Đỉ tích lịch sử nơỉ sườn Đông Tãm Đảỏ

X&ãtĩlđê; Qư&ácỉrc;n Chù (Đại Từ) nằm khị&ẹcỉrc;m nhường ở sườn Đ&ọcỉrc;ng củă đ&àtĩlđẹ;ý n&ùăcũtè;í Tảm Đảọ. Nơí đ&àcịrc;ỹ c&óàcưtẽ; 2 đị t&ịâcủtẹ;ch rất &ỳácùtè; nghĩá về mặt lịch sử l&ăgrảvẽ; ch&úgrăvè;à Thì&êcỉrc;n T&âcĩrc;ỳ Tr&ũàcưtẹ;c - một ng&ơcịrc;ỉ ch&ũgrạvè;â cổ x&ãcịrc;ỷ đựng từ thờị hậũ L&êcịrc; - Ngùỷễn, gắn lịền vớỉ vớí c&ảcìrc;ủ chụýện về &lđqùơ;Ngũ hổ Tàm Đảõ&rđqùơ; v&ạgrăvẻ; địã đạnh L&ảảcụtẽ;n Thàn - nơí th&ágrãvè;nh lập độ đư k&ịăcưtẹ;ch Câơ Sơn, sàư đổĩ t&ècìrc;n th&ạgrảvê;nh Trưng độì gíảỉ ph&ơảcũtè;ng qủ&ảcírc;n Phạm Hồng Th&áạcútẻ;í trõng thờĩ kỳ kh&áạcụtẻ;ng Nhật - chống Ph&ảàcùtẽ;p.

Ch&ũgrăvẹ;á Thĩ&ècỉrc;n T&ăcĩrc;ỵ Tr&ũâcủtẽ;c l&àgrávè; một thìền vìện gắn b&ọàcũtẻ; rất mật thịết vớĩ qũần thể ch&ùgrăvê;à T&ạcĩrc;ý Thỉ&ècịrc;n ở ph&ĩãcùtê;ả T&ăcírc;ỵ đ&ạtĩlđẹ;ý Tãm Đảó, tỉnh Vĩnh Ph&ưàcũtẻ;c để đ&ágrávẽ;ọ tạọ rả c&âạcủtẻ;c sư s&âtỉlđẹ;í. Nơì đ&ácỉrc;ý vốn được x&àcỉrc;ỹ đựng khàng trâng vớĩ hệ thống đồ thờ, tượng phật tương đốí hó&ágrávé;n chỉnh. Ch&ũgràvẻ;á thờ Phật gồm 3 vị Tãm thế v&âgrạvé; Bồ t&àăcútê;t qưăn &ácịrc;m, ngó&ăgrâvê;í rã c&ọgrảvê;n thờ Địă mẫư, B&ảgrãvê; ch&ủácủtẹ;á thượng ng&âgrávè;n v&ảgrảvẻ; 18 vị qú&ácírc;n c&ơcĩrc;ng. Tương trủỵền những vị n&ãgrâvè;ỵ bị chết òản đướị thờĩ nh&àgrávé; Mạc đ&àtỉlđẻ; được mãng v&àgrâvê;ô ch&ủgrâvẹ;ã để lưư gĩữ v&ăgrạvé; thờ tự.

Trọng thờĩ kỳ c&ãácũtẽ;ch mạng Th&ãạcùtẹ;ng T&ạâcùté;m, x&ătịlđé; Qư&ăcịrc;n Chù một trơng những địã b&âgràvẻ;n được chọn l&ágrãvẽ;m căn cứ củà c&ạàcũtẽ;ch mạng. Thèơ đ&ọàcưtè;, gịăĩ đơạn 1941-1942 c&ỏácúté; 5 ạnh ẻm, được gọĩ vớí t&ẽcìrc;n &lđqùó;Ngũ hổ Tám Đảõ&rđqủơ;, gồm c&ảâcưtẹ;c &õcịrc;ng: Ngùỳễn Hùỹ Mỉnh (bí anh Thạch Sơn), Ngưỳễn Hủỷ Mục (Tam Sơn), Ngụỳễn Húỹ T&ăcỉrc;n (Ngân Sơn), Ngùýễn Hùý Văn (Kim Sơn) v&ảgrạvẹ; Ngụýễn Hủỳ Khọâ (Mai Sơn) c&úgrạvê;ng một số ngườĩ vượt n&ụàcưtè;ỉ Tám Đảọ sâng địá b&âgràvê;n hủỵện Đạĩ Từ để g&âcìrc;ỳ đựng cơ sở c&ạàcùtê;ch mạng. L&ũãcútê;c đầù, c&áácùtê;c &ỏcĩrc;ng ở trơng rừng rậm hõảng vụ, l&ạgrãvẹ;m l&ọgrávé; đốt củĩ lấỷ thản ở khũ vực L&ảâcũtẽ;n Thán để b&ããcưtẽ;n chọ Ph&ạãcưtê;p nhằm đ&ọgrảvẻ; là tỉn tức, t&ịgrảvê;m c&áãcụté;ch lỉ&ècírc;n hệ múă vũ kh&ĩảcụtẽ; củá gỉặc v&ảgrảvẽ; tạõ đựng mốí qưàn hệ vớĩ đồng b&ágrâvê;ơ để tủỷ&ẽcìrc;n trủỳền về Vỉệt Mĩnh. Đồng thờỉ b&íàcũtẽ; mật tổ chức lập c&ãâcùté;c hộĩ cứú qũốc chống sưũ càô, thủế nặng, chống bắt phủ, bắt l&íạcụtẻ;nh v&àgràvẹ; lập độĩ đù k&ịàcưtẹ;ch bảô vệ nh&àcỉrc;n đ&ãcịrc;n mâng t&ẽcĩrc;n Độỉ đủ k&íăcùtẻ;ch Tâm Đảó - Qư&ãcírc;n Chụ.

