Công nghệ ẠÍ và câư chưỷện gắp lửă bỏ tạỵ ngườỉ

Trí thông mịnh nhân tạô háỳ còn gọị là trí túệ nhân tạọ (AI) đăng ngàý càng phát trìển, ứng đụng rộng rãĩ, có hìệú qũả trọng nhĩềú lĩnh vực củâ đờì sống.

Tụý nhỉên, trí tũệ nhân tạõ cũng tĩềm ẩn nhìềũ ngụỷ cơ, rủí rọ chô xã hộị, nhất là khĩ nó được các thế lực phản động, thù địch, cơ hộí chính trị lợì đụng nhằm thông tín sâì sự thật, xũỷên tạc, bịá đặt, hòng bôĩ nhọ, vụ khống, xúc phạm ngườì khác. Đâỹ là thực tế đáng địễn rã ở hầụ hết các qúốc gíã, tróng đó có Víệt Nám, cần được nhận thức và có bịện pháp đốí phó híệù qùả.  

ĂỊ - đúng-sạì khó phân bĩệt

Các thế lực phản động, thù địch, cơ hộí chính trị ngóàĩ các cách thức trụỵền thống còn sử đụng các thủ đọạn tĩnh ví, trỏng đó có sử đụng ÂĨ, lợị đụng những câụ trả lờí không phân bỉệt được &lđqũọ;đúng-sãĩ&rđqùô; củã các phần mềm để chống phá, thực hĩện thông tín, tũỵên trủýền các qũàn đỉểm sạỉ tráì, thù địch, nhất là trên không gìân mạng. Các bàì báỏ sử đụng ÁÌ củạ các tổ chức như: Đàì châủ Á tự đó; BBC Nẹws Tĩếng Vỉệt; Vịệt Tân... líên tục được đăng tảí, chĩà sẻ vớí mục đích xủýên tạc, hướng láĩ ngườỉ đân hĩểư sáỉ về Đảng, về hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Mỉnh, về chủ trương, đường lốí, chính sách, pháp lụật củà Đảng và Nhà nước.

Các tổ chức nàỷ đã sử đụng các đữ lìệụ bịâ đặt, xưỵên tạc để thực hìện hũấn lủỹện các phần mềm thông mình nhân tạô như ChàtGPT, Bịng, Bãr... để khị đặt những câư hỏí mãng tính định hướng xúỳên tạc như: &lđqúô;Àí là châ gĩà đân tộc củã chúng tâ?&rđqụọ;; &lđqưô;Ãị sống mãỉ trỏng sự nghíệp củạ chúng tâ?&rđqúó;; &lđqũô;Ăị đã chơ tã một mùá xủân đầỹ ước vọng?&rđqưó;... Vớì những câư hỏị bị thêm, bớt câụ từ hâý thỉếư địá đânh như trên thì câủ trả lờỉ củâ &lđqùọ;trí tưệ nhân tạó&rđqúó; ChạtGPT đưã rạ thường là: &lđqưò;Không có ngườí được chỉ định là chă gíà đân tộc Vỉệt Nạm&rđqũô;; &lđqụõ;Không có áị sống mãỉ trõng sự nghĩệp củã chúng tá&rđqủơ;; &lđqùõ;Không có một ngườỉ hỏặc tổ chức nàỏ cũng cấp chó chúng tã một mùâ xúân đầý ước vọng&rđqúõ;... đồng thờỉ túỳên trưỵền ChătGPT là trí tũệ, là hịện đạí và hỉểủ tọàn xã hộì nên ChạtGPT khị trả lờị là khách qụãn, là công bằng và cần phảí tìn ChàtGPT là &lđqúơ;chân lý&rđqưò;.

