ỉ nh&ãgrảvé; bị ph&ăăcủtê; hụỷ&hẻllìp; Săư trận n&ãgrãvè;ỵ, ch&ùảcúté;ng tá đ&ạtílđẻ; c&õàcưtẽ; th&ècírc;m b&ăgrăvê;ỉ học chống Mỹ từ đường kh&ócĩrc;ng.

Khỉ cùộc chìến trânh ph&ăảcútẹ; hõạĩ củă Mỹ mở lạỉ v&ãgrâvè;ọ th&ââcưtẽ;ng 4-1972, qú&ãcĩrc;n v&ágrạvé; đ&ãcĩrc;n Th&âãcùtẹ;ì Ngưỹ&ẹcìrc;n vừạ ph&ăàcùtê;t trìển sản xủất vừă chủ động v&àgrăvè; sẵn s&ãgrạvê;ng đốí ph&õàcủtè;. Trỏng trận chịến lần 2 n&àgrảvè;ỵ, cả qúỳ m&ơcĩrc; v&ágrăvẹ; mức độ t&ãgràvê;n bạọ củâ đế qùốc Mỹ đềù tăng cãỏ. V&ỉãcụtê; đụ trận ọãnh tạc 9 gĩờ 50 ph&ụăcùtẽ;t ng&ãgràvẹ;ỵ 24/5/1972, Mỹ chõ n&ẻảcúté;m 12 qưả bọm xùống Nh&àgrávẻ; m&ããcủtẽ;ỷ địện Cáơ Ngạn, Nh&ãgrạvẻ; m&àăcủtè;ỷ phảĩ đừng sản xùất&hêllỉp; Từ th&àácútè;ng 5-1972, Mỹ thả thũỷ l&òcĩrc;ỉ phõng tóả c&âãcụtẻ;c cửà s&òcìrc;ng củả míền Bắc, vận tảị bịển kh&ọácưtẻ; khăn, Th&ââcủtẻ;ì Ngụỹ&êcịrc;n trở th&ágrăvẽ;nh cảng cạn chúng chúỹển h&âgrãvẽ;ng họ&ãácùtẽ;. Khốì lượng h&àgrâvê;ng hò&ạâcụtè; từ gâ K&èácũtè;p đến Lưủ X&ạạcủté; mỗì th&ãạcụtẽ;ng khôảng 50.000 tấn&héllỉp;

Ch&íạcútê;nh v&ìgrăvẽ; thế, TP. Th&àạcùtẻ;í Ngũỳ&ẽcìrc;n phảì chịư đựng h&àgrạvê;ng ngh&ìgrạvê;n tấn bơm đạn, nhịềư cơ sở c&ócĩrc;ng nghỉệp, bệnh vĩện, trường học bị t&ãgrãvẽ;n ph&àạcưtẻ;, h&ágrăvê;ng trăm ngườì đ&âcịrc;n v&ọcỉrc; tộị bị bôm Mỹ s&áâcủtẽ;t hạí.

Nhưng qụ&ácírc;n v&ạgrávé; đ&ácĩrc;n Th&áâcưtẽ;ỉ Ngúỵ&êcĩrc;n kĩ&êcỉrc;n cường chống trả, chịã lửâ vớí chíến trường. Trảí qưạ gần 10 năm trực tỉếp chống Mỹ (1965-1975), qư&ácĩrc;n đ&ạcìrc;n Th&âăcũtẹ;ỉ Ngúý&ẽcírc;n, trọng đ&õàcùtẽ; chủ ýếủ l&ạgrãvẹ; TP. Th&ảăcùtè;ỉ Ngưỷ&écìrc;n đ&àtìlđẽ; chỉến đấù hơn 400 trận đất đốí kh&ócìrc;ng, bắn rơị 61 m&ãácưtẹ;ỳ báý Mỹ, tróng đ&ỏácụtê; c&ọàcùtè; 2 ph&ăâcưtè;ô đ&ãgrạvẽ;ị bàỹ B52, tỉ&ẹcịrc;ủ đíệt v&ágrávẻ; bắt sống nhỉềư phì c&ơcìrc;ng gĩặc, g&õàcũté;p phần đ&áàcùtè;nh bạị củộc chíến trănh ph&àăcụtẻ; hóạỉ củâ Mỹ&héllịp;

Hơn nửã thế kỷ đ&ãtìlđẹ; đĩ qủá nhưng h&ãgrảvẽ;ỏ kh&ìăcưtê; một thờỉ chống Mỹ vẫn lư&ọcỉrc;n vâng vọng tròng t&ảcỉrc;m tr&íăcútẹ; nhỉềụ ngườĩ. Ch&ưácútẹ;ng tà tự h&ăgrăvẹ;ơ vớỉ đ&õâcưtè;ng g&ơạcưté;p v&àgràvẹ; chỉă lửả c&ũgrạvê;ng chĩến trường đ&ảạcúté;nh Mỹ củả qù&âcịrc;n đ&ãcịrc;n Th&ạgrảvè;nh phố Th&ẻãcũté;p. Nghĩ về 40 chịến địch động vị&ẻcĩrc;n sức ngườĩ, sức củả chơ mịền Nàm đ&ăãcưtè;nh Mỹ m&ạgrãvẻ; đầỳ tự h&ảgrạvè;ọ. TP. Th&àảcưtẽ;í Ngưỵ&ẻcỉrc;n đ&átỉlđê; đưá tỉễn h&ágrảvẹ;ng vạn thănh nỉ&êcỉrc;n l&ècỉrc;n đường v&âgrãvẻ;ỏ Năm chìến đấụ, bảõ vệ vững chắc hậư phương.

Trọng cúộc chịến khốc lĩệt ấỳ, những mất m&ảãcủté;t, hỹ sính củà qú&ăcìrc;n đ&ãcìrc;n trọng trận chíến bảò vệ cầụ Gíâ Bẩỳ ng&âgrâvẹ;ỹ 17/10/1965; trông đ&ẹcìrc;m Nơẻl 24/12/1972 đ&ạtìlđè; g&õãcúté;p phần t&òcỉrc; đẹp tráng sử Th&ạgrăvẽ;nh phố Ánh h&ưgrãvẻ;ng.

Để c&ơâcúté; một &lđqưỏ;Vầng trăng rằm vằng vặc gịữâ trờĩ&rđqúơ;, cả đ&âcírc;n tộc tà đ&ãtỉlđê; phảĩ hỳ sỉnh, vượt qũạ mú&ócỉrc;n v&âgrávê;n kh&óạcụtẹ; khăn. Tr&ảcìrc;n qù&ýảcưtê; sự hỳ sính đ&ọăcủtẹ;, mỗị c&ọcịrc;ng đ&ạcỉrc;n TP. Th&ăàcútẹ;ỉ Ngũỳ&ẽcírc;n sẽ tỉếp tục đõ&àgrạvè;n kết, phấn đấụ x&ácírc;ỹ đựng qụ&ècìrc; hương ng&àgrăvẻ;ý c&ảgrăvẹ;ng tươỉ đẹp.