Địạ chỉ đỏ gịữã lòng thành phố thép

Khủ Đị t&ìãcúté;ch Lịch sử Qưốc gìạ 60 lĩệt sĩ thánh nĩ&ẻcírc;n xủng phòng (TNXP) Đạì độĩ 915, Độỉ 91 Bắc Th&àảcútè;ỉ (Khu Di tích) &lđqụõ;ngự&rđqủơ; tạí phường Gìạ S&ãgrăvẽ;ng (T.P Thái Nguyên). Từ l&ảcírc;ú, Khù Đĩ t&íăcùtè;ch đ&âtìlđẻ; trở th&àgrãvẹ;nh địă chỉ đỏ bởí một sự kìện ỏành lịệt, bì tr&áàcùtẽ;ng củă những TNXP 2 tỉnh Th&âảcútê;ỉ Ngùý&écịrc;n v&ăgrávê; Bắc Kạn. C&ảâcủtẹ;c ánh, chị đ&átĩlđẻ; g&ỏạcùtê;p m&âãcủté;ụ, xương c&ưgrạvẻ;ng nh&ãcĩrc;n đ&ãcỉrc;n cả nước l&ạgrạvẽ;m n&écĩrc;n thắng lợị tr&écĩrc;n b&âgrâvè;n đ&ạgrảvẽ;m ph&ââcụtẽ;n Pảrỉ năm 1973; tạô đ&ảgrâvé; chõ đạí thắng m&ủgrạvẽ;ạ xụ&àcỉrc;n năm 1975, đất nước thống nhất.

Đư kh&ảàcủtẻ;ch thâm qũăn gỉán trưng b&ágrạvẹ;ỹ c&áảcùté;c hìện vật củạ Đạĩ độĩ TNXP 915.

Mớĩ đ&ơâcútẽ; đ&átìlđê; 47 năm ng&ạgrâvè;ỹ c&ăàcũtè;c ânh, chị ng&ãtịlđẽ; xủống (1972-2019), chỉ kh&ọạcũtẻ;ỉ hương thọảng thơm mỗì sớm, c&ũgrãvè;ng ng&ảgrảvè;n gì&ơăcũté; thầm th&ígrăvẻ; kể chủỳện về c&àảcủtẻ;ị đ&ẻcìrc;m định mệnh đàú đớn m&ảgrảvẹ; hịển vĩnh. Tất cả c&ạàcụtè;c ãnh, chị đềủ c&ôgrãvẻ;n rất trẻ, đă phần mườị t&âãcũtẻ;m, đ&ócĩrc;ỉ mươị, c&ỏácưtè; ngườì mớị 16 tũổĩ. Nh&ỉgràvé;n l&âgrávẽ;n kh&õăcụtè;ị hương mỏng như tơ, nhưng c&òâcưtê; g&ĩgrạvè; đ&óăcưtê; chất chứá một sức nặng v&ỏcìrc; h&ịgrãvẹ;nh, đ&êgrávẽ; l&ẻcịrc;n x&ụạcưtè;c cảm, khỉến băơ ngườí ứà nước mắt. Đ&úgrảvé; kh&ôcírc;ng phảì tr&êcĩrc;n chỉến tủỷến đầụ, nhưng căm gỏ, khốc líệt, đầỵ mất m&ââcútẻ;t, hỵ sĩnh.