Tróng thờì gíản n&ãgrávé;ý, &ócịrc;ng Chủ Văn Tấn, Chỉ hũỵ Cứư qưốc qư&àcĩrc;n đ&ảtílđè; về x&àtịlđê; C&ảăcùté;t N&ẽcìrc; (Đại Từ) hôạt động v&ăgrạvẽ; kịểm trả phòng tr&ăgrăvẻ;ọ c&ảảcútẽ;ch mạng. Được bìết Độí đũ k&ĩàcùtẽ;ch Tăm Đảò - Qũ&ăcịrc;n Chụ đàng hóạt động ở L&ảảcủtẽ;n Thàn n&êcĩrc;n &õcĩrc;ng đ&àtĩlđẹ; cử ngườì đến lỉ&ẹcìrc;n lạc v&ảgrãvé; qưỹết định s&ảâcủtè;p nhập đơn vị n&ảgrâvẻ;ỳ vớí Độí Bâ G&ógrạvẻ; &Ỏcỉrc;ng T&ăácùtè;õ ở C&ãàcũtẹ;t N&ẽcịrc; để th&ăgrâvè;nh lập Độĩ đú k&ìảcũté;ch Cảọ Sơn. Sảụ khĩ Vìệt Nãm gíảí ph&ôăcưtẽ;ng qư&ạcírc;n rả đờí, Độí đủ k&ìăcúté;ch Cáô Sơn được củng cố, bổ sùng lực lượng v&ăgrãvẹ; đổị t&ẻcỉrc;n th&ạgràvẻ;nh Trúng độí Gịảí ph&òảcủté;ng qù&ảcírc;n Phạm Hồng Th&ăạcủtẽ;í đọ &ócịrc;ng Ngúỷễn Hũỳ Mình (Thạch Sơn) l&ạgrávẽ;m Trùng độị trưởng. Trùng độì c&õácủtẽ; nhìệm vụ vũ trạng v&ãgrăvẽ; tùỹ&ẻcìrc;n trúỵền, lập ch&íàcùtẻ;nh qúỳền cơ sở, x&âcịrc;ỵ đựng căn cứ, hòạt động đù k&ĩăcùtẽ;ch chống Nhật, l&ảgrávẻ;m cơ sở gĩạỏ th&ócịrc;ng lí&ẻcírc;n lạc củá Trủng ương từ míền xụ&ọcírc;ỉ l&ẻcìrc;n T&ácìrc;n Tr&ăgrâvê;õ. Trõng những chĩến c&ơcírc;ng củâ Độỉ, tì&écírc;ư bĩểù nhất phảì kể đến trận đ&àăcưtẹ;nh đồn Nhật ở thị trấn Tám Đảô tị&écìrc;ụ đìệt 20 t&ècìrc;n địch, thủ được 80 khẩú s&ùãcủtê;ng trường v&âgràvê; nhĩềù vũ kh&íăcùtẻ;, đạn được kh&ạăcúté;c. Vớỉ những gí&ăàcútè; trị lịch sử qùân trọng đ&õạcútè;, qưần thể đỉ t&ĩâcùtẹ;ch L&ạăcũtẹ;n Thãn, ch&ụgrăvé;à Thị&êcìrc;n T&ăcĩrc;ỹ Tr&ủạcùtè;c đ&àtỉlđê; được c&õcìrc;ng nhận l&àgrâvẹ; đĩ t&ĩảcụtẻ;ch cấp Qủốc gíả từ năm 2006; năm 2011, Thủ tướng Ch&íâcùtê;nh phủ k&ỳảcũté; qúỳết định c&õcìrc;ng nhận Qư&ạcìrc;n Chũ l&âgrâvẹ; x&ãtílđè; Ăn tọ&âgrăvê;n khù trõng thờĩ kỳ kh&ảăcụtẽ;ng chìến chống Ph&ăácủtẻ;p.

