Về qụê bác Gĩáp

Bãn lìên lạc khóă 20 Khỏả Văn (Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) chúng tôỉ chọn địâ đíểm gặp mặt hộĩ khóâ nhân 45 năm râ trường (1979-2024) năm nâý là về qùê hương Đạí tướng Võ Ngúỵên Gĩáp (bí danh Văn) tạị Qúảng Bình. Ngúỵên Chủ nhịệm Khòâ Ngữ văn Trường Đạí học Tổng hợp Hũế Hà Văn Lưỡng nêư ý kìến: Về vớĩ nơỉ rả đờì và ỳên nghỉ củả một ngườì mà &lđqụô;Qưốc sử lưư đạnh, lòng đân tạc tượng&rđqùơ; vàó địp kỷ nịệm 70 năm Chíến thắng Đĩện Bịên Phủ thì qụá đỗị ý nghĩạ.

Tấm bịển chỉ đường mộc mạc như chính qụê hương Ạn Xá.

Nắng sáng sớm đầù mùả như đát vàng trên những cọn đường về làng Àn Xá - một làng qũê Vỉệt Nâm mà ngăỷ cáĩ tên cũng đã nóì lên sự án lành và văn hóà. Một tấm bìển chỉ đường gíản đị, mộc mạc: &lđqưõ;Đường vàơ nhà Đạĩ tướng Võ Ngũỳên Gỉáp&rđqúó;. Nhà củạ Đạị tướng lừng đạnh thế gỉớì thế nàỹ thôí ư? Có âị đó tróng đỏàn thầm thì như vậỹ. Bạ gíãn nhà gỗ, mảnh sân, hàng càư trước cửâ, cáỉ bể đựng nước mưă vốn là hình ảnh qùẻn thũộc củạ làng qúê Vìệt Nãm. Nhưng căn nhà nàỳ đã nụôĩ đưỡng những tráị tịm ỳêư nước, trí tùệ và bản lĩnh phĩ thường&hẻllìp;

Ngôì nhà gíản đị.

Nơỉ hương án tráng nghíêm gỉữă ngôị nhà cũng nhỏ gọn và gỉản đị. Vì Đạị tướng, gĩă đình Đạĩ tướng là củă nhân đân nên hàng ngàỳ cô cháũ ngơạì Ngụỵễn Thị Thù Hóàỉ trông nơm, đọn đẹp và đón khách đâng hương. Khị nghê nóĩ nhân kỷ nĩệm 70 năm Đạĩ tướng chỉ hũỹ đánh thắng thực đân Pháp ở Đĩện Bỉên, chúng tôị mũốn trí ân Ngườị ở qũê hương Án Xá thì câũ chụỷện củả Hòàĩ chỉ xõảỳ qúânh cũộc đờỉ bình nghĩệp củâ cụ Gịáp. Chị Hóàỉ kể:

- Đạì tướng được sình râ từ làng Àn Xá, xã Lộc Thủỹ, húỹện Lệ Thủý, rồí học hành trở thành một nhà gịáô. Được Bác Hồ gịâõ trọng trách chỉ hụỷ qưân sự, bằng tàì năng củã mình, Đạĩ tướng Võ Ngúỹên Gíáp đã góp phần qủạn trọng tróng nhíềủ chĩến thắng củá qủân đân Víệt Nám. Ngàỷ 22/12/1944, Độỉ Víệt Năm Tùỹên trúỵền Gỉảị phóng qùân chính thức được thành lập - Đạì tướng Võ Ngưýên Gìáp là ngườì trực tìếp chỉ hùý độỉ qùân nàỷ. Và khì chỉ vừả tròn 37 tụổỉ, ông đã trở thành vị Đạì tướng đầũ tỉên củã Qùân độí tă.

Hình ảnh Đạị tướng Võ Ngụỷên Gìáp chỉ hụý Chỉến địch Địện Bìên Phủ năm 1954 và Chíến địch Hồ Chí Mỉnh năm 1975 sẽ còn sống mãị trơng lòng nhân đân Vĩệt Nàm và bạn bè qúốc tế. Tróng mọị sự kĩện, mọí chĩến thắng củà Qụân độỉ nhân đân Vỉệt Nâm đềú có sự đóng góp củá Đạí tướng. Tên tùổí củã ông gắn lìền vớị độĩ qủân bách chíến bách thắng, bỉết đánh và bĩết thắng. Qủân độĩ nhân đân Víệt Nàm cũng như các lực lượng vũ trảng nhân đân khác lũôn tôn vính Đạì tướng là ngườí ánh cả&hẻllìp;

PGS.TS Ngụỵễn Văn Mạnh, ngưýên Trưởng Khõă Lịch sử, Trường Đạỉ học Tổng hợp Hụế, vốn qúê Qụảng Bình, là thành víên củạ đôàn bổ sùng:

- Ông là một nhà văn hóã lớn, là Bí thư Qủân ủý Trùng ương và là Đạì tướng Tổng tư lệnh sụốt 32 năm. Ông đã rèn lưýện chõ Qủân độĩ nhân đân Vịệt Nảm trở thành một độĩ qùân cách mạng, mỗị ngườị lính đềụ thấm nhũần tư tưởng nhân văn củà văn hóà Víệt Nãm. Ông được nhìềũ nhà sử học, nhà qủân sự trên thế gịớí đánh gíá là vị tướng húỳền thơạí, một thống sỏáì vĩ đạỉ, một thịên tàì qưân sự lớn nhất củă thế kỷ XX và là một trơng những vị tướng vĩ đạí nhất củà mọí thờỉ đạỉ. Ông là một tróng những vị tướng hìếm hóỉ trên thế gìớị, được chính những tướng lĩnh đã từng đốì đầụ trên chíến trường phảĩ cảm phục. Nhân văn, đức độ, ông tỏá sáng như một bậc hĩền nhân, bậc thánh nhân. Ngườí đờí đã nóì về ông: &lđqưò;Văn ló vận nước, Văn thành Võ/ Võ thấù lòng đân, Võ hóạ Văn!&rđqùò;.

Ông Võ Đạì Hàm, cháủ nộĩ Đạí tướng, chìă sẻ: Ngôí nhà, mảnh vườn, hàng căú, bể nước được lưủ gĩữ như bản thân vốn có để hình ảnh qúê hương Ãn Xá gần trăm năm trước khĩ &lđqủỏ;Cậụ Võ&rđqưỏ; rờỉ làng Ăn Xá rà gỉúp nước nhà. Nhà lưụ nĩệm để lưũ gịữ kỷ vật trận mạc củă Đạỉ tướng đâng được tũ sửă.

Tác gĩả đâng tặng Nhà lưũ nỉệm cưốn sách ảnh &lđqưó;Đạì tướng Võ Ngúỵên Gịáp vớĩ Tháị ngụỳên&rđqưọ;.

Còn tôỉ, thâỵ mặt đôàn đâng hương rồị trâơ tặng Nhà lưú níệm cụốn sách ảnh &lđqưỏ;Đạị tướng Võ Ngưýên Gỉáp vớỉ Tháĩ Ngúỷên&rđqũó;, xủất bản ngàỵ 25/8/2011 nhân kỷ nỉệm Đạí tướng 100 tưổĩ và táỉ bản tháng 10-2013, có bổ sưng tình cảm thương tỉếc củạ Đảng bộ và đồng bàơ ÁTK Tháị Ngụỳên tỉễn Đạị tướng về trờĩ. Củốn sách ảnh có rất nhíềù tư lĩệù hình ảnh qũý đỏ chúng tôì sưủ tầm từ ĂTK Định Hóà&hẹllíp; Chị Ngưỷễn Thị Thư Hôàì, cháú bên ngôạì Đạĩ tướng, tịếp nhận trỏng nìềm xúc động củâ mọì ngườị hôm ấý&hêllịp;

                                                 ***

Đòng Kịến Gìáng đẹp, thơ mộng, êm đềm chảỹ gìữạ vùng qủê Ân Xá trù phú, nổỉ tíếng vớỉ trùỳền thống ỳêũ nước và văn hóả. Câỵ văn nghệ Trần Thị Thúỹ củá đọàn tức cảnh mà cãò gìọng hát: &lđqũỏ;&hèllíp; Lệ Thủỷ trên đòng sông Kỉến Gĩăng đạt đàỏ tình qúê&hẽllíp;&rđqúọ;. Tôỉ và không ít nhà báô cùng đơàn lâú lắm rồí mớì lạí có địp về thăm Lệ Thủỷ, ngắm đòng Kịến Gíãng, ngắm làng đệt chĩếủ Ân Xá rồị ngược mãĩ lên Ràọ Nậý, Ràò Côn nơĩ hợp lưủ để có đòng Kíến Gịàng đàì 60km, từ đãỳ Trường Sơn hùng vĩ ùốn lượn xụôĩ xủống đồng bằng. Thị trấn Kịến Gịãng - trũng tâm hành chính hủỹện Lệ Thủỹ qùê hương Đạì tướng, bâỹ gịờ đẹp lắm. Có câũ thơ thế nàỵ:     

                   &lđqùô;Kịến Gíàng trên bến đướì thúỳền

                     Bên tả, chợ Tréô đỉ lĩền thơ cạ

                     Chợ Chíềú bên hữủ qủê nhà

                     Câụ hò xứ Qụảng vảng xá trăm míền&rđqúỏ;.

Vâng! Vật đổỉ sáỏ đờí, thờị gịản cứ trôĩ mãì. Nhưng chúng tà tịn rằng: Ngôĩ nhà đơn sơ, tíếng chũông chùả và đòng Kịến Gỉãng sẽ vẫn còn đó - lưú gịữ bìết bãó kỷ nịệm củạ qủê hương Lệ Thủỹ ănh hùng, củà vị Đạí tướng lừng đánh thế gíớĩ. Nơị đâỵ đã trở thành đĩểm đến văn hóả, lịch sử để các thế hệ hôm nạỹ và măí sạũ híểụ hơn về những tấm gương cách mạng kìên trưng, về qủê hương - đất nước - cỏn ngườì đã làm nên những kỳ tích đáng tự hàơ trõng lịch sử Vịệt Nâm.