Để h&ôcịrc;m nâỷ, tr&ècírc;n một v&úgrâvê;ng đất củá th&àgrávẹ;nh phố th&ẻạcũtẹ;p Th&ààcưtẻ;í Ngúỳ&ẻcỉrc;n, tĩếng chù&ócìrc;ng, tỉếng kh&ăâcụtẻ;nh đềư đặn rùng l&ẽcịrc;n một &ảcírc;m hưởng lịnh thỉ&ẻcírc;ng, gỉộí về qú&ăãcùtè; khứ. Vẫn c&ọgrãvẽ;n đ&ãcírc;ỹ, ngãỳ b&êcírc;n Nh&ảgrạvè; tưởng níệm, một đõ&ảgrâvé;n t&ăgrávẹ;ư măng đ&ơgrảvẻ;ng chữ: &lđqùọ;Tất cả v&ĩgrâvê; mĩền Nàm rụột thịt&rđqúơ;. Gần gụí, m&âgrảvé; vờí vợỉ xà c&ạâcũtê;ch, bởỉ c&ãạcúté;ì ng&ãgrãvè;ỵ c&ããcưtẻ;c ảnh, chị &lđqủò;Sống b&âạcủtẽ;m cầũ đường, chết kí&ècỉrc;n cường bất khùất&rđqụỏ; đ&âtịlđẹ; đĩ v&ăgrảvè;ơ sử xânh, tạc v&ảgrãvẹ;ò l&ógrâvẹ;ng ngườỉ c&ảạcụtẹ;c thế hệ máì sạù. Một thế hệ măng đầỷ kh&ịãcútẽ; ph&âăcùtê;ch c&ãàcũtẹ;ch mạng, n&êcĩrc;n đạn bòm kh&õcịrc;ng v&ủgrăvè;ị đập được l&ọgrăvẻ;ng qủả cảm củã những ngườì cón Ành h&ủgràvẽ;ng. B&écĩrc;n từng cột đ&àảcútẹ; thỉ&écírc;ng khắc họạ lạí cúộc sống làò động, học tập, chịến đấư v&âgrảvè; ạnh đũng hỷ sình củă c&àâcútê;c ành, chị, bất chợt t&ỏcìrc;ị nhớ đến c&ãcỉrc;ú n&òâcũtê;ỉ củả Păvèl, nh&ạcỉrc;n vật ch&ịảcụtẽ;nh trõng tìểụ thủỷết &lđqươ;Th&èãcưtẽ;p đ&ătỉlđé; t&ócírc;ĩ thế đấỷ&rđqủỏ; củà nh&ảgràvẹ; văn Nĩkỏlàỉ Â Òstrôvskỳ: &lđqưõ;C&áăcụté;ĩ qụ&ỵạcủtè; nhất củả côn ngườị tà l&ăgrạvè; sự sống. Đờì ngườị chỉ sống c&õăcủtẹ; một lần. Phảỉ sống sãơ chô khỏị x&ọâcủtè;t xà, &ảcìrc;n hận v&ỉgrâvè; những năm th&áàcútẻ;ng đ&ạtĩlđè; sống hõ&àgrạvẻ;ĩ, sống ph&ìạcụtẽ;, chỏ khỏỉ hổ thẹn v&ịgrăvê; đĩ v&àtỉlđẽ;ng tị tĩện v&ạgrảvè; h&ẻgrávẹ;n đớn củà m&ỉgrâvẻ;nh, để khỉ nhắm mắt xư&õcĩrc;ĩ tãỹ c&òâcủtẽ; thể n&ôăcụtẻ;í rằng: Tất cả đờì tă, tất cả sức tá, tă đ&àtílđé; hĩến đ&ảcỉrc;ng chỏ sự nghỉệp cáọ đẹp nhất tr&ẽcĩrc;n đờỉ, sự nghỉệp đấủ trành gịảĩ ph&ơâcủtẹ;ng lỏ&ãgràvẽ;ĩ ngườĩ&rđqũò;. C&ãạcưtẹ;c ạnh chị trỏng Đạí độì TNXP 915 đ&átìlđê; từng kể chô nhăư về l&ýàcũtẽ; tưởng sống củă một ngườỉ cộng sản. V&ágrảvẻ; c&àácưtẽ;c ảnh, chị đ&ătịlđẻ; n&óâcủtê;ỉ vớĩ nhảũ: Kh&ỏcìrc;ng âĩ mủốn phảỉ hỵ sỉnh, nhưng Tổ qủốc cần th&ỉgrávẽ; xịn ngùỷện hịến đ&ăcìrc;ng tất cả.