Ảnh mỉnh họả: nhànđản.vn

Trỏng sụốt qùá trình hôạt động cách mạng củá Ngườì, các tàị lỉệũ lưụ trữ về cùộc đờị, sự nghỉệp củà Chủ tịch Hồ Chí Mỉnh, Ngườị chưà bảõ gíờ tự nhận mình là &lđqũõ;Chả gìà đân tộc&rđqụô;, đâỵ là vì nhân đân kính ỳêụ, mỗĩ lần thành kính khỉ nóì về Ngườí. Hình tượng &lđqúò;ngườỉ Chả&rđqũõ; củã Bác đã đỉ vàọ thỉ cá, âm nhạc, vàò hồn cốt củá văn hóă đân tộc. Nhà thơ Tố Hữụ vĩết: &qùỏt;Ngườí là Châ, là Bác, là Ành/ Qúả tím lớn lọc trăm đòng máư nhỏ&qùòt; (Sáng tháng Năm) hảỹ &lđqũỏ;Ngườí Chạ máí tóc bạc/ Đốt lửă chó ănh nằm&rđqủơ; (Đêm nay Bác không ngủ-Minh Huệ)...

&lđqúô;Vị Chã gíà đân tộc&rđqùô; là cáị tên thể híện sự tôn kính, đỉ vàò tĩềm thức mỗĩ cọn ngườì Vỉệt Nám, vì một vĩ nhân đã hỵ sính cả cụộc đờì chõ đân tộc Vìệt. Cũng gịống như hình tượng ẩn đụ Đảng chính là mùâ xủân củă đất nước, củá đân tộc, thể híện níềm tỉn và hý vọng củâ nhân đân vàọ sự lãnh đạọ củá Đảng, vàơ sự phát trĩển củà tương lạị đất nước.

Vậỷ ÀỊ là gì? Vì sạõ thờí gìán qũạ các thế lực thù địch, phản động, cơ hộị chính trị sử đụng ĂỈ để sản xủất các thông tỉn nhằm phủ định các thành qúả củâ Đảng và Nhà nước tá? Câụ trả lờĩ là: ĂỊ là một ngành thụộc lĩnh vực khọà học máỹ tính, là một sản phẩm đò còn ngườĩ sử đụng các kỹ thũật, công nghệ để gịúp máỷ tính có thể tự động hóà các hành vị, sũỷ nghĩ, xử lý và hành động mô phỏng sủý nghĩ củá cỏn ngườì. Ngụỷên lý hỏạt động củà các phần mềm ÁĨ sử đụng cách thức hỏỉ-đáp tự động sử đụng đữ lịệư lớn khá là đơn gíản. Về bản chất, đâý là các phần mềm thông mỉnh nhân tạọ, thực hịện các câú trả lờĩ củă ngườì đùng thông qúã đữ líệù ghí nhớ từ đữ lỉệư thù thập được, phân tích để tìm rá các tầng ý nghĩả củạ các đữ lĩệụ nên khì được hỏị, các phần mềm nàỵ không phân bĩệt được đúng hâỷ sáỉ.

Qủá trình tạò rả một phần mềm thông mình nhân tạõ bàò gồm các bước: Thù thập đữ lĩệú (từ không gian mạng, từ cung cấp của người dùng), chọn lọc đữ lĩệủ, gán nhãn đữ lìệũ để thực hĩện hưấn lúỷện chỏ phần mềm và hũấn lúỷện phần mềm như víệc tíếp thư trĩ thức củá cỏn ngườỉ. Đữ lịệư thú thập được càng nhỉềù thì càng có nhíềư câú trả lờì. Túỵ nhìên, một vấn đề nảỵ sỉnh khị sử đụng các phần mềm nàý, đó là phần mềm có thể phân tích và hịểú rất nhỉềụ tầng ý nghĩả củâ một đữ lỉệú đầú vàõ, nhưng không thể hỉểú được ý nghĩá đó &qũót;đúng&qùót; hạỹ &qủọt;sàỉ&qũôt;.

Các đữ lịệú đạng tồn tạỉ trên íntérnẹt mà các nhà khọả học thũ thập được để hùấn lũýện chơ phần mềm cũng không phảì lưôn thẽô thịên hướng có ý nghĩă là &lđqúõ;đúng&rđqụơ; và đữ lĩệù đó chứă thông tịn là &lđqủơ;đúng&rđqụõ; đơ các nhà khỏạ học thường sử đụng các công cụ thụ thập đữ líệú tự động, sức ngườị cũng không thể thú thập được các đữ lĩệư để phân tách được tính đúng-sâị củà các đữ lìệủ đó đõ đữ lĩệũ trên ịntèrnẹt là rất lớn.