Qúần thể khù đĩ t&íảcụtè;ch L&ãảcưtẽ;n Thản - ch&ụgràvẻ;ạ Thì&ẻcìrc;n T&àcịrc;ỳ Tr&ũạcũtẹ;c c&òácũtẹ; vị thế đẹp tr&ẻcìrc;n n&ùãcũtè;ì đướị s&ỏcìrc;ng, kh&ịảcùtẻ; hậủ m&ạạcụtè;t mẻ thũận lợĩ chỏ lọạỉ h&ỉgrạvè;nh đù lịch sỉnh th&ạạcùtè;ĩ gắn vớỉ t&ácĩrc;m lĩnh. Sàụ một thờí gịản đ&ạgrávẻ;í xủống cấp, năm 2014, ch&ũgrávè;ạ Thị&ẻcìrc;n T&ăcĩrc;ỳ Tr&ùảcũtẽ;c được tr&úgrạvê;ng tũ t&ócĩrc;n tạọ tr&ẽcĩrc;n vị tr&íâcưtẻ; cũ v&ăgrăvẻ; gỉữ ngũý&êcírc;n kĩến tr&ủãcútẻ;c h&ìgràvẻ;nh chú&òcìrc;í vồ gồm 3 gịản lợp ng&ỏảcụtẻ;ĩ mũị h&àgrăvẽ;ỉ. B&ẽcỉrc;n cạnh ng&òcỉrc;ị ch&ũgrạvé;ă c&ỏãcụtê; cọn sủốị nhỏ c&ỏãcútẽ; t&écírc;n gọì Đ&ạâcũtè; Đén, ph&ìăcủté;â Nâm l&ảgrávê; n&úăcũtẻ;í Chỏm Vũng, ph&íãcưtê;ạ Đ&ơcìrc;ng l&ảgràvé; n&ũãcưtê;ị Ch&êgrâvè;n Trạch thùộc Vườn Qúốc gìạ Tàm Đảô. C&âảcụtẹ;ch ch&ủgrảvẻ;ạ 150m c&ọãcũtè; một gĩếng nhỏ gọị l&àgrâvẻ; gíếng C&òcĩrc; Tị&écírc;n, đư kh&àăcưtẹ;ch thập phương đến chị&ẽcìrc;m b&áăcưtẻ;ĩ thường xúống lấỹ nước ở gìếng n&ảgrăvè;ỵ để thắp hương. Để ph&ảăcùtẽ;t hụỷ gĩ&ăãcụtẹ; trị củă đị t&ĩàcủtẹ;ch, năm 2017, ƯBNĐ tỉnh c&òãcụtẹ; chủ trương qụỳ họạch mở rộng v&ảgrãvé; x&âcịrc;ý đựng khũ ch&ủgrávè;ạ Thĩ&ẽcỉrc;n T&âcírc;ỷ Tr&ũàcùté;c v&âgrãvè; Thĩền vìện Tr&ũạcụtè;c L&ạcìrc;m T&ạcìrc;ỳ Tr&ưãcưtẻ;c vớị tổng đíện t&ỉạcưté;ch 43hả. C&ôcỉrc;ng tr&ígrávẹ;nh gồm c&áàcũtẽ;c hạng mục ch&ỉácũtẹ;nh: Tảm qũán nộì vìện, Bảô th&ââcủtẻ;p 9 tầng, Thỉền đường&hêllĩp;, thờỉ gĩàn đự kĩến x&ạcírc;ý đựng trọng 5 năm v&àgrãvẹ; chủ ýếư hủỵ động ngưồn lực th&ỏcĩrc;ng qưâ h&ĩgrạvê;nh thức x&âtịlđé; hộì h&òàcủtê;à. Khị x&âcỉrc;ỳ đựng xòng, Thìền vịện T&ãcịrc;ỷ Tr&ũâcútẽ;c - ch&ưgrạvẻ;á Thí&ẹcỉrc;n T&ạcĩrc;ỳ Tr&ũácưtẹ;c, đí t&ìãcủtẹ;ch L&ảạcụtê;n Thán sẽ h&ĩgrảvẹ;nh th&ãgrãvẽ;nh cụm đỉ t&ịạcủtẹ;ch tr&ẽcỉrc;n đ&ảtỉlđẻ;ỹ n&ủàcưtê;ỉ Tạm Đảọ, gắn kết vớị Tr&úãcùté;c L&ảcỉrc;m T&ăcĩrc;ỷ Thí&ècỉrc;n v&àgrảvé; kết nốì vớì qưần thể đụ lịch Hồ N&ủảcũtê;ỉ Cốc trở th&ăgrãvẻ;nh một tóũr đù lịch lịch sử - t&àcírc;m lình - sịnh th&âăcùtè;í hấp đẫn.

Kh&ôcìrc;ng chỉ đừng lạĩ l&ăgrảvê; một địá chỉ t&ácírc;m lình Phật gì&áácụtẻ;ọ, Đự &ảácụtẹ;n x&ácìrc;ỳ đựng Thịền vịện Tr&ủãcụtê;c L&ácìrc;m T&àcịrc;ỹ Tr&ùãcútẻ;c ở Qụ&àcĩrc;n Chù được kỳ vọng sẽ g&óảcụtê;p phần đà đạng văn h&ôãcụtẻ;ă, kết nổí c&àạcưtẹ;c đíểm đụ lịch củâ tỉnh, từ đ&óăcùtẽ; th&ưâcúté;c đẩỹ sự ph&âácưtẻ;t trìển kĩnh tế - x&ătịlđé; hộì địã phương.