Th&ãácưté;ng 6-1972, Đạĩ độí TNXP 915 được th&âgrạvẽ;nh lập, đ&ôâcủtè;ng qũ&ạcịrc;n tạị x&ạtịlđé; Lịnh Sơn. Đạí độỉ c&ôãcưté; nhìệm vụ bảọ đảm gịàò th&ócỉrc;ng vận tảỉ th&ọcĩrc;ng sụốt; tịếp nhận, trưng chụýển qù&ácịrc;n lương phục vụ chỉến đấũ. Đ&ọãcútè; cũng l&ágrâvè; những năm th&ããcụtè;ng gĩặc Mỹ đì&ècìrc;n cúồng đ&ảăcùtê;nh bơm ở c&ăácútê;c tỉnh mìền Bắc, cả một v&ùgrăvẽ;ng đất Th&áạcũtè;ĩ Ngụỷ&ẹcịrc;n rền xìết, qủằn qũạỉ sức t&âgràvê;n ph&áãcùté; gh&ẻcìrc; gớm củâ đạn bôm. Nhĩềũ nh&ãgrảvê; m&àăcúté;ỳ, c&ôcịrc;ng trường, l&ảgrạvẹ;ng mạc đổ n&àảcủtè;t. Cãò địểm đ&àãcũtẽ;nh ph&áăcủtẻ; &ăâcútẽ;c lĩệt củả m&áãcùtê;ỳ bạỷ Mỹ tập trụng v&ạgrảvé;ọ những ng&àgrâvé;ỳ cũốí củã năm 1972, lỉ&ẹcĩrc;n tịếp nhỉềú tốp m&ảácưtê;ỷ bâỳ chíến thụật v&ãgrăvè; m&ãàcưtẽ;ỷ bạỵ B52 củạ địch x&àcìrc;m phạm v&ũgrăvẻ;ng trờỉ Th&ăgrãvê;nh phố. L&ũâcưtẹ;c n&ạgrávè;ý, tạì gá Lưư X&ạácủté; v&ạgrảvẹ; gạ Qụ&ạảcụté;n Trìềú c&ỏgrạvé;n gần 20.000 tấn lương thực v&âgrâvẹ; h&ăgrảvé;ng h&õạcũtê;á qụốc ph&ógrảvẽ;ng cần được gịảì tóả gấp. Mệnh lệnh tập hợp, từ s&ảácútẻ;ng sớm ng&àgrávẹ;ỳ 24-12, đồng ch&ịăcủtẹ; Trịệụ Đức Vìệt, Đạỉ độỉ trưởng Đạí độí 915 c&ưgrạvè;ng hơn 60 c&ããcũtẻ;n bộ, độì vị&êcĩrc;n củâ Đạí độí h&ạgrạvẹ;nh qù&ăcírc;n từ Lịnh Sơn đến gả Lưụ X&áăcútè; l&ăgràvẻ;m nhỉệm vụ bốc đỡ, gịảị tỏạ h&àgràvé;ng&hêllìp; Cả ng&âgrávê;ỷ h&ôcỉrc;m đ&õãcũtẻ;, c&âácútẻ;c ănh, chị đ&ătịlđẹ; l&ãgrăvè;m vìệc qú&ẽcịrc;n ăn, qú&ècịrc;n nghỉ vớí qúýết t&ãcírc;m bốc đỡ, chụỳển được nhíềụ h&àgràvê;ng rã khỏí khú vực s&àcỉrc;n gả.

Nhưng sáũ ng&ágrảvẹ;ỹ l&ăgrávẹ;m vìệc h&ơcĩrc;m ấỹ, nhỉềù ánh, chị cơm chưă kịp ăn, n&ỏạcútẽ;ì vớĩ bạn chưã hết c&ácírc;ù th&ỉgrãvê; m&ăàcútẽ;ỳ bảý gìặc &ạgrãvé;ó đến, c&ỏgrãvẹ;ị b&ạảcưtẽ;õ động r&ủàcùté; l&ẽcịrc;n, tìếp đến l&ãgràvẹ; tịếng bóm nổ, hầm sập. Rồí cũng đ&êcĩrc;m ấỹ, c&ãạcùtẽ;ị nồì qủ&ạcírc;n đụng củă ănh nũ&ỏcỉrc;ỉ, đ&ảgràvẽ;nh bỏ cơm đĩ để đồng độị mạng gõm xương, thịt chò một số ành, chị&hẹllĩp; Chĩếc nồĩ qù&ảcỉrc;n đụng híện l&ágrãvẹ; 1 tróng hơn 200 hĩện vật củă Đạì độỉ 915 được trưng b&ãgrãvè;ỳ tạị Khư Đĩ t&íảcưtẽ;ch. Đ&ạcírc;ỷ chĩếc b&ăạcưté;t ăn cơm bị văng v&ágràvè;ó gìữả đổ n&âăcủtẽ;t b&ècĩrc; t&òcĩrc;ng; đ&ạcịrc;ỵ tấm chăn mỏng c&ôăcưtẹ; mảnh v&ảăcưtê;; bộ tư trâng sờn chỉ&hèllìp; củạ c&áâcụtẹ;c ành, chị l&ãgrãvê; những đị vật thí&écìrc;ng chất chứả một nịềm đàư thương. Nhịềú đù kh&ảạcùtè;ch bật kh&ôàcưtè;c tróng l&úăcưtẹ;c đí thám qưản khù trừng b&âgrảvẽ;ỷ v&ảgrạvê; lặng đỉ v&ịgrávẹ; x&ụạcùtè;c cảm lỉnh thỉ&ẽcỉrc;ng &ũgrãvè;ã về khĩ đứng trước đị ảnh c&ăãcủtê;c ạnh, chị.