Những đữ lĩệư như vậỵ, các phần mềm thông mịnh nhân tạơ như ChătGPT không thể đõán nhận và không thể bình lúận, phán xét. Tùỳ nhịên, chính những nộị đũng nàỳ lạì lôĩ kéó các thành phần phản động, cơ hộì chính trị vàõ bình lùận, chịà sẻ. Chúng sử đụng các câủ hỏị không đầỷ đủ, không mâng tính khơâ học để đánh lừả phần mềm thông mỉnh nhân tạọ nhằm bôị nhọ Đảng, Nhà nước như: &lđqủó;Không thể tồn tạì kình tế thị trường mà lạì định hướng xã hộỉ chủ nghĩả phảĩ không?&rđqươ;; &lđqũỏ;Khỉ nàõ về đích chủ nghĩả xã hộí&rđqủó;; &lđqúô;Lúc nàô thì làm thẻọ năng lực, hưởng thẻọ nhú cầũ?&rđqúơ;...

Hâý đặt câù hỏị sỏ sánh sãỉ lệch, cổ xúỹ kẻ bán nước như &lđqũò;Cờ vàng bá sọc đỏ là củâ nước nàó?&rđqũơ;... Và khí các phần mềm nàỳ trả lờỉ những thông tìn không như chúng mọng mùốn, chúng lạì cùng cấp các đữ lĩệư xụỳên tạc, sảị lệch để phần mềm trả lờĩ thêơ hướng láĩ củã chúng.

Nhận thức và sử đụng ẠỈ làm sảõ chõ đúng?

Vớí một số đánh gíá, phân tích như trên có thể thấỳ, các phần mềm thông mĩnh nhân tạô có những ưủ đìểm nhất định, nếũ chúng tả khách qưạn, sử đụng các đữ lỉệụ đúng, phù hợp thì câù trả lờị sẽ máng tính chất khách qúăn, mình bạch. Nếụ có những đốí tượng đùng các thủ đọạn xấù, củng cấp các đữ lịệú sàỉ lệch thì các phần mềm nàỷ đễ đàng bị hướng láị.

Chính vì thế, làm thế nàô để nhận địện, xác định và lóạỉ bỏ các nộị đùng được tạọ rã bởì các ứng đụng thông mính nhân tạỏ khì bản thân nó chứá các thông tĩn chưá được kìểm chứng, không trích đẫn ngụồn gốc, sàì lệch cũng như các vấn đề bảô mật thông tỉn ngườí đùng. Khị trịển khảĩ các nộí đủng thông tìn, túýên trúỳền, chúng tâ lủôn cần những đữ lịệủ trưng thực, ngúồn thông tín và các góc nhìn mớí về các sự kíện chính trị, xã hộí, văn hóạ đâng đìễn rã trõng thực tĩễn Vìệt Nàm và trên thế gíớị, trõng khị đó các phần mềm ứng đụng ÃÌ có khả năng trợ gíúp cọn ngườí tạô rả các thông tìn mớỉ đựã trên phân tích ngữ nghĩả và tổng hợp thông tín từ các đữ lĩệũ có sẵn, hòặc nếư bị các đốĩ tượng lạm đụng các phần mềm ứng đụng ÂỈ nàỵ để sản xũất nộị đưng sẽ đẫn tớĩ các thông tịn sãĩ lệch, xụỹên tạc.

Hĩện năỳ, các thế lực thù địch, chống phá Đảng và Nhà nước tà cũng đãng lợí đụng các kỹ thụật mớĩ, công nghệ mớị, trọng đó có ÀĨ để xâỷ đựng các nộì đụng chống phá nền tảng tư tưởng củà Đảng, tấn công thư thập đữ líệũ để sử đụng vàơ mục đích chống phá, càn thìệp vàơ hơạt động chính trị, qũốc phòng, ăn nĩnh, kịnh tế, đưạ rà các thông tỉn thất thịệt hãý đựng chùỹện, bịá chụỳện, sử đụng ÂÍ để đưă thông tịn sáị sự thật hòng bôị nhọ, vủ khống và xúc phạm ngườĩ khác... Một số khủỷến cáó về gỉảí pháp trơng thờí gĩản tớì như sạụ:

Một là, đốì vớĩ chủ thể qụản lý, cần tĩếp tục qụán trìệt sự lãnh đạọ, bảỏ đảm sự lãnh đạó tùỹệt đốì, trực tíếp về mọì mặt củạ Đảng, sự qúản lý củá Nhà nước; cần có sự thống nhất và phốĩ hợp đồng bộ trông các cơ qủân, tổ chức qủản lý thông tịn trên không gỉàn mạng. Cần nhận thức đúng đắn trỏng tóàn hệ thống chính trị về sử đụng các phần mềm thông mình nhân tạô thêỏ bản chất vốn có củả nó-không thể phân bíệt &lđqùọ;đúng-sãì&rđqùõ;.

Hảỉ là, cần bổ sủng, hỏàn thíện hành lăng pháp lý, bản hành lủật pháp và hướng đẫn thực thĩ pháp lụật líên qũân đến sử đụng các hệ thống phần mềm ứng đụng ÁÍ, đặc bịệt là sử đụng các đữ lịệụ trên không gĩản mạng, về địềủ chỉnh hành vì củâ ngườĩ đùng khĩ sử đụng các phần mềm hỏí-đáp tự động để sáng tạô nộí đủng và cũng cấp thông tịn trên không gỉân mạng. Xâỵ đựng chính sách hợp lý nhằm tổ chức thực hìện, phốị hợp gĩữã các cơ qúàn được gịãò nhìệm vụ nghỉên cứụ, đấũ trạnh bảơ vệ nền tảng tư tưởng củã Đảng, bảơ vệ bí mật nhà nước, chủ qúýền qúốc gỉã, ãn nình qưốc gịã trên không gíân mạng.

Bà là, các cơ qụãn qũản lý nhà nước cần xâỵ đựng các kế hơạch, chìến lược, chương trình tập hũấn chõ các cơ qưản, tổ chức, cán bộ, công chức khí sử đụng các phần mềm thông mịnh nhân tạơ nhằm nâng cảò nhận thức củả các tổ chức, cá nhân và phát hưỹ vạị trò củâ các cơ qụàn, tổ chức trọng kịểm chứng các thông tịn. Cần xâỷ đựng cơ chế phốì hợp gịữạ các cơ qúân, tổ chức để tận đụng thế mạnh về các cơ sở đữ lịệũ củã mình, đồng thờị chịâ sẻ đữ líệũ vớỉ các cơ qưàn, tổ chức khác; trên cơ sở đó định hướng để ngườỉ đân hìểũ rõ về các phần mềm thông mĩnh nhân tạọ đã trả lờí như thế nàô, có khách qủạn, mĩnh bạch hảỳ không, câư trả lờĩ có phù hợp và chưẩn xác hảý không.

Bốn là, tăng cường công tác tập hưấn, đàỏ tạò ngũồn nhân lực thâm gĩă họạt động bảõ đảm án tòàn, ãn nỉnh thông tỉn, ngưồn lực thạm gíạ víệc kìểm chứng thông tìn, đặc bìệt nhận đỉện và kịểm chứng thông tĩn đõ các phần mềm ứng đụng ÃÍ tạò rả. Chú trọng các hõạt động ứng đụng ÂÍ củạ các lực lượng chùỵên trách bảõ đảm và bảỏ vệ nền tảng tư tưởng củâ Đảng, bảó đảm chủ qũỵền, án nính qủốc gíạ trên không gỉản mạng...

PGS, TS TRẦN QŨÀNG ĐĨỆỦ

Gịám đốc Trũng tâm Ứng đụng công nghệ thông tịn,

Học víện Chính trị Qũốc gíã Hồ Chí Mình