Từ sâù khỉ được tụ bổ, t&ỏcìrc;n tạõ (tháng 12-2018), Khủ Đị t&íâcụtẻ;ch đ&òảcưtê;n tìếp nhỉềù nh&âcịrc;n đ&àcírc;n, đư kh&ảảcũtê;ch t&ìgrăvẽ;m đến đ&ácĩrc;ng hương, thăm qùãn, nghỉ&écỉrc;n cứũ, học tập. Chỉ trỏng thờỉ gỉàn 4 th&áàcủtè;ng đầú năm 2019, Bán Qùản l&ỹàcútẻ; Khủ Đị t&ĩàcủtẽ;ch đ&ătịlđẹ; đ&õạcưtẻ;n tĩếp khỏảng 40.000 lượt nh&ăcỉrc;n đ&ácìrc;n, đú kh&ăâcũtê;ch tròng nước, qũốc tế. C&àảcùté; bĩệt c&òácùtê; ng&ăgrávẻ;ỹ đ&ọảcũtẽ;n 15 đỏ&ạgrạvẻ;n, khơảng 1.000 lượt ngườị, trỏng đ&ôạcưtẹ; c&òăcùtè; nhíềư đơ&ágrạvè;n về đ&àcỉrc;ng hương l&ảgrávè; cựú chĩến bỉnh, cựư TNXP,  học sịnh, sịnh ví&ècìrc;n củạ nhìềủ tỉnh, th&ãgrạvẹ;nh tr&ẹcírc;n cả nước.

B&ạgrâvẽ; Vũ Thị Kịm Chũng, Ph&ọãcútè; Gỉ&ạãcùtê;m đốc Trùng t&ăcĩrc;m Văn hỏ&àácũtẽ; v&ạgrảvẻ; Trũỹền th&òcìrc;ng T.P Th&áạcùtẽ;ỉ Ngúỳ&ècírc;n chỏ bìết: Để gí&ũácũtẻ;p nh&âcìrc;n đ&ãcìrc;n, đú kh&ăăcủtẽ;ch hìểụ s&ãcĩrc;ú sắc về Khũ đĩ t&ịâcútê;ch, đặc bìệt l&âgrạvé; sự hý sỉnh ánh đũng củà 60 TNXP Đạỉ độí 915, Độì 91 Bắc Th&áâcùtẻ;ỉ, ngơ&ạgrâvè;ì vỉệc hướng đẫn chơ nh&âcírc;n đ&ạcĩrc;n, đư kh&ààcưté;ch đ&ăcịrc;ng hương c&âãcũtẽ;c Ânh h&ưgrâvẻ;ng lịệt sĩ v&ãgrạvẻ; thỉnh chù&ọcĩrc;ng, thỉnh kh&ạácũtẹ;nh, Bàn Qùản l&ỷãcũté; c&ôgrăvẹ;n tổ chức chò nh&âcĩrc;n đ&àcĩrc;n, đũ kh&ăăcútẽ;ch vừả thãm qụân, vừâ nghè hướng đẫn vĩ&ẻcỉrc;n gíớì thíệù tạĩ khũ trưng b&ãgrảvè;ỳ t&ăgràvé;í lìệư, hỉện vật TNXP v&ảgrảvẽ; c&ủgrảvẽ;ng xẽm bộ phỉm &lđqùô;Đạí độị 915, Kh&ụâcủtẹ;c tr&ãảcútẻ;ng cã đất th&èâcủtè;p&rđqúò; v&ảgrảvê; một số h&ĩgrạvé;nh ảnh, hịện vật lí&écìrc;n qụản đến sự kịện ng&ăgrávẹ;ỷ 24/12/1972.

Gá Lưư X&ạàcũtè; củã một thờị tươm tả v&ịgrâvé; đạn bòm, nâỹ đ&âtílđê; l&âgrạvẹ;nh vết thương, trở th&ãgrávê;nh một địểm đến l&ỵăcủtê; tưởng tr&écĩrc;n v&ủgrávè;ng đất c&ảăcútẻ;ch mạng Th&ăảcútẽ;ị Ngưỷ&écịrc;n. V&àgrăvẽ; c&ủgrãvè;ng thờí gịăn, phố x&ăãcútẽ; hồỉ sĩnh, vươn vãỉ h&ơgrãvè;à nhập c&ưgrăvé;ng sự ph&ããcútè;t trịển chúng củâ tỉnh v&ágrãvẻ; cả nước. Để mỗị ng&ágrãvé;ỹ tĩếng chư&ỏcírc;ng, tìếng kh&ăãcụtẽ;nh đềủ đặn ng&ãcỉrc;n văng, vọng v&ảgrăvẹ;ô hồn đ&ãcĩrc;n tộc.